Lễ hội Xuống đồng là một nét đẹp truyền thống đã có từ xa xưa của đồng bào Mường Quy Mông. Trước đây, lễ hội tổ chức hàng năm vào những ngày đầu xuân nhằm cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt và cùng để vận động bà con nông dân xuống đồng để khởi đầu một năm sản xuất nông nghiệp giành nhiều thắng lợi. Cả phần lễ và phần hội đều tập trung phản ánh ước nguyện của dân làng là mong ước được mùa, người người khoẻ mạnh.

Lễ hội Xuống đồng là hoạt động lễ nghi mở đầu một chu kỳ sản xuất nên phản ánh ước mong sinh sôi nảy nở là yêu cầu hàng đầu của hội. Vì vậy, tín ngưỡng phồn thực được thể hiện bằng các lễ thức ma thuật, diễn xướng, luôn xuyên suốt các hành động hội.

Ngay sau khi hoàn thành phần lễ, đến phần hội, trên cánh đồng thôn Hợp Thành (thuộc khu vực đình - đền xã Quy Mông), những phụ nữ Mường trong trang phục truyền thống đã tổ chức thi cấy lúa nhanh, sau là thi ném mạ khay khéo tay, thẳng hàng. Cuộc thi đã nhận được sự tham gia theo dõi, cổ vũ của đông đảo người dân địa phương.

Trong những năm qua, xã Quy Mông đã triển khai tốt các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước thực hiện Chương trình quốc gia xây dựng nông thôn mới. Đặc biệt, thực hiện tốt việc ứng dụng các tiến bộ KHKT, các loại máy móc vào sản xuất góp phần nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn. Qua đó, đẩy mạnh phong trào thi đua lao động sản xuất trong nhân dân, thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế, góp phần xây dựng nông thôn mới.

Lễ hội Xuống đồng của người Mường Quy Mông ngoài tín ngưỡng tâm linh còn có tính nhân văn sâu sắc, đó là: khuyên răn con cháu yêu lao động sản xuất, biết quý trọng thành quả lao động của gia đình cũng như nhắc nhở, giáo dục các thế hệ sang năm mới mọi công việc phải hài hòa...

Thanh Tiến