Cả tin… vì thiếu thông tin

>>Cần nâng cao cảnh giác cho người dân trước những chiêu trò lừa bán lao động / Giải thoát an toàn cho gần 30 người dân bị lừa đi làm thuê

5 tháng sau sự việc gần 30 lao động địa phương bị lừa đưa đi lao động không đúng địa chỉ, làng quê Tân Đồng đã bình yên trở lại. Cũng bởi cả tin, lại thiếu thông tin mà mấy chục con người - già có, trẻ có đã tin tưởng giao phó tính mạng mình cho chủ môi giới khi đặt chân lên chuyến xe “bão táp” ngược Lào Cai thay vì đến xã An Bình, huyện Văn Yên làm thuê như đã thỏa thuận. Để rồi không ít gia đình phải chạy vạy vay mượn tiền bạc thuê xe đi đón chồng, đón con trở về… Tiền mất, rước lo vào thân mà vẫn cảm thấy như mình may mắn lắm vì người thân đã bình an trở về.

Nhớ đêm cả xã… không ngủ

Đêm 26/6/2012, trở thành đêm đáng nhớ với người dân thôn 6, xã Tân Đồng. Cả xã đêm ấy gần như không ngủ. Nhà nào không có chồng, con theo xe của chủ môi giới đi làm thuê thì cũng có anh em, họ hàng. Người đi khổ đâu chưa biết, chỉ thấy người ở nhà chạy ngược chạy xuôi, lo đến mất ăn mất ngủ.

Ông Phạm Ngọc Khảm - Trưởng Công an xã Tân Đồng, mắt cuồng thâm sau một đêm thức trắng đưa anh em Công an xã và đại diện người nhà một số gia đình ngược Lào Cai đón người của xã vừa được lực lượng công an tỉnh bạn phối hợp giải cứu an toàn trở về địa phương, kể: “Ngay sau khi người nhà nạn nhân báo tin xe đưa lao động của xã đi làm thuê không đến xã An Bình, Văn Yên mà ngược lên Lào Cai, chúng tôi xác định đây là vấn đề phức tạp. Xã chỉ đạo báo động toàn lực lượng, triển khai kế hoạch chớp nhoáng, xác định xe đi hướng Sa Pa nên thông tin nhanh bằng đường dây nóng cho lực lượng công an Lào Cai và Công an đồn Bình Lư, Lai Châu phối hợp giúp đỡ. Sau khi kiểm tra xác định đúng là người xã Tân Đồng, Công an đồn Bình Lư đã nhanh chóng thông tin lại cho địa phương, đồng thời giám sát xe chở toàn bộ số lao động trên về Lào Cai. Ngay trong đêm 26/6, xã đã thuê xe ô tô, bố trí lực lượng theo xe ngược Lào Cai đưa bà con trở về địa phương an toàn. Khi ấy chúng tôi mới thở phào nhẹ nhõm…”.

Có mặt trên chuyến xe đặc biệt ngay trong đêm 26/6/2012 cùng lực lượng công an xã ngược lên biên giới Lào Cai để đón con trai và gần 30 lao động của địa phương trở về, bà Nông Thị Thu - Bí thư Chi bộ thôn 6, kể: “Khi chúng tôi lên đến Lào Cai, gặp được bà con mình rồi vừa mừng vừa thương. Người nào người nấy mặt mày nhợt nhạt. Vừa đói, vừa khát, suốt một ngày một đêm không ai dám ăn, dám ngủ. Họ bị chủ xe nhốt trên xe không cho ra ngoài. Nói thật, thông tin chỉ chậm tý nữa thì không biết con cháu chúng tôi bây giờ ra sao. May hết chỗ nói!”.

Nhìn lại vụ việc…

Ngày 26/6/2012, quần chúng nhân dân báo tin có một nhóm đối tượng đã lừa 34 người dân thuộc xã Tân Đồng, huyện Trấn Yên và xã Yên Thái, huyện Văn Yên lên xe khách chạy về phía biên giới Lào Cai. Trong số này, có 26 lao động là đồng bào dân tộc Dao, chủ yếu ở độ tuổi trẻ, có một số đang là học sinh THPT.

Qua truy xét và phối hợp với Công an huyện Sa Pa (Lào Cai), Công an huyện Bình Lư (Lai Châu) ngay trong đêm 26/6, lực lượng công an đã phát hiện, kiểm tra và giữ toàn bộ số người trên xe khách đang trên tuyến đường từ Lào Cai đi Lai Châu. Đến gần 13 giờ 30 phút chiều ngày 27/6, các nạn nhân trên đã được đưa về địa phương an toàn.

 Bước đầu, cơ quan chức năng đã xác định Trương Thị Loan, sinh năm 1971, trú tại đội 1, xã Yên Thái, huyện Văn Yên cùng một người đàn ông tên Đức, trú tại xã An Bình, Văn Yên, lợi dụng sự nhẹ dạ cả tin của người dân tộc thiểu số sinh sống ở các thôn, bản vùng sâu, vùng xa hứa hẹn đưa lao động đi chăm sóc cây cao su tại xã An Bình, huyện Văn Yên với tiền công 140 ngàn đồng/ngày. Tuy nhiên, khi lừa được 34 người dân địa phương thì bọn chúng lại cho xe chạy ngược lên hướng biên giới.

Công an huyện Trấn Yên lấy lời khai của Trương Thị Loan ngay tại trụ sở UBND xã.

Chúng tôi có mặt tại xã Tân Đồng trưa ngày 27/6. Những ánh mắt quầng thâm mệt mỏi và lo lắng của những người vợ ngóng chồng, mẹ ngóng con. Gần 13 giờ 30 phút, chiếc xe khách của Công ty vận tải Thủy bộ Yên Bái được xã Tân Đồng thuê đã đưa gần 30 lao động địa phương về đến trụ sở UBND xã trong niềm vui mừng khôn xiết của các gia đình.

Đói, khát sau một ngày đêm mất ngủ đã khiến mấy chục con người lúc đi hăng hái là thế mà giờ về phờ phạc. Vẻ sợ hãi vẫn hằn in trên gương mặt non nớt của cô bé Lục Thị Tươi, 17 tuổi, Nông Thị Hồng 19 tuổi và bạn bè trang lứa cùng thôn. Tươi kể: “Chúng cháu thấy bạn gái ở Yên Thái nằng nặc đòi về không đi nữa liền bị lái xe đánh chảy máu mồm nên sợ quá chỉ biết bịt miệng khóc.

Không ai còn ý định dám bỏ về nữa. Họ có cho nghỉ ăn trưa giữa đường nhưng chúng cháu không ăn, vì họ bảo nếu ăn mà không đi sẽ phải trả tiền xe và tiền ăn trưa, mà chúng cháu lại không mang theo tiền, đành nhịn đói suốt chiều hôm 25/6 cho đến khi về được xã mới dám ăn uống”.

Ông Nông Văn Vượng, lao động lớn tuổi nhất trên xe ôm khư khư chiếc ba lô lép kẹp vào lòng, hỏi chuyện chỉ lắc đầu quầy quậy: “Người ta bảo công việc bỏ phân chăm sóc cây cao su không nặng nhọc gì, lại loanh quanh ngay xã An Bình, Văn Yên thôi nên tôi tranh thủ đi vài buổi định kiếm tý tiền về mua phân bón lúa, chứ đâu biết bị lừa đi xa và khổ thế này…”.

Một nạn nhân khác, ông Nông Văn Danh, thôn 6 cho biết: “Ngay sau khi phát hiện xe chạy sang địa bàn tỉnh bạn, gần chục lao động trên xe, trong đó có một số người đứng tuổi đã yêu cầu cho xuống xe, không đi tiếp nữa. Khi đến địa phận tỉnh Lào Cai, các đối tượng đã chuyển toàn bộ số lao động trên xe khách Yên Bái - Lào Cai sang xe đi Lai Châu - Mường Lay”.

Bà Nông Thị Yên, ngoài 60 tuổi, một trong số ít những lao động được chủ xe đồng ý cho xuống khi xe chuyển hướng đi Lào Cai nhớ lại: Thấy xe đi lên hướng Lào Cai, mấy người đi nhiều, biết biết một tý sinh nghi nên đòi xuống, tôi cũng chen xuống theo, họ đồng ý, nhưng còn thằng con trai lớn và đứa con gái út không kịp xuống. Nghe người ta bảo bị lừa rồi đấy, tôi rối cả ruột gan, cứ chạy theo vẫy nhưng chúng không xuống được, điện thoại cũng không thấy nghe nên tôi mới điện về cho người nhà báo tin cho Công an xã.

Sau này, mọi người về kể bị chủ xe thu điện thoại không cho dùng và bắt đầu sang đến địa phận tỉnh Lào Cai chủ xe không cho ai về nữa. Vì chưa đến ngày cấy nên ba mẹ con tôi định bụng đi theo bà con trong thôn làm thuê khoảng 5 ngày thôi, kiếm mấy trăm ngàn về mua ít phân bón lúa chứ ai biết nó lại lợi dụng người quen lừa đi xa thế. Còn về được là may lắm rồi! Bây giờ cứ nói đến đi làm thuê là sợ… bà Yên bồi hồi nhớ lại.

Cần nâng cao cảnh giác cho người dân

Tại trụ sở Công an xã, thị Loan một mực nói không biết gì, cũng không được trả đồng công nào, chỉ biết Đức - ông chủ mà trước đây thị đã từng làm thuê bảo lấy lao động đi làm công chăm sóc cao su nên rủ thêm người quen, anh em họ hàng đi cùng…

Qua tìm hiểu vụ việc được biết, lợi dụng mối quan hệ quen biết và nhằm vào thời điểm nông nhàn, tập trung vào những địa bàn hẻo lánh, vùng đồng bào dân tộc, trình độ dân trí thấp, các đối tượng đã đưa ra mức thù lao ngày công lao động hấp dẫn để lôi kéo lao động tham gia. Cụ thể, với chiêu thức tuyển người đi làm công chăm sóc cao su tại xã An Bình, huyện Văn Yên, trả công 140 nghìn đồng/ngày, bao miễn phí tiền đưa đi... Trương Thị Loan đã lôi kéo, lừa trên 30 lao động cùng đi với mình.

Ông Phạm Ngọc Khảm, Trưởng Công an xã khẳng định: Đây là vụ việc lần đầu tiên xảy ra ở địa phương, đối tượng tiếp tay cho kẻ môi giới lại là người quen biết, họ hàng nên bà con mất cảnh giác. Các đối tượng tổ chức vụ này nhằm vào đồng bào dân tộc thiểu số ở thôn vùng sâu vùng xa của xã. Vụ việc đã được địa phương hoàn chỉnh hồ sơ chuyển công an huyện điều tra giải quyết tiếp.

 Bí thư Đảng ủy kiêm Chủ tịch UBND xã Tân Đồng Nguyễn Văn Thắng cho rằng, sự việc này mà chỉ để muộn hơn vài tiếng đồng hồ thì rất khó khăn cho lực lượng công an và chính quyền địa phương trong việc ngăn chặn, bảo vệ an toàn tính mạng cho người dân.

Tìm hiểu việc điều tra, giải quyết vụ việc của cơ quan chức năng cấp trên, ông Đồng Công Hải – Trưởng Công an huyện Trấn Yên cho biết, do tính chấp vụ án phức tạp lại không đủ chứng cứ chứng minh hành vi pham pháp để khởi tố, vì thế cơ quan chức năng chỉ có thể xử phạt tối tượng về tội vi phạm thủ tục hành chính…

Qua vụ việc này cho thấy, người dân ở cơ sở nhất là đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng sâu, vùng xa còn quá thiếu thông tin về tình hình xã hội. Từ vụ việc này cho thấy, công tác thông tin tuyên truyền nâng cao tinh thần cảnh giác cho người dân còn thiếu và yếu, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống vùng sâu, vùng xa.

Vụ việc 26 lao động là người dân tộc Dao ở xã Tân Đồng bị lừa đưa đi làm thuê không đúng địa chỉ đã được các ngành chức năng kịp thời ngăn chặn. Vụ việc một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo việc gia tăng các chiêu trò lừa bán lao động, tình trạng đang rất phổ biến ở các tỉnh phía Nam. Đây cũng là bài học cảnh tỉnh người dân nâng cao tinh thần cảnh giác để không trở thành nạn nhân của các loại tội phạm xã hội.

Phạm Minh