Thực hiện chỉ đạo của Tỉnh ủy Yên Bái về thực hiện thí điểm chủ trương bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch ủy ban nhân dân xã, Huyện ủy Lục Yên đã chọn Đảng bộ xã Minh Xuân để chỉ đạo thí điểm. Sau hai năm thực hiện, những chuyển biến trong lãnh đạo của Đảng bộ nói riêng, trong phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh - quốc phòng nói chung của xã Minh Xuân đã thể hiện khá rõ nét.

Trước khi thực hiện chủ trương...

Trước khi thực hiện mô hình nhất thể hóa, ông Phạm Ngọc Quảng giữ trọng trách Phó bí thư Đảng ủy - Chủ tịch UBND xã Minh Xuân. Mỗi khi nhận chỉ đạo của cấp trên, ông đều phải thông qua Bí thư Đảng ủy xã. Như vậy, để Chủ tịch và Bí thư thống nhất quan điểm trong chỉ đạo điều hành thì ít nhất đã thêm một bước triển khai, thêm thời gian nhất định, thậm chí phải tổ chức cuộc họp Ban chấp hành Đảng bộ nếu đó là vấn đề quan trọng. Đó là chưa kể, nếu Bí thư và Chủ tịch không đồng nhất quan điểm thì việc triển khai chỉ đạo của cấp trên không biết còn phải mất bao lâu và chưa biết hiệu quả sẽ như thế nào...

Một ví dụ khác để nói lên tầm quan trọng của tính nhất quán trong chỉ đạo điều hành giữa cấp ủy và chính quyền mà hiện nay nhiều địa phương đang mắc, đó là việc xây dựng một văn bản chỉ đạo như chỉ thị hay nghị quyết chưa sát với thực tế, chưa có sự “ăn khớp”. Chẳng hạn, khi chỉ đạo phát triển sản xuất lúa hàng hóa, thực tế UBND điều tra chỉ có thể xây dựng 140 ha nhưng Đảng ủy ra nghị quyết phải thực hiện 150 ha. Như thế rõ ràng là đã có sự thiếu thống nhất giữa cấp ủy với chính quyền và chắc chắn, khó có thể đạt kết quả như mong muốn.

Những kết quả bước đầu

Ông Phạm Ngọc Quảng - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Minh Xuân chia sẻ: “Bước đầu thực hiện mô hình nhất thể hóa, tôi gặp rất nhiều khó khăn vì phải điều hành song song cả khối Đảng và chính quyền nên nhiều lúc cũng chưa thực sự sâu sát”. Nhưng chỉ sau ba tháng, khi đã xây dựng được quy chế hoạt động cụ thể của Đảng ủy, UBND phù hợp, phân công trách nhiệm cho từng thành viên Ban chấp hành Đảng bộ xã, thành viên UBND xã thì mọi việc dần từng bước đi vào ổn định.

Trên cơ sở đó, xã sắp xếp lại một số vị trí như: Chủ tịch Hội Cựu chiến binh, Chủ tịch Hội Nông dân, Xã đội trưởng... Lựa chọn đúng người, bố trí công việc đúng năng lực, sở trường của mỗi cá nhân nên đến nay, công việc điều hành của ông Quảng đã thuận lợi hơn rất nhiều.

Không những công việc được triển khai nhanh gọn hơn, giảm được nhiều bước, nhiều cuộc họp mà các văn bản chỉ đạo cũng sát với thực tế hơn bởi lẽ, việc xây dựng kế hoạch và trực tiếp chỉ đạo xuất phát từ một người.

Với mô hình Bí thư Đảng ủy đồng thời là Chủ tịch UBND xã, mối quan hệ giữa Đảng và chính quyền cũng thuận lợi hơn. Nhờ đó, việc xây dựng, lựa chọn, sắp xếp, quy hoạch, bố trí cán bộ cũng tập trung hơn.

Đến thời điểm này, Minh Xuân đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng: cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng, giá trị sản xuất vượt mục tiêu đề ra, cơ sở hạ tầng từng bước được đầu tư xây dựng.

Văn hóa - xã hội của địa phương có nhiều chuyển biến tích cực, hiện đã tổ chức ra mắt 12 làng văn hóa, trong đó có 2 làng văn hóa đạt chuẩn; đời sống của người dân ngày càng được cải thiện, số hộ nghèo giảm xuống còn 6,35% cùng với giữ vững an ninh - quốc phòng.

Thực hiện mô hình nhất thể hóa đã phát huy tốt vai trò tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách và chịu trách nhiệm trước tập thể về nhiệm vụ được phân công. Trong quá trình thực hiện, nếu có điểm nào chưa phù hợp thì có thể điều chỉnh linh hoạt, xử lý nhanh, kịp thời đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Đặc biệt, mô hình nhất thể hóa giúp người được lựa chọn phát huy năng lực, trách nhiệm, có tầm nhìn bao quát, nắm chắc tình hình, tránh tình trạng không đồng nhất giữa chỉ đạo và tổ chức thực hiện. Qua đó, năng lực, uy tín, vai trò lãnh đạo của Đảng được nâng lên về mọi mặt: lãnh đạo, tổ chức và điều chỉnh thực tiễn.

Hạn chế

Thực hiện nhất thể hóa ở Minh Xuân đạt được những kết quả nhất định song cũng bộc lộ hạn chế. Khoảng thời gian hai năm chưa thể đánh giá hết tác động, hiệu quả của một chủ trương lớn nhưng những khó khăn, hạn chế thể hiện khá rõ.

Ông Quảng cho biết: “Nếu như trước đây, ngoài thời gian làm việc tại trụ sở, tôi còn có thể bố trí, sắp xếp đến các thôn, bản để gặp gỡ, trò chuyện với người dân thì bây giờ, thời gian ấy đã giảm hẳn. Còn thời gian dành cho các cuộc họp, làm việc với cấp trên cũng tăng lên bởi tôi phải làm việc với cả Huyện ủy và UBND huyện”. Khối lượng công việc tăng lên cộng với trách nhiệm nặng nề hơn, áp lực công việc lớn hơn nên có lúc, việc kiểm tra ở các cơ sở còn sơ sài, hình thức.

Việc thí điểm thực hiện chủ trương bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch UBND xã nhằm tiếp tục nghiên cứu, xây dựng mô hình để đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng. Chính vì vậy, chủ trương này đã nhận được mối quan tâm lớn không chỉ của cán bộ, đảng viên mà còn của cả quần chúng nhân dân.

Ông Phan Đình Tài - cán bộ nghỉ hưu tại thôn 11, xã Minh Xuân bày tỏ quan điểm: “Trước hết, thực hiện chủ trương này đã rút gọn được đội ngũ cán bộ lãnh đạo, tránh được trường hợp mà trình độ, năng lực của bí thư và chủ tịch chênh lệch, dẫn đến không đồng nhất quan điểm. Song cũng với cách tổ chức này, người đứng đầu có ít điều kiện để sâu sát, gần gũi với quần chúng nhân dân”.

Trao đổi về kinh nghiệm công tác, ông Phạm Ngọc Quảng chia sẻ: “Để làm tốt nhiệm vụ, ngoài nỗ lực của bản thân thì đội ngũ cán bộ xã phải được lựa chọn, bố trí hợp lý theo đúng năng lực, sở trường của từng người; xây dựng và thường xuyên điều chỉnh, bổ sung quy chế hoạt động của Đảng ủy, Ban Thường vụ, Ban chấp hành cũng như quy chế hoạt động của tất cả các ban, ngành, đoàn thể. Trong Ban Thường vụ, Ban chấp hành Đảng bộ xã phải phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên".

Nhất thể hóa Bí thư cấp ủy đồng thời là Chủ tịch UBND xã sau hai năm thực hiện ở Minh Xuân cho thấy, đây là chủ trương có tính khả thi cao. Điều quan trọng nhất, mô hình này chỉ thực sự mang lại hiệu quả nếu tìm được một người hội đủ cả tài lẫn đức để nắm giữ trọng trách.

 Mai Huyên