Thảo luận tại hội trường, hầu hết ý kiến đại biểu tán thành với sự cần thiết sửa đổi Luật Đất đai. Nguyên do Luật đất đai năm 2003 đã có nhiều bất cập, một số điều khoản không phù hợp với thực tế khi thi hành…

Cho ý kiến  về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trong dự án luật, có ý kiến tán thành với quy định lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất gồm 3 cấp: cấp quốc gia, cấp tỉnh và cấp huyện. Có ý kiến đề nghị bổ sung quy định lấy ý kiến của người dân trong quá trình xây dựng quy hoạch nhằm tránh xung đột, hay xảy ra khiếu kiện của người dân.

Về giá đất, có ý kiến đề nghị Nhà nước không cần quy định khung giá đất hàng năm mà việc làm này nên giao cho chính quyền cấp tỉnh, nhằm tránh những vướng mắc phát sinh khi bồi thường giá đất, cũng như có giá đất khác nhau tại các vị trí giáp ranh; nhà nước sẽ định kỳ kiểm tra, giám sát đối với việc định giá ở cấp cơ sở.

Bàn về cơ chế thu hồi đất, trên cơ sở tán thành với một số nội dung trong dự thảo Luật, các đại biểu đề nghị Nhà nước chỉ thu hồi đất đối với đất phục vụ an ninh quốc phòng, các công trình công cộng, đối với các loại đất dự án thì sử dụng cơ chế trưng mưa, trưng dụng  nhằm đảm bảo lợi ích của doanh nghiệp và người có đất.

Cũng tại phiên thảo luận, các đại biểu đã cho ý kiến cụ thể: Về hình thức giao đất không thu tiền sử dụng đất, giao đất có thu tiền sử dụng đất và cho thuê đất; về xử lý đối với trường hợp thu hồi đất do vi phạm; thẩm quyền thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất; thời hạn giao, cho thuê đất nông nghiệp đối với hộ gia đình, cá nhân…

Đại biểu QH Nguyễn Công Bình: Lấy ý kiến nhân dân về luật đất đai sửa đổi. Do bất cập, hạn chế của luật đất đai hiện hành, tôi đồng tình với sự cần thiết phải sửa đổi Luật đất đai 2003. Tôi đồng tình với qui định đất đai thuộc sử hữu toàn dân, do Nhà nước đại diện chủ sử sở hữu.

Tuy nhiên, cần qui định rõ hơn về thẩm quyền, nhiệm vụ, trách nhiệm trong quản lý Nhà nước về đất đai, đồng thời cần có chế tài mạnh hơn nữa về trách nhiệm quản lý Nhà nước trong lĩnh vực này, nhất là quản lý đất sai qui định, không tôn trọng quyền của người sử dụng đất.

Về giá đất, đây là vấn đề lớn được người dân đặc biệt quan tâm. Khiếu tố trong dân nhiều là do qui trình cơ chế thu hồi đất, nhất là về giá đất. Luật hiện hành qui định “giá đất sát với giá thị trường”, luật sửa đổi lần này qui định “giá đất phù hợp với giá thị trường”. Tôi thấy qui định này vẫn “mờ mờ”, chưa rõ ràng. Tôi đề nghị cần có tiêu chí dễ hiểu, cụ thể để xác định giá đất thế nào là phù hợp như trong dự thảo.

Mặt khác, trong dự luật cần có qui định rõ cơ quan, đơn vị nào xây dựng giá đất, cơ quan, đơn vị nào thẩm định về giá đất đó. Về những điều khoản cụ thể trong dự án luật sửa đổi, tôi băn khoăn về một số qui định của dự thảo.

Đơn cử một số vấn đề trong Điều 75 về bố trí định cư cho người bị thu hồi đất ở. Tại Khoản 3 có qui định: “Trường hợp hộ gia đình, cá nhân được bố trí tái định cư mà tiền bồi thường về đất ở và tài sản gắn liền với đất ở không đủ mua 1 suất tái định cư theo qui định của UBND tỉnh thì được Nhà nước hỗ trợ để đủ mua 1 suất tái định cư”.

Theo tôi chỉ qui định như vậy thì chưa rõ vì nếu không có nhà thì gây khó cho người dân. Vì người dân đang có nhà ở, đất ở do bị thu hồi nay chỉ có 1 mảnh đất. Muốn làm nhà ở thì không có tiền, vay mượn thì không có tài sản để trả, có thể họ lại phải bán đất đi để sống qua ngày và tìm nơi tạm bợ để ở. Như vậy, cuộc sống người dân sẽ ngày một khó khăn hơn, không bảo đảm mục tiêu nơi ở mới tốt hơn nơi ở cũ.

Hay điều 119 qui định về đất trồng lúa, tại Khoản 4 qui định: “Tổ chức, cá nhân được Nhà nước giao đất, cho thuê đất để sử dụng vào mục đích phi nông nghiệp từ đất trồng lúa nước phải có phương án sử dụng đất mặt và bù, bổ sung diện tích đất lúa nước bị mất do chuyển mục đích”.

Qui định như trên có ý tốt chỉ trong trường hợp thật sự cần thiết mới sử dụng đến đất chuyên trồng lúa nước. Nhưng tôi băn khoăn về tính khả thi của qui định này. Vì ở nhiều nơi, sau khi lấy diện tích lúa thì lấy đất ở chỗ nào để khai hoang làm ruộng nước.

Mặt khác, để thành đất chuyên trồng lúa nước phải có các điều kiện khác như về thủy lợi, độ màu mỡ của đất đó. Như hiện nay, việc trồng lại rừng bị mất do làm thủy điện cũng đã khó khăn mà đất trồng lại rừng thì còn dễ hơn đất để khai hoang ruộng nước.

Tôi đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu kỹ thêm về vấn đề này. Việc sửa đổi luật đất đai là vấn đề lớn và có tính chất phức tạp, đồng thời có tác động trực tiếp đến kinh tế, chính trị, xã hội.

Mặt khác, đối tượng được điều chỉnh của luật này rất rộng và người dân rất quan tâm đến việc thực hiện luật đất đai. Vì vậy, tôi xin trận trọng đề nghị QH cần có kế hoạch để lấy ý kiến nhân dân về dự án luật đất đai sửa đổi.

Huy Văn