Những cánh đồng ngô vẫn xanh tốt nhưng hoa thì không phấn, bắp thì hạt mọc như răng cưa là tình trạng chung ở các xã ven sông Hồng thuộc huyện Trấn Yên. Năm ngoái, nông dân xã Quy Mông đã lao đao vì đao riềng mất giá, nay họ lại đắng lòng vì một vụ ngô thất bát. Bà Hoàng Thị Sâm ở thôn 4, xã Quy Mông vừa ra ruộng ngô về buồn bã cho biết: “Vụ ngô năm nay, gia đình tôi trồng hơn 4 sào bằng giống C919.

Thời tiết năm nay khắc nghiệt quá! Mưa kéo dài suốt từ tết, đúng vào thời kỳ phun râu, trổ cờ thì gặp mưa rào, không có phấn thì lấy đâu ra hạt. Cây thì xanh tốt nhưng bắp thì lép kẹp. Ngô mất mùa thế này, tôi chưa biết lấy gì để phục vụ chăn nuôi”. Thôn này, nhà nào cũng trồng ngô, nhà ít thì 2 - 3 sào, nhà nhiều thì 6 - 7 sào. Nhà may mắn thì còn vớt vát được chút ít, còn đại đa số ngô đều không cho thu hoạch.

Bà Ngọc Thị Báu trồng 2 sào ngô trên đất soi bãi và đất quanh nhà. Bà ngán ngẩm bảo rằng: “Năm nay, ngô mất mùa, chán lắm anh ạ! Nhà nào có trâu thì còn chặt về cho trâu ăn, cánh nhà này không có trâu đành chặt bỏ, đắp vào gốc đao riềng, gọi cho cây ngô mà dân làng còn chẳng buồn lấy”. Đó là tình cảnh chung của các hộ trồng ngô ở đây.

Gia đình bà Hoàng Thị Thể trồng 6 sào ngô trên đất soi bãi. Bà than thở: "Vụ trước, mỗi sào cho thu hoạch gần 1,7 tạ ngô. Vậy mà năm nay mất trắng các anh ạ. Vừa rồi, tôi đành chặt cây ngô về cho trâu ăn. Tiếc của ngồi tẽ lấy hạt xem vớt vát được tí nào không… Anh bảo, 2,5 sào ngô mà thu được có 5kg ngô hạt. Nhà nông chỉ trông vào ngô, lúa, ngô mất mùa thế này thì tiền phân bón, tiền giống trả chậm, gia đình chưa biết tính sao…”.

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Tuấn Anh - Phó chủ tịch UBND xã Quy Mông cho biết: “Toàn xã có trên 120ha đất soi bãi, vụ xuân này đưa vào sản xuất 70ha ngô. Thời tiết bất lợi khiến ngô mất mùa, chỉ tính riêng mưa bão đã làm thiệt hại 30ha, diện tích ngô còn lại đều không có hạt”.

Đi dọc các xã ven sông Hồng của huyện Trấn Yên, từ Minh Tiến, Y Can, Quy Mông, chúng tôi cảm nhận được nỗi buồn của nhà nông ở đây. Cùng thời kỳ này, những năm trước, ngô đã cho thu hoạch, còn năm nay ngô ra quả nhưng mỗi quả chỉ vài ba hạt. Nhiều gia đình chặt ngô về cho trâu ăn, nhà nào không có trâu thì chặt phủ vào gốc đao riềng.

Ông Nguyễn Thanh Tuyến - Phó chủ tịch UBND xã Y Can cho hay: “Toàn xã có hơn 80ha đất soi bãi, năm nay đưa vào trồng được 53ha ngô. Tuy nhiên, do thời tiết bất thường, mưa liên miên, ngày nắng ít nên nhiều diện tích ngô không cho hạt. Thống kê chưa đầy đủ nhưng ước trên 95% diện tích bị mất trắng. Trước mắt, chúng tôi vận động bà con thu chặt bỏ diện tích ngô không cho thu hoạch, trồng thay thế bằng các loại rau màu khác và đề xuất tỉnh có chính sách hỗ trợ người dân bị thiệt hại”.

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh, vụ ngô năm nay, toàn tỉnh trồng trên 19.092ha. Tuy nhiên, vào thời điểm cuối tháng 4, có 1.360ha ngô đang trong giai đoạn xoáy nõn bị đổ. Nguyên nhân do ảnh hưởng bất thường của thời tiết như rét đậm, rét hại trái quy luật, nhiệt độ thấp và ẩm độ cao so với trung bình nhiều năm, thời tiết âm u, thiếu ánh sáng kéo dài đã ảnh hưởng đến quá trình quang hợp, dẫn đến cây ngô rất tốt về thân lá nhưng mọng nước, mềm yếu, khi gặp mưa và gió nhẹ gây đổ hàng loạt. Cùng với diện tích ngô bị đổ còn có khoảng 2.000ha ngô trồng vào cuối tháng 1 nhưng tỷ lệ hạt thấp, bị giảm năng suất do thời gian trổ cờ và phun râu không trùng khớp, tỷ lệ hạt phấn thấp.

Trước tình hình trên, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có văn bản chỉ đạo ủy ban nhân dân các huyện, thị, thành phố, các đơn vị liên quan kiểm tra, rà soát lại diện tích ngô bị đổ gẫy, xây dựng phương án chỉ đạo sản xuất theo điều kiện cụ thể của từng địa phương; tăng cường cán bộ kỹ thuật xuống các vùng bị ảnh hưởng lớn tập trung hướng dẫn nông dân dựng cây ngô bằng phương pháp nẹp hàng, dùng dây mềm cố định cây ngô theo hàng; bón bổ sung từ 5 - 7kg kali/sào kết hợp với vun gốc; đối với diện tích ngô đã bị gẫy, không thể khôi phục được khẩn trương thu hoạch thân lá làm thức ăn chăn nuôi, trồng lại bằng các giống ngô ngắn ngày cho thu hoạch sớm để kịp trồng ngô vụ thu đông hoặc bằng các cây rau màu khác. Ngoài ra, các địa phương cũng đang tiến hành rà soát, đánh giá, phân loại diện tích thiệt hại và đề xuất phương án khắc phục.

Văn Thông