Thanh niên hiện đang chiếm số đông trong dân số cả nước, đây chính là lực lượng giúp Việt Nam ở trong thời kỳ "dân số vàng". Điều đó cho thấy, hơn bao giờ hết, thanh niên đóng vai trò quan trọng trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.

Lịch sử dựng nước và giữ nước, đặc biệt là hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ cho thấy thanh niên luôn giữ vai trò quan trọng, luôn thể hiện tinh thần xả thân vì Tổ quốc. Khi nhắc tới thanh niên Việt Nam là nhắc tới những tấm gương anh hùng tuổi trẻ tiêu biểu như: Lý Tự Trọng, Bế Văn Đàn, Phan Đình Giót, Tô Vĩnh Diện, Nguyễn Viết Xuân, Nguyễn Văn Trỗi, Đặng Thùy Trâm...

Trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay, Thanh niên tiếp tục là lực lượng nòng cốt, đi đầu trong các phong trào phát triển kinh tế, xã hội, xây dựng đất nước; hoàn thành xuất sắc nhiều nhiệm vụ mà đất nước và nhân dân giao phó. Thanh niên Việt Nam đã khẳng định được vị thế của mình đối với các thế hệ thanh niên trong khu vực và trên thế giới. Bằng chứng là nhiều thanh niên Việt Nam thành công trong các lĩnh vực khoa học, kinh tế, văn hóa, giáo dục, tay nghề...

Những năm qua, nhiều đội thanh niên, sinh viên tình nguyện đã không ngại khó khăn, gian khổ để đến với đồng bào vùng cao, vùng sâu, vùng xa, vùng căn cứ cách mạng để có các hoạt động thiết thực giúp đỡ bà con như dạy học, làm lại nhà cửa, khám chữa bệnh cho bà con... Nhiều trí thức trẻ trong các lĩnh vực kinh tế-xã hội đã về tận những nơi khó khăn, gian khổ, cầm tay, chỉ việc, giúp bà con nông dân, người dân phát triển kinh tế, thoát nghèo, làm giàu cho quê hương, đất nước.

Thanh niên ngày nay được thừa hưởng nhiều thành quả từ công cuộc đổi mới, xây dựng đất nước mang lại. Họ có nhiều cơ hội học tập, phát triển, giao lưu với bạn bè quốc tế. Đó cũng chính là lý do để chúng ta hy vọng việc đất nước có thể đáp ứng được với cuộc cách mạng khoa học công nghệ 4.0 đặt ra cho nhiều quốc gia trên thế giới nhiều thách thức không hề nhỏ.

Tuy nhiên, song song đó, vẫn còn một bộ phận thanh niên hiện nay đang thờ ơ với thời cuộc, sống ích kỷ, lo thụ hưởng, phai nhạt lý tưởng, bị ảnh hưởng xấu từ những trang web, trang mạng xã hội phản động, sa đà vào các tệ nạn xã hội... Đó là thực trạng hiện hữu mà mỗi thanh niên cần nhận thức rõ để có hành động trách nhiệm với chính bản thân, gia đình và xã hội.

Cũng như thanh niên thế giới, thanh niên Việt Nam đang đứng trước nhiều thời cơ, thách thức, vì thế, họ cần chủ động trang bị những nhận thức, kiến thức, kỹ năng cần thiết để trực tiếp tham gia đóng góp vào sự phát triển của đất nước và hội nhập quốc tế.

Sinh thời, Bác Hồ từng nói rằng: "thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà, nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do thanh niên”. Thanh niên chính là lực lượng nắm giữ tương lai của đất nước, là lực lượng lao động chính, có vai trò to lớn trong sự phát triển của đất nước. Hay nói cách khác, tương lai của đất nước nằm trong tay thanh niên. Để thanh niên thực sự làm chủ được vận mệnh quốc gia, dân tộc, Đoàn viên Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh phải là lực lượng xung kích, phát huy sức sáng tạo, tinh thần trách nhiệm, phát huy tài năng, sức trẻ của thanh niên và luôn đồng hành cùng thanh niên.