Từ 3 mô hình ban đầu, đến nay, Trung tâm đã hướng dẫn chuyển giao cho 17 hộ nông dân thực hiện TTNT lợn một cách hiệu quả, chất lượng. Các hộ đều làm tốt công tác chăm sóc, nuôi dưỡng lợn đực giống, khai thác tinh lợn và tổ chức phối giống, đáp ứng nhu cầu phát triển chăn nuôi trên địa bàn. Với 20 điểm TTNT, bình quân hàng năm cung ứng và phối giống cho trên 20.000 liều tinh, đáp ứng gần 65% số lợn nái có nhu cầu phối giống trong vùng và sản xuất được 20.000 con lợn giống lai F1 nuôi thịt.

Trong năm 2012, dịch bệnh tai xanh xảy ra trên đàn lợn, ở nhiều địa phương, nhu cầu về lợn thịt giảm đáng kể do suy thoái kinh tế và tâm lý người tiêu dùng e ngại trước những thông tin chất tạo nạc và dịch bệnh. Giá sản phẩm chăn nuôi lợn giảm mạnh, người chăn nuôi gặp khó khăn, nhiều hộ bỏ trống chuồng do thiếu vốn sản xuất.

Tuy nhiên, các cơ sở truyền tinh nhân tạo lợn do Trung tâm xây dựng vẫn tổ chức cung ứng và phối giống được 16.427 liều tinh (trung bình mỗi cơ sở trong năm 2012 phối giống và cung ứng trên 1.000 liều tinh), đáp ứng trên 40% nhu cầu phối giống lợn nái tại vùng thấp.

Trong 10 tháng của năm 2013, các cơ sở đã cung ứng và thụ tinh trên 14.000 liều, đáp ứng 70% nhu cầu của người dân. Điển hình như cơ sở của ông Hà Thế Đông, xã Vĩnh Kiên (Yên Bình) cung ứng và phối giống 2.480 liều tinh; ông Đoàn Minh Hoàn, xã Xuân Lai (Yên Bình) cung ứng và phối giống 1.905 liều tinh; ông Phạm Hồng Công, thị trấn Mậu A (Văn Yên) cung ứng và phối giống 2.335 liều tinh; ông Trần Văn Thống, thôn Lương Thịnh 3, xã Tân Thịnh (thành phố Yên Bái) cung ứng và phối giống 1.836 liều tinh.

Qua theo dõi và đánh giá, các điểm mô hình có tỷ lệ phối đạt từ 90% trở lên, chất lượng con giống sinh ra được cải thiện rõ rệt. Không chỉ vậy, những ổ lợn phối giống bằng phương pháp TTNT có số con đẻ ra là 10,4 con/ổ, trọng lượng lợn sơ sinh đạt từ 0,8 - 1kg/con. Đối với phương pháp phối giống bằng nhảy trực tiếp cũng trong điều kiện chăn nuôi như nhau thì số con đẻ ra chỉ là 8,3 con/ổ, thấp hơn so với TTNT là 2,1 con, trọng lượng lợn sơ sinh chỉ đạt 0,22kg/con, thấp hơn so với yêu cầu kỹ thuật 0,05kg.

Qua đó cho thấy, đây là một chương trình mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội rõ rệt, vốn đầu tư hỗ trợ ít bởi huy động được nguồn lực trong nhân dân cùng tham gia. Từ khoảng 10% số lợn cái được phối giống bằng phương pháp truyền tinh nhân tạo, từ năm 2009 đến nay, đã có khoảng 65% số lợn nái được phối giống bằng phương pháp TTNT. Chất lượng con giống được nâng lên rõ rệt, nguồn con giống được kiểm soát, hạn chế tối đa lây lan bệnh tật, thúc đẩy chăn nuôi ngày một phát triển, góp phần tích cực xóa đói giảm nghèo trong nông nghiệp, nông thôn.

Những năm tiếp theo, Trung tâm Giống vật nuôi tỉnh Yên Bái sẽ tiến hành xây dựng mỗi năm thêm từ 3 đến 4 cơ sở TTNT lợn trong nông hộ, phấn đấu mỗi năm TTNT đạt trên 40.000 liều, đưa tỷ lệ con giống lai lên 75% - 80%.

Ngọc Trúc