Hồ Thác Bà - nơi được ví như "Hạ Long trên núi” với những đảo xanh lớn nhỏ soi bóng dưới mặt nước cùng hệ thống hang động đẹp ẩn sâu trong lòng những dãy núi đá vôi. Sự kỳ bí ấy đã tạo cho Thác Bà một vẻ đẹp lung linh huyền hoặc nhưng lại rất thân thiện, hữu tình.

Sớm tinh mơ, tôi có mặt ở bến cảng Hương Lý cùng nhóm bạn theo tàu đi khám phá hồ Thác Bà. Chiếc tàu rời bến, mang theo biết bao cảm xúc cho những người lần đầu tiên được lênh đênh trên sóng nước để khám phá vẻ đẹp lung linh của vùng nước non kỳ vĩ. Đây là một trong ba hồ nước nhân tạo lớn nhất Việt Nam có diện tích 23.400 ha với hơn 1.300 đảo lớn nhỏ nhấp nhô giữa gương trời.

Đi trên thuyền, chúng tôi không chỉ cảm nhận được bầu không khí mát lành từ nước, từ gió hồ Thác mà còn được hòa mình cùng thiên nhiên hào phóng, thả hồn vào mênh mông trời nước, điệp trùng núi đảo tưởng chừng như vô tận. Rồi lại ngạc nhiên, thích thú khi được thấy những đảo cây tràm trên đất bán ngập của vùng Đồng Tháp Mười đang vươn sức sống mạnh mẽ ở nơi này. 

Sau gần một giờ lênh đênh trên sóng nước, công trình Thủy điện Thác Bà - đứa con đầu lòng của ngành Thủy điện Việt Nam đã hiện ra trước mắt. Đón chúng tôi ngay từ đầu bến, anh Nguyễn Mạnh Cường - Phó Tổng giám đốc Công ty cổ phần Thủy điện Thác Bà dẫn đoàn đến thắp hương tại Đài tưởng niệm những người con đã ngã xuống vì dòng điện sáng của Tổ quốc. 

Làm sao kể hết được những cống hiến, hy sinh to lớn của biết bao công nhân, kỹ sư, chuyên gia Liên Xô, các chiến sỹ và nhân dân các dân tộc huyện Yên Bình đã nhường lại những "bờ xôi, ruộng mật” cho Nhà máy Thủy điện Thác Bà mọc lên kiêu hãnh! Tự hào là đứa con đầu lòng của ngành thủy điện Việt Nam, vững vàng vượt qua sự đánh phá ác liệt của chiến tranh, trải nghiệm và trưởng thành hơn trong thời kỳ đổi mới. 

46 năm qua, Nhà máy Thủy điện Thác Bà nay là Công ty cổ phần Thủy điện Thác Bà đã phát huy truyền thống ý chí kiên cường, bất khuất, tinh thần hăng say lao động. Đến nay, Công ty đã sản xuất được trên 16 tỷ KWh điện và phục vụ tốt việc điều tiết nước tưới cho sản xuất nông nghiệp. 

Tôi được biết, hồ Thác Bà còn là địa điểm lý tưởng để triển khai Dự án Điện năng lượng mặt trời kết hợp phát triển du lịch mà vẫn giữ được cảnh quan, môi trường nước trong sạch. Qua nghiên cứu, khảo sát Công ty TNHH Solkiss (Hàn Quốc) đã có ý tưởng đầu tư Dự án Điện năng lượng mặt trời trên hồ Thác Bà, công suất dự kiến là 500 MW, tổng vốn đầu tư khoảng 25.000 tỷ đồng Việt Nam. Dự án Điện năng lượng mặt trời được triển khai sẽ góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Rời Nhà máy Thủy điện Thác Bà, chúng tôi tiếp tục hành trình lên với đầu nguồn con sông Chảy để tìm về nơi giao hòa của dòng sông với vùng hồ Thác. Qua Tích Cốc, Cảm Nhân, Ngọc Chấn, Xuân Long, dừng chân ghé thăm động Thủy Tiên, rồi lênh đênh trên sóng nước để ngắm núi Cao Biền, Chàng Rể. 

Đất trời sang xuân, những chồi non bật nhú đón nắng mai, những cánh rừng xanh thăm thẳm in bóng dưới làn nước xanh trong tựa ngọc đã tạo nên bức tranh lung linh huyền ảo giữa một vùng trời nước mênh mông. 

Lên với Ngòi Tu, tôi bắt gặp những chàng trai, cô gái người Pháp đang say sưa theo những câu hát Xịnh Ca, theo điệu múa uyển chuyển của những thiếu nữ người Dao quần trắng. 

Hòa vào đoàn khách du lịch, chúng tôi cùng lang bang khám phá những vùng đất ven hồ. Ở đây, vẫn giữ được nét hoang sơ cùng bản sắc văn hóa của các dân tộc Tày, Nùng, Dao, Cao Lan. Các lễ hội văn hóa như Tết nhảy của người Dao, Mừng cơm mới của người Tày… thường xuyên được tổ chức là cơ hội để du khách được đắm mình trong những điệu dân ca, dân vũ mang đậm chất núi rừng. 

Chia tay Ngòi Tu, chúng tôi theo thuyền về bến cảng Hương Lý. Sóng nước vẫn mênh mang, thi thoảng lại gặp những chiếc thuyền nan lênh đênh mưu sinh, những bè nuôi cá lồng của người dân Vĩnh Kiên, Thịnh Hưng, thị trấn Thác Bà mang về no ấm. 

Hồ Thác Bà không chỉ được biết đến với "nguồn than trắng vô biên", là nguồn nước ngọt lành nuôi vô vàn tôm cá, mà miền trời xanh - rừng đảo xanh - nước xanh này còn là miền kỳ thú hấp dẫn đối với bao nhà khoa học, các nhà đầu tư và du khách, để khám phá thêm vẻ đẹp của vùng non nước kỳ vĩ này. 

Ai qua đây thăm hồ Thác dẫu một lần cũng khó quên! Tạm biệt hồ Thác, hẹn ngày trở lại để khám phá thêm những truyền thuyết còn ẩn mình đâu đây trong một vùng nước non huyền tích. Để thấy quê mình đang từng ngày đổi mới, đang xôn xao gọi về những mùa xuân.