Chủ tịch UBND xã - ông Vũ Viết Cường phấn khởi cho biết: "Để phát triển kinh tế - xã hội, Đảng bộ, chính quyền xã đã vận động nhân dân đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong sản xuất nông - lâm nghiệp; tích cực chuyển giao khoa học kỹ thuật, đưa các giống cây, con mới vào sản xuất, tạo năng suất, hiệu quả kinh tế cao; khai thác hiệu quả thế mạnh cây quế, vừa nâng cao giá trị kinh tế vừa giải quyết việc làm cho lao động địa phương. Nhờ vậy, kinh tế - xã hội địa phương đã và đang phát triển đúng hướng, góp phần xóa đói giảm nghèo hiệu quả, bền vững".

Không phải xã vùng cao, vùng sâu nhưng với tập quán trong sản xuất lúa nước, bà con thường sử dụng giống lúa địa phương nên năng suất, chất lượng không cao. Xã phối hợp cùng đội ngũ cán bộ kỹ thuật huyện, nhất là cán bộ khuyến nông tổ chức hàng trăm lớp tập huấn kỹ thuật chăn nuôi, trồng trọt đồng thời vận động bà con đưa các giống cây trồng, vật nuôi tiến bộ vào sản xuất. Nhờ vậy, đến nay, đã có 100% diện tích gieo cấy bằng giống lúa lai, lúa thuần, lúa chất lượng cao. Không chỉ có vậy, nông dân đã biết đầu tư thâm canh, bón phân cân đối, sử dụng nước, thuốc bảo vệ thực vật phù hợp, mang lại hiệu quả cao.

 Từ một xã năng suất lúa thấp nhất huyện thì nay Xuân Ái đã đạt bình quân hơn 100 tạ/ha, có nhiều hộ đã đạt 120 - 125 tạ/ha. Năng suất lúa tăng lên đồng nghĩa với đời sống nhân dân nâng cao, bình quân lương thực đầu người đạt gần 450kg. Xuân Ái còn vận động nhân dân sản xuất các loại cây màu theo hướng hàng hóa thị trường. Chỉ tính riêng trong năm 2014 này, nhân dân trong xã đã thu được trên 2,2 tỷ đồng từ cây ngô, dự ước khoảng 1,6 tỷ đồng từ cây sắn. Với lợi thế có nhiều diện tích đất đai phù hợp với loại cây trồng ngắn ngày, nhân dân đã đưa 50ha đất vào trồng rau màu các loại, 10ha lạc, đậu tương cũng mang lại nguồn thu đáng kể.

Bên cạnh đó, phong trào chăn nuôi gia súc, gia cầm trên địa bàn phát triển không ngừng. Đàn trâu, bò liên tục tăng trưởng, bây giờ người dân chăn nuôi không chỉ lấy sức kéo và phân bón cho đồng ruộng mà chăn nuôi làm hàng hóa là chính. Tính đến hết tháng 10/2014, tổng đàn trâu, bò đã đạt gần 500 con, đàn lợn gần 6.000 con, đàn gia cầm trên 40.000 con. Để phong trào chăn nuôi phát triển, ngoài những cơ chế, chính sách hỗ trợ của tỉnh, huyện, xã còn có cơ chế hỗ trợ cho các hộ chăn nuôi bằng cách bảo lãnh vay vốn ngân hàng, vay vốn ưu đãi với số tiền gần chục tỷ đồng.

Với lợi thế là địa phương có diện tích rừng và đất rừng rộng lớn, nhân dân lại trồng cây quế từ lâu đời, lúc đầu trồng quế để phủ xanh đất trống đồi núi trọc, sau thấy hiệu quả cao nên nhiều nhà trồng quế để xóa đói, giảm nghèo và làm giàu. Năm nào cũng vậy, cứ ăn tết Nguyên đán xong là nhân dân lại nô nức lên rừng trồng quế.

Đến nay, toàn xã đã có cả ngàn héc-ta quế đã và đang đến kỳ khai thác. Xuân Ái có 958 hộ dân thì có tới 70% số hộ trồng quế, nhà ít cũng có hơn 1ha, nhà nhiều cả chục héc-ta. Từ nhiều năm nay, năm nào cũng có hàng chục héc-ta quế đến kỳ khai thác, đem lại một nguồn thu lớn cho người dân, bình quân mỗi năm khai thác 350 tấn quế vỏ tươi, thu về từ 4,5 - 5 tỷ đồng.

Trong một, hai năm trở lại đây, nhiều hộ dân mạnh dạn đầu tư vốn mở các điểm thu mua, chế biến quế ngay tại nhà mang lại hiệu quả kinh tế cao. Hiện trên địa bàn xã có một nhà máy chế biến tinh dầu quế với công suất 1 ngàn tấn lá và 20 cơ sở chế biến quế vỏ, giải quyết việc làm cho trên 200 lao động địa phương với mức thu nhập 4 triệu đồng/tháng/người. Từ trồng quế đã xuất hiện nhiều hộ có thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm như gia đình ông Nguyễn Văn Giới, Nguyễn Văn Chung, bà Nguyễn Thị Hòa... ở thôn Tân Tiến 1, Tân Tiến 2 vốn là những thôn nghèo nhưng nay đã không còn hộ đói, hộ nghèo giảm còn gần 3%, 70% số hộ trong thôn có thu nhập trên 70 triệu đồng/năm trở lên và trở thành hai thôn giàu nhất xã.

Những việc làm cụ thể, hướng đi phù hợp với điều kiện địa phương, phát huy nội lực hiệu quả đã góp phần thúc đẩy việc xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới nơi đây. Xuân Ái hôm nay chưa phải là xã giàu nhưng  cách nghĩ, cách làm mới của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân về phát triển kinh tế theo hướng hàng hóa chính là nền tảng để địa phương bứt phá đi lên.

 Ngọc Trúc