Theo trục đường Vĩnh Kiên - Yên Thế, chúng tôi trở lại thăm Yên Thành, một xã vùng ba đặc biệt khó khăn của huyện Yên Bình, nơi có 840 hộ với trên 96% đồng bào Dao quần trắng sinh sống. Mới chỉ vài năm trở lại đây mà vùng quê này đã đổi thay đáng kể với những con đường mới mở, những ngôi nhà sàn ẩn hiện trong màu xanh của vườn cây trái, cây lâm nghiệp…

Ông Bàn Văn Thắng - Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Yên Thành phấn khởi cho biết, những năm gần đây, bên cạnh sự đầu tư của Nhà nước, địa phương đã huy động hàng ngàn công lao động của nhân dân tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng. Điểm nổi bật nhất là nhiều tuyến đường liên thôn của xã đã được nâng cấp, mở rộng từ Chương trình 134, 135.

Trong hai năm 2010 và 2011, Yên Thành đã huy động được trên 100 triệu đồng và hơn 500 công lao động cùng Nhà nước bê tông hóa trên 1km đường từ thôn Máy Đựng đi thôn 7; mở rộng tuyến đường từ thôn 2 đi xã Hồng Đức, huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang; nâng cấp tuyến đường từ thôn 5 đi lâm sinh và các tuyến đường liên thôn khác cũng được tu sửa, bảo đảm cho nhân dân đi lại thuận tiện cũng như tăng cường giao lưu kinh tế.

Cùng với làm đường, các công trình cơ sở hạ tầng như trường học, trạm y tế, trụ sở Ủy ban nhân dân xã, điểm bưu điện - văn hóa cũng được xây dựng khang trang. Song song, hai năm qua, Yên Thành rất tích cực chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi; các giống lúa có năng suất, chất lượng cao được đưa vào gieo cấy trên 80% diện tích.

Bình quân mỗi năm, xã mở trên chục lớp tập huấn khoa học kỹ thuật tại Trung tâm học tập cộng đồng và thôn, bản đã giúp nhân dân nắm bắt phương pháp chăm sóc nên năng suất của gần 70ha lúa cả năm đạt gần 90 tạ/ha. Không chỉ chú trọng tăng năng suất lúa, các loại cây màu khác như ngô, khoai, sắn, đậu đỗ đã được người dân đưa vào trồng trên đất hai vụ lúa - ông Thắng cho biết thêm .

Từ chỗ phải tạo điều kiện, khuyến khích, giúp đỡ cả về giống và phân bón thì đến nay, các hộ đã tự giác tham gia trồng cây màu vụ ba. Riêng cây ngô đông, trong 5 năm trở lại đây, mỗi năm, toàn xã trồng 13 - 15ha và luôn là địa phương hoàn thành vượt kế hoạch giao.

Cây sắn cũng được đưa vào trồng với diện tích khá lớn, riêng năm 2011 là trên 160ha, vượt kế hoạch 10ha, năng suất đạt trên 22 tấn/ha. Cây sắn không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế mà còn giúp người dân đẩy mạnh chăn nuôi gia súc, gia cầm.

Phong trào trồng cây phủ xanh đất trống đồi trọc đã được người dân Yên Thành coi trọng và là một trong những nguồn thu chính. Đến nay, đồng bào Dao nơi đây đã tự giác nhận đất trồng và bảo vệ rừng. Bình quân mỗi năm, xã trồng được từ 50 - 60ha cây lâm nghiệp các loại, riêng năm 2011 là 80ha, nâng tổng diện tích rừng trồng toàn xã lên gần 1.000ha, độ tàn che phủ đạt trên 70%.

Nhiều hộ mạnh dạn nhận đất trồng rừng với diện tích lớn và nay đã có thu nhập khá như gia đình ông Hoàng Đức Vượng - thôn 2, ông Lý Văn Tấm - thôn 1… Một thế mạnh trong phát triển kinh tế đang được nhân dân địa phương phát huy là chăn nuôi đại gia súc.

Đến nay, tổng đàn gia súc của xã có trên 4.000 con, trong đó đàn trâu, bò trên 1.000 con, đàn lợn trên 3.000 con. Nhiều gia đình đã mạnh dạn đầu tư xây dựng chuồng trại, mỗi năm thu vài chục triệu đồng, điển hình như gia đình anh Trần Văn Đức, Nguyễn Văn Đài, Hoàng Đức Vượng... Ngoài ra, nhân dân còn từng bước phát triển các ngành nghề dịch vụ như xay xát, may mặc, vận chuyển hàng hóa... góp phần làm cho bộ mặt nông thôn ngày càng khởi sắc.

Chủ tịch Bàn Văn Thắng cho biết thêm, bên cạnh việc vận động nhân dân phát huy nội lực phát triển kinh tế, trong những năm qua, xã chỉ đạo các ngành, đoàn thể ký ủy thác với Ngân hàng Chính sách xã hội huyện giúp đoàn viên, hội viên vay vốn ưu đãi với tổng dư nợ trên 4 tỷ đồng.

Đồng thời vận động đoàn viên, hội viên giúp nhau tiền vốn, công lao động để phát triển sản xuất. Có vốn lại được học tập khoa học kỹ thuật nên hầu hết các hộ đã tập trung sản xuất, mang lại hiệu quả. Đến nay, toàn xã có trên 20% số hộ khá và giàu, số hộ nghèo tiếp tục được xã và các ngành, đoàn thể giúp đỡ.

Trong 5 năm trở lại đây, mỗi năm, toàn xã trồng 13 - 15ha ngô đông và luôn là địa phương hoàn thành vượt kế hoạch giao.

Kinh tế phát triển, đời sống tinh thần của người dân Yên Thành hôm nay cũng từng bước phát triển đi lên. Các phong trào xây dựng làng, bản văn hóa, phòng chống tệ nạn xã hội, bảo vệ an ninh Tổ quốc, thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở được người dân hưởng ứng sôi nổi.

Hầu hết các thôn đã xây dựng được đội văn nghệ, thể dục thể thao để cùng vui chơi, giải trí sau những giờ lao động vất vả. Những tập quán lạc hậu đang dần được xóa bỏ và bản sắc văn hóa riêng có của người Dao quần trắng như múa cấp sắc, làm chay, hát giao duyên được bảo tồn, phát huy.

Phong trào xã hội hóa giáo dục được quan tâm, hai năm qua, nhân dân đã đóng góp hàng ngàn công lao động cùng Nhà nước xây dựng trường, lớp từ mầm non đến trung học cơ sở ở cả trung tâm lẫn các thôn, bản lẻ để con em đến trường thuận tiện.

Đặc biệt, năm 2011, có sự đầu tư của Nhà nước, Yên Thành đã được thành lập trường dân tộc nội trú dân nuôi. Đến nay, hầu hết học sinh ở đây đều được học trong phòng xây cấp 3, cấp 4; số trẻ huy động ra lớp ngày càng tăng; tình trạng trẻ bỏ học giảm rõ rệt và năm học 2010 - 2011 vừa qua, tỷ lệ học sinh bỏ học của xã giảm tới 70% so với năm học trước.

Chia tay Yên Thành, chúng tôi mang theo niềm tin về một ngày mai ngày càng đổi mới trên mảnh đất này.

Hải Yến