Báo cáo về công tác phòng ngừa, chống vi phạm pháp luật và tội phạm; kết quả thực hiện Nghị quyết số 37/2012 của Quốc hội do Bộ trưởng Bộ Công an Trần Đại Quang trình bày nêu rõ: Năm 2013 mặc dù có nhiều yếu tố tác động làm gia tăng tội phạm, nhưng với nỗ lực của cả hệ thống chính trị, tốc độ gia tăng tội phạm được kiềm chế, tăng 1,23% về số vụ, 1,2% về số bị can so với năm 2012. Tuy nhiên, tình hình tội phạm vẫn đang tiếp tục diễn biến phức tạp, tính chất nghiêm trọng hơn. Một số tội phạm trật tự xã hội giảm so với năm 2012, nhưng tính chất tội phạm nghiêm trọng hơn, nhất là các băng, nhóm tội phạm dưới dạng bảo kê, siết nợ thuê, cho vay nặng lãi, cưỡng đoạt tài sản; tổ chức các hình thức cờ bạc, cá độ bóng đá…

Các tội phạm về xâm phạm sở hữu tăng 2,49% so với năm 2012 về số vụ. Tội phạm xâm phạm về an ninh kinh tế tăng 5,19% về số vụ, hơn 7% về số bị can so 2012; trong đó có nhiều vụ để lại hậu quả nghiêm trọng về tài chính, ngân hàng. Tội phạm về tham nhũng tăng hơn 12,90% về số vụ; 15,56% về số bị can; được phát hiện ở nhiều lĩnh vực, nhưng tập trung vào quản lý tài sản công, đầu tư công, quản lý, sử dụng đất đai, đầu tư xây dựng cơ bản. Tội phạm về ma túy cũng gia tăng ở mọi tiêu chí: số vụ, số bị can và số lượng heroin thu giữ được. Hoạt động của các đường dây mua bán, vận chuyển ma túy gia tăng. Riêng số người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý trên toàn quốc đã gia tăng hơn 5% so với năm 2012.

Về môi trường, nổi lên là tình trạng vi phạm trong quản lý, xử lý chất thải, nước thải ở các khu công nghiệp, khu đô thị diễn ra ở nhiều địa phương với mức độ nghiêm trọng. Đáng lưu ý, tội phạm giết người do nguyên nhân xã hội gia tăng, song phần lớn tội phạm chưa có tiền án tiền sự, nhiều vụ giết người thân trong gia đình với hành vi dã man, tàn bạo; cho thấy sự xuống cấp đáng báo động của đạo đức xã hội. Trong khi đó, công tác quản lý xã hội trên nhiều lĩnh vực được nhìn nhận là còn nhiều sơ hở, thiếu sót làm phát sinh tội phạm. Nhiều giải pháp đã được người đứng đầu ngành Công an nêu rõ nhằm chấn chỉnh tình hình trên.

Quốc hội cũng đã nghe Bộ trưởng Tư pháp, Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao trình bày các báo cáo về kết quả thực hiện Nghị quyết số 37/2012 của Quốc hội. Chủ nhiệm Ủy ban tư pháp của Quốc hội Nguyễn Văn Hiện cho biết trong năm 2013, Chính phủ, VKSND Tối cao, TAND Tối cao đã khắc phục khó khăn, triển khai nhiều biện pháp thực hiện tốt hơn nhiệm vụ được giao. Bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn một số hạn chế. Đáng lưu ý là tình hình tội phạm trong lĩnh vực kinh tế và tham nhũng gia tăng. Viện trưởng VKSNDTC Nguyễn Hòa Bình cho biết, hiện nay cơ quan điều tra Bộ Công an đã kết thúc điều tra, chuyển hồ sơ cho Viện KSNDTC truy tố các vụ án tham nhũng kinh tế nghiên trọng, phức tạp về tham ô tài sản, lừa đảo chiếm đoạt gần 4.000 tỷ đồng, mà dư luận xã hội đang rất quan tâm.

Theo VKSND Tối cao, trước khó khăn của nền kinh tế, năm 2013 đã xuất hiện và gia tăng ngày càng nhiều các đối tượng cho vay nặng lãi chuyên nghiệp. Họ đã lợi dụng việc cho vay để bắt người vay phải ký hợp đồng chuyển nhượng quyền quyền sử dụng đất để chiếm đoạt tài sản của người dân. Trong khi đó, do nhiều nguyên nhân khác nhau như sự hạn chế của các quy định pháp luật, do khó khăn trong chứng minh nên các cơ quan tiến hành tố tụng có xu hướng "dân sự hoá" các quan hệ hình sự.

Nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, VKSNDTC đề nghị Quốc hội, trước mắt chỉ đạo các cơ quan tiến hành tố tụng thống nhất hướng dẫn áp dụng quy định của Luật tố tụng hình sự về tội cho vay nặng lãi, tạo điều kiện để cơ quan bảo vệ pháp luật kịp thời ngăn chặn tình trạng nêu trên. Về lâu dài, cần nghiên cứu sửa đổi điều luật này trong Bộ luật hình sự theo hướng sửa đổi các yếu tố không phù hợp với thực tiễn, như cho vay với mức lãi suất cao hơn mức lãi suất cao nhất mà pháp luật quy định từ 10 lần trở lên, có tính chất chuyên nghiệp, chuyên bóc lột nhằm đấu tranh có hiệu quả với loại tội phạm này…

Cùng ngày, Quốc hội nghe tờ trình, báo cáo thẩm tra về dự án Luật Hải quan (sửa đổi); Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam; nghe báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Tiếp công dân và thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo luật này.

Đ.T