Hôm qua (31/1), Mỹ đã cáo buộc Nga vi phạm Hiệp ước cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược mới (Hiệp ước New START). Đây được coi là trụ cột lớn cuối cùng trong kiểm soát vũ khí hạt nhân sau thời kỳ chiến tranh lạnh giữa hai nước.

Mỹ cáo buộc Nga vi phạm Hiệp ước New START do từ chối cho phép các hoạt động thanh sát được tiến hành trên lãnh thổ của nước này. Một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 31/1 cho biết, việc Nga từ chối các hoạt động thanh sát đã cản trở Mỹ thực hiện các quyền quan trọng của mình, được quy định trong Hiệp ước đồng thời đe dọa tính khả thi của việc kiểm soát vũ khí hạt nhân giữa hai nước. Quan chức này cũng nhấn mạnh rằng, Mỹ sẵn sàng phối hợp với Nga trong việc thực hiện hoàn toàn Hiệp ước này.

Có hiệu lực từ năm 2011 và được gia hạn thêm 5 năm trong năm 2021, Hiệp ước START giới hạn số đầu đạn hạt nhân chiến lược mà Mỹ và Nga có thể triển khai, cũng như việc triển khai các tên lửa và máy bay ném bom có khả năng mang các đầu đạn hạt nhân từ mặt đất và tàu ngầm. Mỹ và Nga hiện nay vẫn sở hữu tới 90% số đầu đạn hạt nhân của toàn thế giới.

Nga tháng 8 năm ngoái đã ngừng hợp tác trong các hoạt động thanh sát theo Hiệp ước, đồng thời đổ lỗi cho các giới hạn đi lại được áp đặt bởi Mỹ cũng như các đồng minh, sau khi quân đội nước này tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine cuối tháng 2 năm ngoái. Tuy nhiên, Nga tuyên bố nước này vẫn cam kết đối với các điều khoản của Hiệp ước.  

Đối thoại giữa Nga và Mỹ về việc nối lại các hoạt động thanh sát từng được dự kiến nối lại vào tháng 11 năm ngoái ở Ai Cập, nhưng đã bị phía Nga trì hoãn và cả hai bên vẫn chưa đưa ra thời hạn mới cụ thể. Nga ngày 30/1 cho biết, Hiệp ước có thể hết hiệu lực trong năm 2026 mà không có thỏa thuận thay thế, do Mỹ đang tìm cách khiến Nga phải chịu một thất bại chiến lược ở Ukraine.