Gia đình chị Nông Thị Bắc ở thôn Làng Thọc, xã Yên Thắng huyện Lục Yên (Yên Bái) có 2 sào đất vườn, loại đất cát pha rất phù hợp để trồng lạc. Những năm trước, ngoài vụ lạc chính là vụ xuân, gia đình chị vẫn trồng thêm lạc vụ thu để làm giống, giống lạc trắng do gia đình tự lựa chọn và bảo quản. Riêng vụ thu đông năm 2013, cùng với 10 hộ gia đình khác ở thôn Làng Thọc, chị tham gia mô hình nhân giống lạc đỏ Bắc Giang do Trạm Khuyến nông huyện triển khai.

Chị Bắc phấn khởi cho biết: “Gia đình tôi đã tiến hành trồng lạc theo đúng lịch thời vụ, tuân thủ các yếu tố kỹ thuật và tích cực chăm bón. Đặc biệt, nhờ sử dụng chế phẩm sinh học chuyên dụng cho lạc (Rhizobium), cây lạc sinh trưởng, phát triển tốt, ít sâu bệnh, tỷ lệ quả chắc cao nên mặc dù điều kiện thời tiết không mấy thuận lợi song năng suất lạc hạt phơi khô đạt từ 60 - 70kg/sào, cao hơn 20kg/sào so với lạc trồng vụ thu”.

Không chỉ riêng gia đình chị Bắc, cả 19 hộ dân tham gia mô hình nhân giống lạc đỏ Bắc Giang ở xã Yên Thắng đều vui mừng trước kết quả vụ lạc thu đông năm 2013. Không chỉ vượt trội về năng suất và chất lượng, trồng lạc vụ thu đông còn rút ngắn thời gian bảo quản giống cho vụ lạc xuân.

Việc bảo quản cũng đơn giản và dễ làm hơn nên chắc chắn chất lượng lạc giống sẽ cao hơn hẳn. Riêng thôn Làng Thọc có 10 hộ dân tham gia, điều kiện đất canh tác tốt hơn nên lạc tốt hơn hẳn.

Ông Hoàng Long Chuông - trưởng thôn Làng Thọc cho biết: “Ngay sau khi thu hoạch, bà con nông dân không bán ngay mà tập trung bảo quản, giữ lại để làm lạc giống cho vụ sau, tiếp tục đưa giống lạc đỏ Bắc Giang vào sản xuất đại trà, đồng loạt, đặc biệt là trong vụ đông”.

Đẩy mạnh áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, vụ thu đông năm 2013, Trạm Khuyến nông huyện Lục Yên thực hiện mô hình trồng lạc đỏ Bắc Giang quy mô 4ha tại các xã: Minh Xuân, Yên Thắng, Minh Tiến với phương thức Nhà nước hỗ trợ 100% giống, 50% phân bón.

Ông Hoàng Văn Thon - Trạm trưởng Trạm Khuyến nông huyện Lục Yên cho biết: “Sau khi khảo sát tình hình thực tế về khí hậu, đất đai, Trạm Khuyến nông huyện kết hợp với ủy ban nhân dân các xã chỉ đạo thực hiện mô hình, xác định địa điểm, chọn hộ, tập huấn hướng dẫn kỹ thuật trồng và chăm sóc lạc vụ thu đông năm 2013. Đồng thời đơn vị phân công cán bộ kỹ thuật kiểm tra, theo dõi các chỉ tiêu sinh trưởng, phát triển, tình hình sâu bệnh hại; chú ý theo dõi giống lạc đỏ địa phương trồng vụ thu so sánh với giống lạc đỏ Bắc Giang vụ thu đông, giữa bón phân thông thường và bổ sung chế phẩm; tổ chức hội nghị thăm quan, đánh giá kết quả mô hình”.

Kết quả cho thấy, so với giống đối chứng là lạc trồng vụ thu, lạc trồng vụ thu đông có tỷ lệ mọc mầm 93%, cao hơn so với lạc trồng vụ thu 10%. Cây sinh trưởng, phát triển tốt, ít sâu bệnh, tỷ lệ quả chắc cao, vỏ quả lạc sáng, năng suất trung bình 64kg/sào. Về hiệu quả kinh tế, người dân thâm canh trồng lạc vụ thu đông cho thu nhập cao hơn vụ thu là 562.000 đồng/sào. Trồng lạc bổ sung thêm chế phẩm chuyên dụng Rhizobium tăng thêm thu nhập 229.000 đồng/sào so với bón phân thông thường.

Lạc đỏ Bắc Giang là giống lạc có chất lượng tốt, giá trị hàng hóa cao, thị trường tiêu thụ ổn định. Áp dụng đưa giống lạc này vào sản xuất vụ thu đông giúp rút ngắn được thời gian bảo quản giống cho vụ xuân (vụ lạc chính trong năm), vừa có năng suất khá vừa cung cấp một lượng lạc hàng hóa chất lượng cao cho thị trường, góp phần tăng thêm thu nhập cho nông dân. Những triển vọng của mô hình nhân giống lạc đỏ Bắc Giang ở Lục Yên sẽ mở ra một hướng canh tác mới, góp phần chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng, tăng hiệu quả kinh tế trên cùng đơn vị diện tích cho nông dân.

Thời gian tới, ngành nông nghiệp huyện Lục Yên sẽ tập trung chuyển dịch thời vụ từ lạc thu sang lạc vụ thu đông, từng bước mở rộng diện tích giống lạc đỏ Bắc Giang tại địa bàn huyện.

Mai Thu