Dự thảo Bộ luật Hình sự ( sửa đổi) có tổng số 26 chương, 443 điều (tăng 99 điều so với Bộ luật Hình sự hiện hành), trong đó giữ nguyên nội dung 43 điều, bãi bỏ 06 điều, bổ sung mới 68 điều và sửa đổi 329 điều (trong đó có 51 điều được tách ra từ 20 điều của Bộ luật Hình sự hiện hành).

Tại phiên thảo luận, nhiều ý kiến tán thành với Tờ trình của Chính phủ về sự cần thiết, mục tiêu sửa đổi, bổ sung cơ bản, toàn diện Bộ luật Hình sự cũng như những quan điểm chỉ đạo xây dựng Dự án Bộ luật Hình sự nhằm cụ thể hóa và tạo cơ sở pháp lý bảo đảm thi hành Hiến pháp năm 2013.

Xung quanh vấn đề hạn chế hình phạt tử hình, nhiều ý kiến tán thành với định hướng tiếp tục hạn chế hình phạt tử hình ở cả 3 phương diện: giảm bớt số tội danh có hình phạt tử hình; quy định điều kiện chặt chẽ nhằm hạn chế các trường hợp áp dụng hình phạt tử hình và mở rộng hơn đối tượng bị kết án tử hình nhưng không phải thi hành án tử hình nhằm thể hiện rõ sự khoan hồng, nhân đạo của Nhà nước ta. Nhiều ý kiến đề nghị chưa nên bỏ hình phạt tử hình đối với các tội: tội phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược, vì đây là loại tội nghiêm trọng nhất trong các tội đặc biệt nghiêm trọng.

Về trường hợp không áp dụng, không thi hành án tử hình (Điều 39), Khoản 2 Dự thảo quy định không áp dụng hình phạt tử hình đối với người phạm tội từ 70 tuổi trở lên khi phạm tội hoặc khi xét xử; khoản 3 quy định không thi hành án tử hình nếu người bị kết án từ 70 tuổi trở lên. Qua thảo luận, nhiều ý kiến cho rằng, trong thực tế, nhiều người ở độ tuổi này vẫn phạm tội rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng, còn có thể là người cầm đầu các tổ chức tội phạm. Trong điều kiện kinh tế - xã hội phát triển như hiện nay, tuổi 70 vẫn còn sức khoẻ, lẽ ra phải là tấm gương để giáo dục con cháu nhưng lại phạm tội, gây nên hình ảnh không tốt càng cần thiết phải xử lý nghiêm minh. 

Thảo luận về tuổi chịu trách nhiệm hình sự (Điều 12), nhiều ý kiến cho rằng, tình hình người chưa thành niên phạm tội hiện nay diễn biến rất phức tạp, có xu hướng gia tăng cả về số lượng và tính chất, mức độ nghiêm trọng. Việc sửa đổi, bổ sung cũng cần phải tính tới xu hướng phát triển của khoa học, công nghệ và khả năng phạm tội của người chưa thành niên trong lĩnh vực này. Nếu thu hẹp hơn phạm vi chịu trách nhiệm hình sự của người chưa thành niên như Phương án 1 của Dự thảo sẽ bỏ lọt nhiều tội phạm. Vì vậy, các đại biểu đề nghị giữ quy định về độ tuổi và phạm vi chịu trách nhiệm hình sự như quy định hiện hành.

Mạnh Cường