Đây là ba địa phương có đất đai khá rộng và phong phú, diện tích trồng cây hàng năm của mỗi huyện ở mức  trên dưới 18.000 ha. Ngoài cơ sở hạ tầng nông thôn khá hơn các huyện vùng cao, trình độ dân trí của người dân khu vực nông nghiệp cũng tương đối đồng đều. Cùng với đó là truyền thống kinh nghiệm sản xuất nông nghiệp được tích lũy và sớm có những vùng sản xuất hàng hóa như quế, chè... Vì thế, sản xuất nông nghiệp, người nông dân cũng như bộ mặt nông thôn ở đây có bước phát triển khá rõ. Ở Yên Bình, từ năm 2002 đã xuất hiện HTX sản xuất kinh doanh chế biến chè Hương Lý với 20 xã viên, sau 7 - 8 năm hoạt động mang lại hiệu quả trong vùng nguyên liệu; có một doanh nghiệp tư nhân Dịch vụ sản xuất trồng rừng 327 sở hữu hàng ngàn héc-ta rừng.

Đối với Trấn Yên, đồng chí Nguyễn Tiến Dũng - Bí thư Huyện ủy cho biết: Trên địa bàn huyện đã hình thành vùng sản xuất hàng hóa tập trung như vùng lúa chất lượng cao, vùng sản xuất ngô, vùng chè, vùng dâu..., gắn vùng nguyên liệu với công nghiệp chế biến. Trong nông nghiệp, huyện luôn xác định một năm có 3 vụ chính. Còn Văn Yên, ngoài quế nổi tiếng, gạo của vùng Đại-Phú-An của huyện đã được đóng gói bán trong siêu thị, đây còn là huyện mà 100% thôn bản có nhà văn hóa.

Những điều kiện ấy là thuận lợi nên Nghị quyết 26 đã được các huyện triển khai nghiêm túc và nhanh chóng vào cuộc sống. Việc tổ chức học tập, quán triệt Nghị quyết của 3 huyện đều hoàn thành trong tháng 11/2008. Theo đồng chí Hoàng Xuân Nguyên - Bí thư Huyện ủy Yên Bình: qua kiểm tra ở cơ sở cho thấy, tỷ lệ đảng viên tham gia học tập Nghị quyết đạt cao như ở Chi bộ Lâm trường Yên Bình, Lâm trường Thác Bà, Đảng bộ Tân Nguyên, Hán Đà. Một số nơi tổ chức tốt việc học tập trong các tổ chức chính trị - xã hội và trong nhân dân như các Đảng bộ: Yên Thành, Tân Nguyên, Đại Đồng. Các địa phương ở Văn Yên, Trấn Yên, Yên Bình đều đã xây dựng chương trình hành động thực hiện Nghị quyết phù hợp, sát thực tế.

Đồng chí Nguyễn Văn Ngọc xem xét tình hình sản xuất gỗ rừng trồng ở Công ty TNHH Đăng Khoa trên địa bàn xã Báo Đáp.

Sau hơn một năm thực hiện, những chuyển biến trong nông nghiệp, nông dân, nông thôn khá rõ ràng. Các huyện đang thực hiện hiệu quả việc hình thành các vùng sản xuất tập trung. Ngoài những vùng chuyên canh, huyện Trấn Yên đã tập trung xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn, đẩy mạnh kiên cố hóa đường giao thông, kênh mương nội đồng.

Huyện Yên Bình đã xây dựng các vùng cây công nghiệp, chủ yếu là chè, nguyên liệu gỗ; chú trọng vùng quả đặc sản và phát triển chăn nuôi theo hướng công nghiệp, bán công nghiệp, khai thác hiệu quả nguồn lợi thủy sản. Văn Yên, cùng với xây dựng vùng chuyên canh lúa, phát triển vùng quế trên 15.000 ha, ổn định vùng sắn đã thử nghiệm những giống cây mới trên vùng đất dốc; đặc biệt đã phát huy vai trò của đội ngũ khuyến nông ở cơ sở, góp phần chuyển giao kỹ thuật gieo trồng cho nông dân.

Trên địa bàn các huyện đã xuất hiện những điển hình sản xuất kinh doanh bước đầu mang lại hiệu quả cao trong chăn nuôi, trồng trọt. Các cơ sở chế biến trong vùng trồng chè, trồng quế, tre măng Bát Độ, dâu tằm, gỗ rừng trồng đã tiêu thụ lượng lớn nguyên liệu cho người dân, mối quan hệ giữa nhà nông và nhà doanh nghiệp ngày càng thêm phần khăng khít.

Huyện Văn Yên và Trấn Yên đã hình thành những vùng trồng quế cho sản lượng thu hoạch lớn.

Kết quả đó được đồng chí Nguyễn Văn Ngọc - Phó bí thư Thường trực Tỉnh ủy khẳng định và đánh giá cao trong chuyến đi kiểm tra việc thực hiện Nghị quyết 26 ở các huyện Văn Yên, Trấn Yên, Yên Bình tuần qua. Thực trạng đất đai, lao động, quy mô cách thức chăn nuôi, sự hỗ trợ của các dịch vụ KHKT trong chăn nuôi tập trung; tình hình thu mua nguyên liệu của các doanh nghiệp chế biến chè, gỗ rừng trồng, chất lượng và giá cả các sản phẩm chế biến… là điều mà đồng chí Phó bí thư Thường trực quan tâm, đòi hỏi sự giải đáp từ cơ sở khi đi thực tế 3 huyện.

Cùng là vùng thấp nên 3 huyện đều có thực trạng khá giống nhau : đất đai không tập trung, lao động nông nghiệp dôi dư, lao động nhiều tuổi, chưa được đào tạo và có những di dịch không ổn định, giá nông sản thấp - đây là điều mà đồng chí Phạm Văn Sinh - Chủ tịch UBND xã Báo Đáp (Trấn Yên) báo cáo với đồng chí Nguyễn Văn Ngọc. Cùng chung vấn đề này, đồng chí Nguyễn Văn Lịch - Bí thư Huyện ủy Văn Yên cho rằng, nếu chuyển đổi sang sản xuất lớn thì đầu ra cho nông sản là vấn đề phải quan tâm hàng đầu. Ngoài manh mún, đất đai còn đang dần nghèo kiệt, ý thức lao động của nông dân chưa cao; hạ tầng nông thôn chưa được đầu tư (huyện Văn Yên chỉ có 30% số nhà văn hóa thôn bản đạt về diện tích); dịch vụ phục vụ sản xuất hạn chế, trong đó có KHKT và dịch vụ tín dụng.

Khi trò chuyện với ông Đặng Văn Trung - một hộ chăn nuôi quy mô lớn ở Báo Đáp, đồng chí Nguyễn Văn Ngọc đã đề cập đến dịch vụ KHKT. Đồng chí cho rằng, cần phải chuyên môn hóa các công đoạn trong chăn nuôi, nhất là kỹ thuật thú y, nếu không rủi ro trong chăn nuôi quy mô lớn là khó tránh khỏi. Điều này một lần nữa được đồng chí nhắc lại khi làm việc với lãnh đạo các huyện.

Ở thôn Gốc Mít, xã Châu Quế Hạ có hộ ông Hoàng Văn Huấn nhận 5 ha đất đồi rừng và đầu tư hàng trăm triệu để nuôi lai đàn lợn rừng.

Thực tế sau khi kiểm tra và qua nghiên cứu cho thấy, nông nghiệp, nông thôn đang phải đối mặt với thực trạng sản xuất nông- lâm nghiệp không hiệu quả, lao động trong nông nghiệp dư thừa, chất lượng đất đai giảm và đang dần bị thu hẹp, khả năng cạnh tranh của các sản phẩm nông nghiệp thấp. Đồng chí cũng đã trao đổi về cách giải quyết vấn đề này với lãnh đạo các địa phương, trong đó phải coi trọng việc đào tạo chuyên môn cho nông dân, việc đào tạo phải bắt nguồn từ nhu cầu, từng bước tạo ra những nông dân chuyên nghiệp mà KHKT phải là động lực chủ yếu trong nông nghiệp, có thể hiểu họ như những công nhân nông nghiệp, làm sao để người sản xuất tự quyết định mình sẽ trồng cây gì, nuôi con gì và cung cấp cho thị trường những sản phẩm gì.

Cần phải khắc phục tình trạng manh mún về đất đai để không còn chuyện đất bỏ hoang trong khi lao động dư thừa như hiện nay; đồng thời có cơ chế để phát huy hiệu quả các cơ sở sản xuất, doanh nghiệp trong khu vực nông nghiệp nhằm nâng cao giá trị hàng hóa… Mới qua 1 năm thực hiện nên các huyện cần tiếp tục tuyên truyền vận động để nghị quyết đến với tất cả nông dân, thường xuyên kiểm tra, hướng dẫn cơ sở thực hiện, rút kinh nghiệm thực tiễn để bổ sung chương trình hành động. Làm như vậy, các mục tiêu: giảm nghèo nhanh, mô hình sản xuất nông-lâm nghiệp phát triển bền vững, đời sống nhân dân được nâng lên, xây dựng nông thôn mới theo tiêu chí mà Nghị quyết 26-NQ/TW đề ra mới sớm trở thành hiện thực.

Quang Tuấn