Hơn nửa thế kỷ qua, cùng với sự lớn mạnh của đất nước, dưới sự lãnh đạo của Đảng, công tác thuế đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ thu ngân sách mà Đảng và Nhà nước giao cho, đóng vai trò to lớn trong công tác quản lý kinh tế - xã hội của đất nước.

Trong từng thời kỳ phát triển, công tác thuế luôn được đổi mới cho phù hợp với tình hình chung của cách mạng. Thời kỳ đầu chưa có chính sách thuế chính thức dưới chính quyền cách mạng non trẻ và trong kháng chiến chống thực dân Pháp, công tác thuế đã bám sát và phục vụ kịp thời nhiệm vụ của cách mạng, tạo nguồn thu cho ngân sách.

Để đổi mới cơ bản về hệ thống tổ chức, kiện toàn bộ máy, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, bảo đảm các mục tiêu cải cách hệ thống thuế mới với hiệu quả cao nhất, ngày 7/8/1990, Tổng cục Thuế Nhà nước được thành lập trên cơ sở hợp nhất 3 bộ phận thu thuế (thuế công thương nghiệp, thuế nông nghiệp, thu quốc doanh) thành một hệ thống thống nhất trong cả nước.

Trải qua các bước cải cách thuế, đến nay, hệ thống chính sách thuế đã được ban hành ngày càng hoàn thiện, làm cơ sở pháp lý để huy động nguồn lực tài chính cho ngân sách quốc gia. Hàng loạt các luật thuế mới như: giá trị gia tăng, thu nhập doanh nghiệp, thu nhập cá nhân, thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, thuế bảo vệ môi trường và các sắc thuế được sửa đổi, bổ sung theo hướng giảm tỷ lệ động viên, tăng thêm nhiều ưu đãi cho người nộp thuế (NNT) đã tác động không nhỏ vào đời sống xã hội.

Hệ thống chính sách thuế đã thực sự trở thành công cụ đắc lực điều tiết nền kinh tế, động viên được các nguồn lực, thúc đẩy sự cạnh tranh lành mạnh trong hoạt động sản xuất, kinh doanh (SXKD), chuyển dịch cơ cấu kinh tế, khuyến khích xuất khẩu, đầu tư, đổi mới công nghệ, góp phần tăng trưởng kinh tế, xóa đói, giảm nghèo, ổn định chính trị, xã hội, an ninh, quốc phòng, phát triển văn hóa, giáo dục và nâng cao đời sống nhân dân.

Có thể nói, các quy trình quản lý thuế ngày càng được cải tiến, sửa đổi theo hướng văn minh, hiện đại, giảm thủ tục phiền hà, tạo thêm nhiều thuận lợi để NNT yên tâm SXKD đã nhận được sự đồng tình, ủng hộ của đông đảo quần chúng nhân dân. Phương tiện làm việc, cơ sở vật chất của ngành thuế ngày càng được trang bị đồng bộ, từng bước đáp ứng yêu cầu quản lý thuế mới.

Cơ quan thuế từ chỗ quản lý thuế theo hình thức chuyên quản khép kín chuyển sang quản lý thuế theo chức năng. Cán bộ thuế từ cơ chế quản lý mệnh lệnh hành chính chuyển đổi nhận thức sang phục vụ NNT. Đồng thời đề cao vai trò của NNT theo cơ chế tự kê khai, tự tính, tự nộp thuế để NNT tự chủ trong SXKD, tiết kiệm thời gian, chi phí đi lại, tăng tích luỹ và đóng góp ngày càng nhiều cho ngân sách.

Bên cạnh đó, nỗ lực cải cách hành chính thuế thông qua cơ chế giao dịch “một cửa” và “một cửa liên thông” ở cơ quan thuế các cấp để NNT được trao đổi và giải đáp chính sách thuế, giúp họ hiểu và tự giác chấp hành; sử dụng công nghệ mã vạch 2 chiều để hỗ trợ nộp và tiếp nhận hồ sơ khai thuế, hiện đại hoá quy trình thu nộp Ngân sách Nhà nước qua các ngân hàng thương mại, góp phần thực hiện thành công chương trình cải cách, hiện đại hoá ngành thuế đến năm 2010; triển khai thực hiện Chiến lược cải cách hệ thống thuế giai đoạn 2011 - 2020.

Kết quả này đã tác động rõ rệt đến dư luận xã hội, đã và đang làm thay đổi cách nhìn nhận theo hướng tích cực của các cấp, các ngành và của người dân đối với hình ảnh của ngành thuế, công chức thuế trong thời kỳ đổi mới.

Song hành với sự phát triển của ngành thuế cả nước, trong chặng đường hơn 20 năm qua, Cục Thuế Yên Bái đã triển khai nhiều hoạt động tuyên truyền nhằm giáo dục truyền thống, động viên, khích lệ lòng tự hào, nâng cao ý thức tổ chức kỷ luật, trách nhiệm trong thi hành công vụ và đạo đức cách mạng của các thế hệ cán bộ thuế hôm nay cũng như mai sau biết trân trọng, gìn giữ và phát huy truyền thống tốt đẹp của ngành thuế Việt Nam; không ngừng củng cố và nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ thuế về quan điểm, tư tưởng phục vụ, chuyên môn nghiệp vụ, trình độ tổ chức quản lý, vận dụng chính sách thuế phù hợp với điều kiện hoạt động SXKD trong tỉnh.

Các tổ chức, cá nhân chấp hành tốt chính sách thuế năm 2011 được Cục Thuế Yên Bái tuyên dương, khen thưởng.

Từ đó động viên được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, các tổ chức kinh tế, làm cho công tác thuế trở thành mối quan tâm của toàn xã hội. Từ năm 2008 đến nay, nền kinh tế gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của suy thoái kinh tế toàn cầu.

Các doanh nghiệp (DN) trong tỉnh có tới 95% là vừa và nhỏ, thậm chí siêu nhỏ, lại đang trong quá trình chuyển đổi, sắp xếp lại; 15% DN tạm ngừng hoạt động hoặc giải thể; 55% DN sản xuất cầm chừng do năng lực quản trị kinh doanh, tài chính và khả năng tiếp cận thị trường bên ngoài còn hạn chế, sức cạnh tranh thấp. Mặt khác, sức mua hàng trong nước giảm, công nợ kéo dài.

Do đó, sản lượng và doanh thu tiêu thụ giảm, chi phí sản xuất lại tăng, làm giảm số thuế phát sinh phải nộp của DN và tăng mức nợ đọng thuế. Thị trường bất động sản kém sôi động cũng ảnh hưởng lớn đến các nguồn thu từ đất như thu tiền giao đất, thuế thu nhập cá nhân từ chuyển quyền sử dụng đất. Đây là những thách thức vô cùng lớn đối với quá trình thực thi nhiệm vụ của ngành thuế.

Mặc dù vậy, những gói kích cầu của Chính phủ, trong đó có chính sách thuế đã mở ra môi trường thuận lợi cho các DN đứng vững và phát triển, đảm bảo an sinh xã hội. Cùng với cơ chế, chính sách của tỉnh, ngành thuế cũng đã tăng cường cải cách thủ tục hành chính thuế, đề ra nhiều sáng kiến trong công tác quản lý đối với các nguồn thu từ đất, phí, lệ phí, từ khu vực kinh tế ngoài quốc doanh… Do đó, liên tục qua các năm, ngành đều hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ thu ngân sách Nhà nước, với mức tăng trưởng hàng năm từ 5% đến 20%.

Năm 2010, mức thu đạt 721,5 tỷ đồng, tăng gấp gần 30 lần so với năm 1991; năm 2011 đạt 852,5 tỷ đồng, tăng 17,8% so với năm 2010; năm 2012, ngành đang nỗ lực phấn đấu thu đạt 1.100 tỷ đồng mà tỉnh giao cho, đảm bảo một phần nhu cầu chi của ngân sách địa phương.

Đáp ứng yêu cầu của qui trình quản lý thuế mới, ngành thuế Yên Bái đặc biệt chú trọng đến công tác đào tạo và đào tạo lại cán bộ, công chức (CBCC). Từ chỗ trên 50% CBCC chưa qua đào tạo, đến nay, đã có 96% số CBCC có trình độ từ trung cấp trở lên, trong đó 35,5% có trình độ đại học và trên đại học.

Hàng trăm CBCC được đào tạo chương trình tin học, ngoại ngữ, quản lý Nhà nước và trung cấp, cao cấp, cử nhân chính trị, cử nhân luật, bồi dưỡng kiến thức quản trị DN, quản lý kinh tế, hội nhập kinh tế quốc tế… Đồng thời không ngừng cải tiến các biện pháp quản lý hành thu, phù hợp với yêu cầu của từng giai đoạn phát triển, góp phần đưa chính sách thuế đi vào cuộc sống và phát huy hiệu quả.

Đi đôi với công tác chuyên môn, hệ thống chính trị trong ngành thường xuyên được củng cố và phát triển. Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” đã được triển khai sâu rộng trong toàn ngành. Đây là tiền đề quan trọng để mỗi công chức thuế nỗ lực phấn đấu vươn lên hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

Thành tích ấy đã được Đảng và Nhà nước ghi nhận bằng nhiều phần thưởng cao quí: 1 Huân chương Độc lập hạng Ba, 1 Huân chương Lao động hạng Nhất, 16 Huân chương Lao động hạng Nhì, hạng Ba cho tập thể, cá nhân cùng nhiều bằng khen, giấy khen của Thủ tướng Chính phủ và của các cấp, các ngành trao tặng.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, có lúc, có nơi, cán bộ thuế cũng chưa đáp ứng được yêu cầu đề ra. Cá biệt, có cán bộ trình độ chuyên môn còn hạn chế hoặc vi phạm 10 điều kỷ luật của ngành, làm ảnh hưởng đến uy tín chung. Với bề dày thành tích hơn 20 năm nỗ lực phấn đấu, ngành thuế Yên Bái sẽ tiếp tục triệt để tranh thủ sự chỉ đạo của tỉnh, sự điều hành của Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế, sự phối hợp chặt chẽ của các cấp, các ngành trong việc thực hiện tốt nhiệm vụ công tác thuế; chủ động tham mưu cho UBND tỉnh có cơ chế, chính sách phù hợp, làm tốt công tác quản lý và nuôi dưỡng nguồn thu, đảm bảo được nguồn lực tài chính phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh.

Ngành triển khai thực hiện tốt các chính sách giãn, giảm thuế theo tinh thần Nghị quyết 13/NQ-CP ngày 10/5/2012 của Chính phủ về một số giải pháp tháo gỡ khó khăn cho SXKD, hỗ trợ thị trường và Nghị quyết 29/2012/QH13 ngày 21/6/2012 của Quốc hội về ban hành một số chính sách thuế nhằm tháo gỡ khó khăn cho tổ chức, cá nhân và các chính sách giãn, giảm thuế khác; tiếp tục tổ chức đối thoại với NNT để tháo gỡ vướng mắc; tích cực phối hợp chống thất thu ngân sách Nhà nước theo tinh thần Chỉ thị số 01/CT-BTC ngày 16/3/2012 của Bộ Tài chính về tăng cường công tác quản lý thu, chống thất thu và giảm nợ đọng thuế năm 2012; áp dụng các biện pháp hiệu quả để quản lý thu nợ và cưỡng chế nợ thuế, đảm bảo tỷ lệ nợ thuế không vượt quá 5% so với số thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn.

Ngành thuế Yên Bái tập trung thực hiện tốt công tác phê bình và tự phê bình theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”, góp phần xây dựng tổ chức cơ sở Đảng, cơ quan và các tổ chức đoàn thể trong sạch, vững mạnh về mọi mặt.

Đồng thời, ngành tiếp tục đào tạo đội ngũ công chức thuế theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, có trình độ chuyên môn, có lối ứng xử văn hoá, đáp ứng yêu cầu hiện đại hoá ngành thuế. Phát huy tính năng động, sáng tạo, ngành thuế quyết tâm hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ thu ngân sách năm 2012, góp phần thực hiện thành công Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Yên Bái lần thứ XVII và thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2011 - 2015.

Hoàng Văn Diểm - Cục trưởng Cục Thuế Yên Bái