Trước hết hãy nói về món bánh cuốn. Bánh cuốn thì ở đâu cũng có. Ở Yên Bái ngày xưa, đến nhà hàng ngon thì phải đến hàng bánh cuốn của bà Tài Viên. Nhưng ngon hơn cả, là hàng bánh cuốn chả bà Phùi - tức bà Phùi Hoa kiều. Bánh cuốn của bà Phùi mỏng tang lại rất dẻo, nhỏ gọn từng cái một, không phải cắt làm đôi, làm ba như bây giờ. Sau khi giở bánh, bà Phùi rải một lớp thịt rang vàng rộm làm nhân, lật hai cánh rồi cuộn lại rắc thêm một ít hành phi. Bánh cuốn nóng hổi còn nhánh mỡ chấm với nước mắm ngon pha chút cà cuống thì thật tuyệt!

Đấy là nói về bánh cuốn. Còn nói về phở thì phải nói đến phở gánh của ông Bái Công. Phở của ông mới gánh đến đầu phố đã thơm lừng mùi vị phở. Một bên là thùng phở nghi ngút khói, một bên là chồng bát treo lủng lẳng cái đùi gà hay cân thịt bò ngon... Bánh phở ông để trong ngăn, những thanh củi ông xếp chồng ở dưới. Không biết, ông chế biến thế nào mà phở của ông có hương thơm đặc trưng, hấp dẫn đến thế! Rồi phở chua của bà Vượng cũng nổi tiếng một thời...

Còn nói đến bánh thì cũng không thể nào quên được bánh khúc của bà Tỉnh ở phố Ga. Bánh khúc của bà Tỉnh được ủ nóng, được bọc một lớp xôi thật dẻo, nhân bánh là đỗ xanh xay nhuyễn, rắc hạt tiêu, lại thêm một miếng thịt ba chỉ. Ăn một xu một chiếc còn thấy thòm thèm, vì thế, bánh khúc của bà Tỉnh cắp nách đi một vòng phố là hết veo! Bánh khúc ngày xưa, có mùi thơm kỳ lạ. Rồi bánh dày, bánh giò của ông Cận trước ở dãy nhà Lê Sĩ Ngữ sau chuyển về gần dinh Tuần phủ. Người ta giã xôi, thỉnh thoảng lại lấy óc lợn luộc bôi vào đầu chày cho đỡ dính. Hai người giã thình thịch cho đến khi không trông thấy hạt xôi nào nữa. Bánh dày dẻo thơm mà vẫn còn nóng. Xong đâu đấy, người ta bắt thành những chiếc bánh dày con, đặt vào miếng lá chuối xanh. Hai cái bánh dày cặp vào một miếng chả giò ở bên trong, ăn sao mà hết ý!

Có một món quà ngon của Yên Bái ngày xưa mà ít người biết đến - đó là bánh xu-xê của bà Miện. Bánh xu-xê của bà Miện trong suốt, nhìn thấy cả dừa và nhân đỗ xanh ở bên trong. Ăn nó vừa dẻo vừa dai, vừa thơm mùi va-ni... Ngày xưa cũng có món "lẩu" mà người ta gọi là "tả pí lù". Một cái bếp than nóng đỏ rừng rực, trên có đặt một cái lò có ống khói ở giữa. Các thứ rau, thịt sống đặt xung quanh, khách ăn cứ việc nhúng các thứ đó vào nồi nước dùng sôi. Nhưng đấy là món ăn của nhà quan hay của các nhà giàu sang, phú quý. Còn ngày nay, "lẩu" thì thường quá! Quán ăn nào cũng có món "lẩu" để phục vụ "thượng đế". Có khác chăng, là bây giờ có bếp ga dùng rất thuận tiện không cần cái lò có ống khói ở giữa như ngày xưa nữa.

A.T.C