Thời gian qua, công tác giám sát của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) tỉnh và các cơ quan dân cử đối với việc thi hành pháp luật của các cơ quan tiến hành tố tụng đã đạt những kết quả tích cực, góp phần quan trọng thực hiện chương trình phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh.

Ủy ban MTTQ và các cơ quan dân cử của tỉnh đã chú trọng đổi mới phương pháp, cách làm phù hợp với từng nội dung giám sát. Sau từng cuộc giám sát đều triển khai họp rút kinh nghiệm để trao đổi thông tin, chia sẻ khó khăn vướng mắc, tiếp thu điều chỉnh những hạn chế và có biện pháp khắc phục thực hiện nhiệm vụ tốt hơn nhiệm vụ giám sát về tư pháp, tránh oan sai.

Thực hiện Quy chế phối hợp công tác giữa Ban Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh và Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh, từ năm 2005 đến nay, hai cơ quan đã thực hiện phối hợp kiểm sát, giám sát trực tiếp 186 lượt việc chấp hành pháp luật trong công tác bắt tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự của các cơ quan chức năng như Trại Tạm giam Công an tỉnh, Trại giam Hồng Ca và công an cấp huyện. Qua kiểm sát, giám sát trực tiếp việc chấp hành pháp luật trong công tác bắt tạm giữ, tạm giam, quản lý giáo dục người chấp hành án phạt tù đã phát hiện một số vi phạm. Các vi phạm đã kịp thời kiến nghị được cơ quan hữu quan chấp nhận khắc phục sửa chữa.

Từ năm 2007 đến nay, các ngành chức năng đã phối hợp giải quyết trên 1.400 đơn khiếu nại, tố cáo, kiến nghị phản ánh liên quan đến việc khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử trong lĩnh vực hình sự, dân sự, thi hành án. Thực hiện chức năng, nhiệm vụ theo quy định, năm 2015, Đoàn đại biểu Quốc hội khoá XIII tỉnh Yên Bái đã tiến hành giám sát chuyên đề “Tình hình oan, sai trong việc áp dụng pháp luật về hình sự, tố tụng hình sự và việc bồi thường thiệt hại cho người bị oan trong hoạt động tố tụng hình sự theo quy định của pháp luật”.

Thông qua giám sát, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh đã nắm bắt được nhiều thông tin làm cơ sở tham gia ý kiến tại các phiên thảo luận xây dựng dự án luật có liên quan đến tổ chức và hoạt động của các cơ quan tiến hành tố tụng như: Luật Tổ chức Toà án nhân dân; Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân; Bộ luật Hình sự sửa đổi; Bộ luật Tố tụng Hình sự sửa đổi...

 Trong nhiệm kỳ 2010 - 2015, Ban Pháp chế HĐND tỉnh đã tập trung giám sát chuyên đề: việc chấp hành pháp luật trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án hình sự của các cơ quan: công an, viện kiểm sát, toà án nhân dân gắn với việc triển khai Nghị quyết 49/NQ/TW của Bộ Chính trị về Chiến lược Cải cách tư pháp đến năm 2020; các nghị quyết của Quốc hội về đấu tranh phòng chống tội phạm, giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực tư pháp. Ủy ban MTTQ còn thường xuyên phối hợp với cơ quan dân cử và các ngành chức năng tổ chức các cuộc giám sát về các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, thực hiện chính sách, pháp luật.

Qua giám sát cho thấy, các cơ quan tư pháp đã thực hiện nghiêm túc những chủ trương về cải cách tư pháp trong giai đoạn mới, không ngừng nâng cao chất lượng hoạt động điều tra, truy tố, xét xử. Cơ quan điều tra  thực hiện tốt công tác nắm tình hình, tiếp nhận và xử lý tố giác tin báo về tội phạm để giải quyết kịp thời, nhất là tội phạm về ma túy, tội phạm nguy hiểm có tổ chức, không để xảy ra điểm nóng về an ninh trật tự.

Công tác thực hành quyền công tố chất lượng được nâng lên, giải quyết kịp thời đơn thư khiếu nại, tố cáo về lĩnh vực tư pháp, không để xảy ra tình trạng đơn thư tồn đọng kéo dài, vượt cấp. Hoạt động xét xử tiếp tục được quan tâm, tổ chức nhiều phiên tòa điển hình, đổi mới thủ tục xét hỏi và tranh luận tại phiên tòa.

Để hạn chế và tránh oan sai trong hoạt động tố tụng hình sự, đòi hỏi Ủy ban MTTQ và các cơ quan dân cử của tỉnh phải áp dụng nhiều giải pháp đồng bộ, kịp thời; thực hiện tốt giám sát xã hội đối với hoạt động tư pháp, góp phần quan trọng để thực hiện các giải pháp hạn chế và tránh oan sai tốt hơn, hiệu quả hơn.

Q.N