Các ý kiến đại biểu cho rằng, năm 2012 tình hình tội phạm còn diễn biến phức tạp, tinh vi hơn, đặc biệt tội phạm có yếu tố người nước ngoài, xã hội đen, tín dụng đen... Tội phạm buôn bán ma túy, chống người thi hành công vụ cũng gia tăng nhiều. Tội phạm về môi trường như báo cáo của Chính phủ vi phạm có giảm do cơ quan điều tra đã phát hiện xử lý nhưng được hành chính hóa (chủ yếu xử lý hành chính là nhiều).

Về quản lý người nước ngoài lao động tại Việt Nam chưa chặt chẽ, chỉ có 49.000/tổng số 79.000 người nước ngoài có giấy phép lao động. Vũ khí trôi nổi thể hiện số tội phạm sử dụng vũ khí nóng tăng cao.
 
Kết quả đấu tranh phòng chống tố giác tội phạm, cơ quan điều tra, viện kiểm sát triển khai cơ bản tốt. Nhưng trong khi đó xử lý tin báo tố giác tội phạm chưa được nhiều, chưa bảo đảm thời gian theo qui định (sau khi nhận tin báo 2 tháng). Nhiều trường hợp bắt tạm giam nhưng không chứng minh được hành vi phạm tội đã được xử lý áp dụng khoản 1 điều 25 Bộ luật hình sự.
 
Hành vi tham nhũng khiến dư luận hết sức bức xúc. Số lượng vụ việc phát hiện tăng các bị cáo được xử lý khung hình phạt thấp, án treo nhiều. Các cơ quan tố tụng nghiêng về áp dụng tình tiết giảm nhẹ. Có nơi việc áp dụng điều 47 của Bộ luật hình sự để xử dưới khung hình phạt chiếm trên 80% và cho hưởng án treo, cải tạo không giam giữ chiếm tới 50%.

Một số đại biểu đề nghị xử lý hành tội phạm này nghiêm khắc hơn. Đối với công tác xét xử, tỷ lệ án bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan đều giảm hơn các năm trước.

Đại biểu tỉnh Yên Bái Giàng A Chu đồng tình với các báo cáo của Chính phủ, Viện kiểm sát, Tòa án nhân dân tối cao đánh giá các hoạt động trong năm. Thực tế trong 10 tháng tình hình tội phạm trên các lĩnh vực rất nghiêm trọng; công tác phòng ngừa đấu tranh ngăn chặn của chính quyền, cấp ngành chưa có hiệu quả. Tình hình buôn lậu hàng hóa qua biên giới thực phẩm gia súc gia cầm, nội tạng gia súc, xăng dầu, thuốc lá… ngang nhiên coi thường cơ quan chức năng; nhiều loại hàng hóa tạm nhập tái suất biến tướng.

Đại biểu lo lắng nguyên nhân là cơ chế thị trường tác động, một phần nữa do sản xuất kinh doanh đổ vỡ nhiều, lao động không việc làm nảy sinh buôn bán. Trong khi đó, quản lý của chính quyền chưa chặt chẽ, chưa hết trách nhiệm và chưa triệt để nhiệm vụ chưa đạt yêu cầu mặc dù đã có chính sách pháp luật, có chế tài xử lý.

Đại biểu đề nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo bộ ngành địa phương quyết liệt hơn nữa, xử lý như vừa qua là chưa đạt yêu cầu và cần giao trách nhiệm rõ cho các lực lượng, mạnh tay hơn trong chỉ đạo xử lý nghiệm minh các vụ việc đã điều tra làm rõ. Đề nghị nên nghiên cứu áp dụng phương pháp mới như một số nước đã làm, đồng thời xử lý nghiêm minh những vụ án lớn, triệt tận gốc, giảm thiểu điều tra những vụ quá nhỏ.
  
Có ý kiến đại biểu cho rằng, nhiều vụ việc vi phạm, làm trái chưa được phát hiện, chưa xử lý nghiêm minh chưa hẳn do nguyên nhân quản lý, kiểm tra lỏng lẻo, trình độ cán bộ chưa cập mà có vấn đề của sự làm ngơ hoặc cấu kết, tiếp tay của một bộ phận cán bộ các cơ quan, đơn vị chức năng thực thi công vụ.

Trong phiên họp sáng tại hội trường, các đại biểu QH nghe các báo cáo thẩm tra, tờ trình về các dự án Luật Khoa học Công nghệ, Luật Thủ đô, Luật phòng chống tham nhũng, Luật thuế thu nhập cá nhân và chế định Thừa phát lại được đưa ra lấy ý kiện tại kỳ họp này.

Huy Văn