Nằm cách trung tâm huyện Trạm Tấu hơn 6 km về phía Tây Bắc, xã Xà Hồ có 443 hộ dân với 2.760 nhân khẩu sinh sống tại 9 thôn bản. Toàn xã có tổng diện tích tự nhiên trên 7.895 ha, trong đó phần lớn là đồi núi dốc, đất sản xuất nông nghiệp không nhiều, trình độ dân trí thấp. Hơn nữa tập quán sản xuất lạc hậu lâu đời để lại đã làm cho kinh tế của địa phương phát triển chậm dẫn đến tỷ lệ hộ đói nghèo luôn ở mức cao.

Với thực trạng đó, Đảng uỷ, chính quyền xã đã mạnh dạn đưa ra nhiều giải pháp vào áp dụng thực tế trên địa bàn như: Làm tốt công tuyên truyền vận động nhân dân tận dụng các nguồn suối làm mương dẫn nước về đồng để khai hoang mở rộng thêm diện tích ruộng bậc thang, tích cực chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng, hướng dẫn bà con nông dân cách thâm canh, tăng vụ, đổi mới phương thức sản xuất và phát triển chăn nuôi. Nhờ đó mà Xà Hồ đã gieo cấy thành công vụ hai, đời sống của đồng bào Mông vùng cao từng bước được nâng lên...

Những năm 2000 - 2001 trở về trước, toàn xã có trên 100 ha ruộng bậc thang cấy lúa nước nhưng do bà con nông dân có thói quen chỉ gieo cấy 1 vụ và chưa biết áp dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào sản xuất cho nên thu hoạch năng suất lúa đạt rất thấp. Lương thực bình quân đầu người chỉ đạt 200 kg/năm. Hàng năm, tình trạng thiếu lương thực rất trầm trọng, có nhiều hộ gia đình thiếu gạo ăn khoảng từ 3 đến 4 tháng trong năm. Bởi vậy, mà đã có một số hộ gia đình di dịch cư tự do, nhiều người lên núi khai thác rừng bừa bãi và tái trồng cây thuốc phiện cùng với các hành vi buôn bán trái phép chất ma tuý. Đảng bộ, chính quyền xã Xà Hồ đã bàn bạc và đưa ra các giải pháp để thúc đẩy kinh tế - xã hội của xã phát triển, đẩy mạnh công cuộc xoá đói giảm nghèo, từng bước nâng cao đời sống cho người dân.

Để thực hiện đạt được mục tiêu đề ra, trước tiên xã củng cố lại bộ máy chính quyền và chỉ đạo các cấp, các ngành đoàn thể tập trung thực hiện tốt công tác tuyên truyền và quyết tâm vận động nhân dân tích cực mở rộng diện tích cấy lúa nước, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, thâm canh tăng vụ. Cương quyết xoá bỏ cây thuốc phiện trên địa bàn, thực hiện tốt việc giao đất giao rừng.

Cấp uỷ Đảng - chính quyền xã đã tổ chức phân công công tác cho các ban, ngành, đoàn thể như: Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh và các chi bộ thôn, bản cùng tham gia làm tốt công tác tuyên truyền, vận động nhân dân phát triển kinh tế, xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư. Bên cạnh đó, Đảng uỷ xã còn giao nhiệm vụ cho từng đồng chí đảng viên phải có trách nhiệm giúp đỡ các hộ gia đình nghèo trong thôn, bản mình vươn lên để thoát nghèo.

Trong đó, các đảng viên phải là những đầu tầu gương mẫu trong mọi công việc và tích cực vận động gia đình, anh em họ hàng cùng thực hiện tốt các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng - pháp luật của Nhà nước. Tích cực sản xuất vụ hai và đưa các loại giống mới có năng suất cao vào gieo cấy, đồng thời trồng thêm các loại cây hoa màu như đậu tương, bắp cải, su hào. Bên cạnh đó, xã còn vận động nhân dân tích cực phát triển chăn nuôi gia súc, gia cầm theo mô hình trang trại tập trung, xoá bỏ tập quán chăn nuôi thả rông để bảo vệ cây trồng, đẩy nhanh tiến độ xoá đói giảm nghèo ở các thôn vùng sâu, vùng xa.

Thông qua các chương trình đầu tư của Nhà nước như: Chương trình 135, Chương trình 134 và các dự án giảm nghèo khác... Đảng uỷ chính quyền xã đã vận động nhân dân sống định canh định cư, mở mới nhiều công trình thuỷ lợi, tận dụng đất đồi núi trọc khai hoang ruộng lúa nước. Kết quả, xã đã khai hoang mới được 28 ha ruộng bậc thang, nâng tổng diện tích ruộng bậc thang của cả xã lên 128 ha.

Riêng vụ chiêm xuân năm 2009 - 2010, toàn xã đã thực hiện gieo cấy 116 ha diện tích đất ruộng, đạt 100% kế hoạch. Còn vụ mùa, xã đã gieo cấy 100/128 ha lúa nước, do thời tiết khô hanh kéo dài, xã đã chỉ đạo nhân dân chuyển 28 ha ruộng thiếu nước sang trồng ngô. Tỷ lệ giống lúa mới được đưa vào gieo cấy đạt 90%, năng suất thu đạt 40 tạ/ha, thu nhập bình quân đầu người đạt 300 kg/năm. Diện tích lúa nương vụ mùa, toàn xã cũng đã gieo cấy đạt 135 ha, hoàn thành 100% kế hoạch đề ra.

Ngoài ra, nhân dân trong xã còn tích cực tham gia sản xuất thêm vụ ngô (hè - thu) với diện tích là 80 ha cùng với nhiều diện tích rau màu các loại như đậu, đỗ theo hướng sản xuất hàng hoá nhằm tăng thu nhập, cải thiện đời sống cho nhân dân trong xã. Bên cạnh đó, xã còn vận động nhân dân tham gia trồng rừng và khoanh nuôi bảo vệ rừng phòng hộ, trồng cây thảo quả, nhiều hộ gia đình trong xã đã có thu nhập từ 50 đến 70 triệu đồng/năm.

Đi đôi với việc phát triển cây trồng, nhân dân còn tích cực phát triển chăn nuôi gia súc gia cầm. Hiện nay tổng đàn gia súc của cả xã là 2.272 con, trong đó đàn trâu có 414 con, đàn bò 357 con, ngựa 249 con, dê 442 con và đàn lợn là trên 800 con. Ngoài ra, đàn gia cầm cũng được chú trọng phát triển với 4.075 con. Kinh tế phát triển, cuộc sống được cải thiện, bà con trong xã đã nhận thức được việc học chữ là quan trọng. Nay nhiều gia đình đã tự đưa con đến nhập trường đi học.

Đời sống ổn định, các tệ nạn xã hội bị đẩy lùi, an ninh trật tự xã hội trên địa bàn luôn được giữ vững. Công tác bảo tồn và phát huy những giá trị văn hoá dân gian, truyền thống được quan tâm lưu truyền, nhân dân phấn khởi, tin tưởng vào đường lối, chính sách đổi mới và sự lãnh đạo của Đảng - Nhà nước. Bà con đồng bào dân tộc ở xã Xà Hồ đang phấn đấu quyết tâm đẩy mạnh công cuộc đổi mới, phát triển kinh tế - xã hội từng bước vươn lên thoát nghèo. 

Vàng Mai