Mùa này, chúng tôi lên Mù Cang Chải để đắm chìm trong sắc vàng của những thửa ruộng bậc thang được ví như “kho thóc Thạch Sanh” của đồng bào vùng cao. Đứng chân trên thửa ruộng bậc thang cao vút như chạm trời xanh ở xã La Pán Tẩn, vợ chồng nhà Hờ A Páo đang thu hoạch lúa. Thoăn thoắt tay liềm, A Pao phấn khởi: “Vụ này lúa tốt nên gia đình thu được 100 bao thóc, sẽ đủ thóc ăn thôi, không lo đói đâu”.

Theo thống kê của Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện, đến thời điểm này, toàn huyện đã thu hoạch xong 90% diện tích, năng suất đạt 40,2 tạ/ha.

Dọc tuyến quốc lộ từ xã Cao Phạ đến xã Hồ Bốn, đâu đâu cũng thấy những thửa ruộng bậc thang nối nhau vàng ruộm. Bức họa ngày mùa ở vùng cao là hình ảnh: chồng cắt, vợ đập, những bao tải lúa được đưa lên xe gắn máy chở về các bản làng. Năm nay, lúa chín sớm hơn nên ở nhiều xã, cơ bản đồng bào đã thu hoạch xong. 

Ở Chế Cu Nha, La Pán Tẩn - những nơi được coi là trung tâm của ruộng bậc thang nơi Mù Cang Chải này vài hôm trước lúa còn vàng óng nay chỉ còn trơ gốc rạ. Theo trưởng phòng Nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện đến xã Khao Mang, chúng tôi bắt gặp từng tốp ba, bốn người trong các gia đình đang gặt lúa, thu rơm. Vợ chồng Hờ A Nhà ở bản Tủa Mả Páng mải mê gặt nốt diện tích lúa còn lại, đứa con nhỏ cũng theo bố mẹ ra ruộng.

Nghỉ tay gặt, Hờ A Nhà vui mừng: “Nhà có 5 mảnh ruộng thế này. Năm nay, lúa ở đây ít sâu bệnh, thu được 50 bao cùng với lúa xuân chưa ăn hết, chắc chắn là thừa gạo ăn rồi”.

A Nhà vừa nói vừa vung từng bó lúa đập vào thùng gỗ kêu bình bịch, tiếng lúa rơi rào rào xuống đáy thùng. Phụ nữ người Mông vốn ít nói, nhất là với những người không thân quen nhưng vợ A Nhà lại rất hồ hởi: “Nhiều thóc là nhờ giống lúa lai đấy. Lúa lai đã đủ gạo ăn, nhà chỉ cấy thêm ít lúa nếp làm xôi”.

Theo Chủ tịch UBND xã Khao Mang - đồng chí Giàng A Vàng cho biết: “Năm nay, toàn xã gieo cấy 250ha lúa mùa, cơ cấu giống lúa lai chiếm 80%. Theo thống kê ban đầu, năng suất lúa đạt 45 tạ/ha. Cùng với lúa là hơn 50ha ngô được trồng thay thế diện tích lúa nương kém hiệu quả nên bà con trong xã không còn lo thiếu đói như trước nữa”.

Để đảm bảo năng suất lúa mùa là nhờ sự sát sao, quyết tâm cao của chính quyền các địa phương, ban, ngành và cố gắng của nông dân, nhất là vai trò “đứng mũi chịu sào” của ngành nông nghiệp. Đối với Mù Cang Chải, vụ mùa là vụ sản xuất chính trong năm. Do đó, kế hoạch sản xuất lúa mùa được Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện xây dựng kế hoạch sớm.

Với phương châm cấy hết diện tích, không để ruộng bỏ hoang, ngành nông nghiệp phối hợp với các địa phương vừa vận động bà con gieo cấy hết diện tích vừa kịp thời chuẩn bị giống, phân bón, thuốc trừ sâu phục vụ cho nông dân: hơn  9 tấn giống lúa lai nhanh chóng được chuyển đến các xã; giải pháp về thời vụ cũng đã được huyện chỉ đạo thực hiện tốt. Với đặc thù có nhiều vùng tiểu khí khậu khác nhau, khung thời vụ đã được huyện chỉ đạo thực hiện cấy đúng lịch, trong đó trà sớm gieo cấy từ ngày 15/4 tại các xã: Nậm Khắt, Púng Luông, La Pán Tẩn, Dế Xu Phình; trà chính gieo mạ từ ngày 5/5 - 20/5.

Nhờ chỉ đạo sát sao, toàn bộ diện tích được gieo cấy đúng khung thời vụ tốt nhất. Năng suất lúa ổn định như năm nay còn bởi Mù Cang Chải đã thực hiện tốt công tác dự tính, dự báo, phát hiện kịp thời tình hình sâu bệnh hại lúa để phòng trừ. Có thời điểm, hơn 200ha lúa bị bệnh đạo ôn hoành hành, huyện đã thành lập các đoàn kiểm tra diễn biến tình hình sâu bệnh; chỉ đạo các xã phòng chống dịch bệnh; quyết định ứng trước thuốc bảo vệ thực vật cho nông dân.

Trạm Bảo vệ thực vật huyện huy động cán bộ chuyên môn bám sát cơ sở; tổ chức hàng chục lớp tập huấn ngắn hạn về phòng trừ sâu bệnh hại cây trồng; phát hàng trăm bộ tài liệu giới thiệu về một số đối tượng sâu hại lúa, đậu tương, ngô cho nông dân… đồng thời tuyên truyền, vận động nông dân tích cực thăm đồng, kiểm tra tình hình sâu bệnh trên hệ thống loa phóng thanh của các xã. Chỉ đạo quyết liệt nên huyện đã dập tắt được sâu bệnh, đảm bảo năng suất lúa mùa.

Đồng chí Phạm Tiến Lâm - Trưởng phòng Nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện thông tin nhanh: “Vụ mùa năm nay, Mù Cang Chải đưa vào gieo cấy 2.580ha với cơ cấu giống lúa lai, lúa thuần chất lượng cao chiếm 85%, còn lại là giống địa phương. Đến nay, toàn huyện đã thu hoạch được 90% diện tích, năng suất lúa ruộng ước đạt 40,2 tạ/ha”.

Những ngày này, huyện chỉ đạo nông dân nhanh chóng thu hoạch lúa mùa để đề phòng bão lũ, đảm bảo cho một vụ mùa thắng lợi và tận dụng thời gian tập trung sản xuất cây trồng thu đông và vụ đông. 

P.V