Ở nước ta, hoạt động giao dịch điện tử đã được thể chế hóa bằng Luật Giao dịch điện tử có hiệu lực từ ngày 1 tháng 3 năm 2006, quy định về các giao dịch điện tử trong hoạt động của các cơ quan nhà nước, trong các quan hệ dân sự, trong hoạt động sản xuất kinh doanh, thương mại, dịch vụ và các lĩnh vực khác theo luật định. Trong  lĩnh vực quản lý thuế, việc thực hiện Luật Giao dịch điện tử cũng đã được áp dụng triển khai từ năm 2010. Theo đó:

Để tạo điều kiện thuận lợi tốt nhất cho người nộp thuế khi đăng ký kinh doanh, cấp mã số thuế và thu nộp ngân sách Nhà nước không phải đến nhiều nơi, nhiều cấp để thực hiện các giao dịch. Ngành thuế cả nước nói chung và Cục Thuế tỉnh Yên Bái nói riêng đã phối hợp chặt chẽ với Sở Kế hoạnh và Đầu tư để thực hiện cơ chế giao dịch “Một cửa liên thông”, phối hợp với kho bạc nhà nước, các ngân hàng thương mại để triển khai thu nộp thuế thông qua các ngân hàng thương mại, còn lại việc thông tin quản lý giữa các ngành được thực hiện thông qua hệ thống giao dịch điện tử. Cùng với việc triển khai đó, từ tháng 9 năm 2013, ngành thuế Yên Bái đã chủ động tiến hành triển khai thí điểm việc kê khai thuế qua mạng với các doanh nghiệp do Cục Thuế, Chi cục Thuế thành phố, Chi cục Thuế huyện Trấn Yên quản lý. Tính đến ngày 31/8/2014 đã có gần 300 doanh nghiệp trên các địa bàn kê khai thuế qua mạng điện tử.  Đây có thể nói là một bước tiến mới trong công tác quản lý thuế nhằm thực hiện tốt mục tiêu cải cách hành chính đã được Chính phủ và ngành thuế đề ra.

Để tiếp tục thực hiện chương trình cải cách hành chính thuế giai đoạn 2011-2020, theo kế hoạch của Tổng cục Thuế, kể từ ngày 15 tháng 9 năm 2014 đến ngày 16/1/2015, Cục Thuế tỉnh Yên Bái tiếp tục triển khai hệ thống quản lý thuế tập trung (gọi tắt là TMS). Do đó, không chỉ các doanh nghiệp thuộc Cục Thuế, Chi cục Thuế thành phố Yên Bái, Chi cục Thuế huyện Trấn Yên thực hiện kê khai thuế qua mạng mà tất cả các doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế có phát sinh nghĩa vụ thuế có đủ các điều kiện đều được tiến hành kê khai và nộp thuế điện tử.

Vậy khai thuế điện tử, nộp thuế điện tử là gì?

Khai thuế điện tử là hình thức khai thuế và nộp hồ sơ thuế bằng phương tiện điện tử (qua mạng Internet).

Nộp thuế điện tử là dịch vụ cho phép người nộp thuế lập giấy nộp tiền vào ngân sách Nhà nước trực tiếp trên cổng thông tin điện tử của cơ quan thuế và được ngân hàng thương mại xác nhận bằng chữ ký số trên chứng từ nộp thuế điện tử của người nộp thuế.

Lợi ích của việc khai và nộp thuế điện tử:

Việc thực hiện các giao dịch kê khai và nộp thuế  qua mạng trong lĩnh vực thuế được tuân theo các nguyên tắc: rõ ràng, công bằng, trung thực, an toàn, hiệu quả. Mang lại lợi ích thiết thực cho người nộp thuế:

 Tiết kiệm chi phí đi lại, thời gian giao dịch; đơn giản thủ tục giấy tờ khi thực hiện nghĩa vụ thuế; người nộp thuế có thể khai thuế mọi lúc, mọi nơi, chỉ cần có kết nối mạng Internet; người nộp thuế được thực hiện các giao dịch điện tử trong lĩnh vực thuế qua cổng thông tin điện tử của cơ quan thuế 24 giờ trong ngày và 7 ngày trong tuần, bao gồm cả ngày nghỉ (thứ bảy, chủ nhật, ngày lễ, tết); hồ sơ khai và nộp thuế qua mạng điện tử dễ thực hiện, bảo đảm thông tin, số liệu khai thuế của người nộp thuế được gửi đến cơ quan thuế nhanh chóng, chính xác; dữ liệu lưu trữ lâu dài, tính bảo mật cao; có thể truy cập cổng thông tin điện tử của cơ quan thuế để xem, in, tải về các thông báo, giấy nộp tiền điện tử đã nộp, theo dõiđược tình hình nộp ngân sách Nhà nước qua tài khoản. Khi thực hiện giao dịch điện tử với cơ quan thuế, người nộp thuế có thể được cung cấp thêm những tiện ích thông qua cổng điện tử của cơ quan thuế như được cung cấp kịp thời các văn bản pháp luật về thuế, hỏi đáp trả lời chính sách thuế…

Điều kiện thực hiện khai thuế điện tử:

Tổ chức, cá nhân khi khai thuế điện tử cần phải đảm bảo có các điều kiện sau: 

Người nộp thuế đã được cấp mã số thuế và đang kê khai nộp thuế thường xuyên; có khả năng truy cập và sử dụng mạng internet và có địa chỉ hộp thư điện tử liên lạc ổn định với cơ quan thuế; người nộp thuế đã được cấp Chứng thư số của tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số công cộng được Bộ Thông tin và Truyền thông cấp phép hoạt động và đang còn hiệu lực; người nộp thuế có sử dụng phần mềm hỗ trợ kê khai phiên bản mới nhất để thực hiện lập hồ sơ khai thuế.

Trong đó Chữ ký số là một dạng chữ ký điện tử do tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số cấp. Theo quy định tại điều 8 Nghị định số 26/2007/NĐ-CP ngày 15/02/2007, đối với tổ chức, doanh nghiệp: Chữ ký số thay thế cho con dấu và chữ ký của người đại diện pháp luật. Hiện tại có 9 nhà cung cấp chữ ký số được Bộ Thông tin và Truyền thông cấp phép bao gồm: Công ty Cổ phần công nghệ thẻ Nacencomm; Công ty An ninh mạng (BKAV); Công ty Điện toán và Truyền số liệu (VDC); Tập đoàn Viễn thông Quân Đội (Viettel); Công ty Cổ phần Hệ thống thông tin FPT; Công ty cổ phần Chữ kỹ số Vina; Công ty cổ phần Công nghệ và Truyền thông CK; Công ty cổ phần Chứng số an toàn (SAFE-CA); nhà cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số công cộng NEWTEL-CA.

Các hình thức khai thuế điện tử: Người nộp thuế có thể lựa chọn một trong hai hình thức khai thuế sau: khai thuế điện tử trực tiếp với cơ quan thuế; khai thuế điện tử qua tổ chức cung cấp dịch vụ truyền nhận dữ liệu điện tử trung gian  (gọi tắt là dịch vụ T-VAN)  được Tổng cục Thuế cấp phép.

Dịch vụ giá trị gia tăng về giao dịch điện tử trong lĩnh vực thuế (dịch vụ T-VAN): là dịch vụ truyền, nhận, lưu trữ, phục hồi thông điệp dữ liệu điện tử về thuế giữa người nộp thuế và cơ quan thuế để thực hiện đăng ký thuế điện tử và khai thuế điện tử.

T-VAN là tổ chức trung gian cung cấp dịch vụ cho người nộp thuế: đăng ký thuế điện tử; khai, nhận hồ sơ khai thuế điện tử; gửi các thông báo phản hồi của cơ quan thuế cho người nộp thuế; hỗ trợ các vướng mắc về kỹ thuật.

Tổng cục Thuế đã cấp giấy chứng nhận Tổ chức cung cấp dịch vụ T-VAN cho 8 đơn vị:

1. Công ty cổ phần Công nghệ thông tin Đông Nam Á
2. Công ty TNHH An ninh mạng Bkav
3. Công ty cổ phần Giải pháp công nghệ hai mươi bốn.
4. Công ty TNHH Phát triển công nghệ Thái Sơn
5. Công ty cổ phần Hệ thống thông tin FPT
6. Tập đoàn Viễn thông Quân đội
7. Công ty Điện toán và Truyền số liệu VDC
8. Công ty cổ phần Misa

Trong thời gian tới, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế, nhằm giảm chi phí thời gian tuân thủ pháp luật thuế của doanh nghiệp, Cục Thuế tỉnh Yên Bái sẽ triển khai quyết liệt dịch vụ khai thuế qua mạng. Cụ thể sẽ mở rộng triển khai dịch vụ khai thuế qua mạng cho 100% doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.

Đặng Thị Hoa (Cục Thuế tỉnh Yên Bái)