Theo thông tin từ ông Bùi Văn Xuyền, chiều 7/6, một cuộc họp tiếp thu ý kiến các đại biểu về luật Đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt (đặc khu) đã diễn ra dưới sự chủ trì của Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu.

Về phía Quốc hội, ngoài thành phần tham gia là Thường trực UB Pháp luật, cơ quan chủ trì thẩm tra dự án luật mà còn sự có mặt của rất nhiều ủy ban khác liên quan, như Ủy ban Khoa học, công nghệ & môi trưởng – thẩm tra về vấn đề đất đai; Ủy ban Quốc phòng – An ninh...

Đáng chú ý, về phía Chính phủ, cuộc họp có sự tham dự của Phó Thủ tướng thường trực Trương Hòa Bình và lãnh đạo đông đảo các bộ, ngành, bao gồm cả Bộ Quốc phòng.

Theo đại biểu, tại cuộc họp, nhiều nội dung lớn liên quan đến dự án luật đã được đưa ra bàn thảo, trong đó có điểm dư luận chú ý nhất liên quan đến thời hạn giao đất 99 năm.

Giảm thời hạn thuê đất, đặc khu hết đặc biệt?

- Cụ thể vấn đề cho thuê đất 99 năm tại đặc khu được xác định thế nào, thưa ông?

- Thường trực UB Pháp luật họp tối qua là để rà soát lại các nội dung, tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội về dự luật. Về vấn đề đất đai, khả năng phần nhiều là ban soạn thảo luật tiếp thu ý kiến của các đại biểu, sẽ giảm thời hạn cho thuê đất/giao đất xuống 70 năm thôi, như các khu kinh tế khác hiện nay và như Luật Đất đai hiện hành.

- Chính phủ cũng đã có ý kiến chính thức về vấn đề này chứ, thưa ông?

- Tối qua họp thì Chính phủ chưa có ý kiến chính thức. Chúng tôi họp là để tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội chứ không phải theo đề xuất của Chính phủ. Đề xuất của Chính phủ chỉ là một yếu tố còn ý kiến của đại biểu Quốc hội mới quan trọng. Đại biểu đã ý kiến rồi và giờ UB Pháp luật tiếp thu, tinh thần, dù chưa chính thức nhưng chắc là bỏ quy định về thời hạn cho thuê đất/giao đất tối đa tới 99 năm, duy trì thời hạn cao nhất là 70 năm như quy định của Luật Đất đai 2013.

Phía Chính phủ thì tôi cho là chắc ý kiến cũng như thế thôi.

- Nếu vậy đặc khu còn gì đặc biệt nữa, thưa ông?

- Đặc khu như thế chẳng còn mấy đặc biệt nữa. Nói thực là giảm thời gian cho thuê đất xuống như quy định hiện nay, theo nhận định của Bộ trưởng Kế hoạch - Đầu tư, cơ quan chủ trì soạn thảo, hầu hết các cơ chế đặc thù cũng không còn gì, không cao nữa.

- Có ý kiến thậm chí còn cho rằng như vậy thì chính sách đất đai ở đặc khu tới đây còn không được như quy định thực tế hiện nay vì các Phú Quốc, Vân Đồn, Bắc Vân Phong hiện đang được xác định là vùng biển đảo khó khăn về kinh tế xã hội nên các dự án vào đây đều được hưởng mức ưu tiên như thế trong khi trở thành đặc khu thì chỉ những dự án thuộc danh mục ngành nghề khuyến khích đầu tư tại đây mới được hưởng chính sách như vậy?

- Việc giao đất 70 năm thì không có vấn đề gì, là quy định chung theo Luật Đất đai rồi. Ở các đặc khu xác định đưa ra một số ngành nghề được khuyến khích ưu đãi đầu tư ở đó, ngoài yếu tố đất đai còn được ưu đãi về thuế, ưu đãi miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất theo các quy định cụ thể.

Còn lại thì những nội dung nào không xác định thuộc ngành nghề khuyến khích ưu tiên thì được tự do hoạt động nếu pháp luật không cấm, vẫn được sản xuất kinh doanh, được đầu tư, những ưu đãi đang được hưởng thì vẫn được hưởng như thế.

Còn tại đặc khu, nếu như đề xuất ban đầu là 99 năm cử tri và nhân dân phản ánh lại hạ xuống thì nó như Luật Đất đai hiện nay thôi.

Không nhà đầu tư nào có thể "mua” cả đặc khu

- Khi đã giảm thời hạn cho thuê đất như vậy thì luật có thiết kế quy định kỹ thuật thế nào để với những dự án đầu tư hạ tầng như cảng biển, sân bay có vòng đời khai thác kéo dài hơn 70 năm, hết thời hạn này nhà đầu tư vẫn có thể yên tâm hoạt động?

- Vấn đề này, theo tôi, giờ ta thực hiện giao đất, ví dụ 50 năm, 70 năm tuỳ từng dự án nhưng sau đó, hết thời hạn mà người sử dụng đất vẫn có nhu cầu, vẫn hoạt động sản xuất kinh doanh có hiệu quả, chấp hành tốt các quy định, các nghĩa vụ với nhà nước thì họ vẫn được tiếp tục sử dụng bình thường chứ làm sao khác đi được.

Việc này cũng giống như giao đất nông nghiệp năm 1993, đến 2003 cũng có nhiều lo ngại dấy lên là thời hạn giao đất kết thúc thì phải "rũ” ra thực hiện lại nhưng thực tế có phải vậy đâu. Chính sách phải tiếp tục giữ ổn định chứ.

Vậy nên, với những dự án có niên hạn kéo dài như đầu tư cơ sở hạ tầng thì tiếp tục được giao đất lại để tiếp tục hoạt động, khai thác thôi. Nhiều dự án khách sạn 5 sao, những cảng biển, sân bay, nhà ga đầu tư rất lớn, có niên hạn sử dụng đến hàng trăm năm chứ. Không ngại gì vấn đề này.

Còn đúng là những nhà đầu tư chiến lược mà cam kết đầu tư lâu dài, rót số vốn lớn vào đặc khu, nhất là những dự án về cơ sở hạ tầng thì họ rất muốn quy định giao đất 99 năm, nên Chính phủ mới trình phướng án như vậy. Đương nhiên, luật cũng quy định rất chặt chẽ, trường hợp giao đất đến 99 năm là đặc biệt, không giao thẩm quyền quyết định việc đó cho Chủ tịch đặc khu hay Chủ tịch tỉnh mà là Thủ tướng Chính phủ.

Ý kiến đại biểu và cử tri cũng phải được xem xét trong tình hình hiện nay và có thể sau này sẽ điều chỉnh sau. Chúng ta làm luật cũng phải tham khảo, nghe ngóng các ý kiến một cách có trách nhiệm chứ không phải đưa ra rồi là quyết. Việc người dân, cử tri quan tâm góp ý, tham gia luật là điều rất tốt.

- Ngày hôm qua, trao đổi về vấn đề này, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, pháp luật có quy định để duy trì tỷ lệ nhất định các nhà đầu tư của một đất nước, một quốc gia đầu tư vào đặc khu. Cụ thể quy định này thế nào?

- Tỷ lệ này chưa được quy định cụ thể trong luật nhưng cơ bản là ta giao đất theo từng dự án được xét duyệt cụ thể và quan trọng nhất là phải thực hiện theo quy hoạch đặc khu. Đặc khu nào trên thế giới cũng như thế, ngay cả Trung Quốc cũng vậy. Từ quy hoạch ta mới tính ra được diện tích giao đất là bao nhiêu, có những nhà đầu tư nào, vào và làm gì ở đó. Và nhà đầu tư phải cam kết thực hiện theo đúng quy hoạch, từ đó mới ra được cái kia.

- Vậy thì quy định nào để đảm bảo sẽ không có nhà đầu tư của một quốc gia nào có độc quyền đầu tư vào đặc khu, thưa ông?

- Cơ bản là không có một dự án tổng thể nào để một nhà đầu tư "mua” toàn bộ đặc khu đó được. Vấn đề là cần thực hiện các dự án theo quy hoạch và nhà nước thực hiện quản lý chủ quyền ở đó chứ không phải nhà đầu tư nào muốn vào làm gì ở đây cũng được. Ngoài ra, cũng còn rất nhiều luật khác ràng buộc nữa nên cứ yên tâm, không phải sợ việc đó.

Dư luận có thể chưa hiểu chứ những gì không quy định trong luật này thì những hệ thống pháp luật đang có đều phải chấp nhận hết. Ví dụ, vấn đề quốc phòng an ninh, nhà đầu tư đến đặc khu là phải chấp hành chứ không phải muốn làm gì thì làm. Môi trường thông thoáng để nhà đầu tư tự do hoạt động kinh doanh nhưng vẫn trong giới hạn.

Các nước xung quanh ta đã làm đặc khu rất nhiều và các đặc khu thực tế đã tạo ra cực tăng trưởng mới cho các quốc gia, không có gì đáng ngại cả.

Việc làm đặc khu không phải giờ mới đặt ra mà đã có từ lâu, từ nghị quyết đại hội Đảng rồi đưa vào Hiến pháp 2013. Trên cơ sở Hiến pháp và các nghị quyết của Đảng, luật này là để cụ thể hoá nội dung đó. Đây cũng là xu hướng chung để xây dựng đất nước trong thời kỳ mới.