Mặc dù gần 30 năm qua, trên địa bàn tỉnh Yên Bái không có gia súc mắc bệnh nhưng trước tình hình trên, nguy cơ phát sinh và lây lan bệnh nhiệt thán rất cao. Chi cục Thú y tỉnh đã có Công văn số 87/DT-CCTY ngày 28/10/2014 gửi trạm thú y các huyện, thị xã, thành phố tập trung, tăng cường các biện pháp phòng, chống bệnh nhiệt thán.

Chi cục yêu cầu các trạm huyện, thị xã, thành phố tăng cường giám sát dịch bệnh trên đàn gia súc, phát hiện sớm và xử lý kịp thời gia súc nghi ngờ mắc bệnh, đặc biệt là có sự phối hợp giám sát bệnh giữa ngành thú y và ngành y tế. Bên cạnh đó, điều tra, giám sát lại tình hình hiện trạng các ổ dịch cũ để có biện pháp xử lý kịp thời tại xã Phù Nham, Suối Giàng (Văn Chấn), Bản Mù, Hát Lừu (Trạm Tấu) và xã Minh Chuẩn (Lục Yên).

Trạm Tấu là huyện vùng cao có phong trào chăn nuôi gia súc phát triển với 6.729 con trâu và 3.262 con bò. Nhiều hộ gia đình thoát nghèo, có cuộc sống ấm no nhờ chăn nuôi gia súc nên công tác phòng, chống dịch bệnh trên địa bàn được các cấp chính quyền địa phương và cơ quan chuyên môn đặc biệt quan tâm. Cách đây gần 30 năm, trên địa bàn huyện xảy ra bệnh nhiệt thán và có người chết vì lây bệnh tại hai xã Bản Mù và Hát Lừu.

Bà Nguyễn Thị Duyên - Phó trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện cho biết: “Ngay sau khi có công văn của tỉnh, huyện đã thành lập đoàn tiến hành điều tra, giám sát tình hình dịch bệnh, nhất là hiện trạng hai ổ dịch cũ”. Hiện nay, sau nhiều năm xây dựng và mở rộng thị trấn, địa điểm chôn gia súc xã Hát Lừu đã bị san lấp làm khu dân cư, các công trình xây dựng ở độ sâu dưới mặt đất 15 - 20m không xác định được chính xác vị trí.

Còn tại xã Bản Mù, gia súc được chôn tại thôn Khấu Ly xây kiên cố bằng gạch, bê tông, đến nay qua thời gian bị lộ thiên, có nhiều vết nứt, khe hở... Huyện đã có kế hoạch gia cố, tu sửa để tránh trường hợp nha bào nhiệt thán có thể vẫn tồn tại và thoát ra ngoài gây phát sinh dịch bệnh trên địa bàn.

Ông Đặng Bình Nguyên - Phó chi cục trưởng Chi cục Thú y tỉnh cho biết: “Bệnh nhiệt thán ở động vật là bệnh làm trâu, bò, ngựa chết đột ngột do sốt cao, do trực khuẩn nhiệt thán hay còn gọi là trực khuẩn than gây ra. Trực khuẩn có nha bào tức là 1 kén bọc rất bền vững, có thể sống lâu vài chục năm ở ngoài môi trường. Khi gia súc có bệnh nhiệt thán chết được chôn nông hoặc vứt bừa bãi thì vài chục năm sau, trâu, bò đến ăn cỏ ở nơi đó vẫn có thể bị bệnh”.

Nhiệt thán là loại bệnh nguy hiểm nếu người tham gia mổ thịt gia súc ốm, ăn thịt rất dễ bị lây bệnh. Phổ biến là thể lở loét ngoài da, vết xây xát nhanh chóng sưng to có thủy thũng xung quanh rồi vỡ thành mụn loét, có bờ sâu, giữa mụn thối nát màu đen, kèm theo sốt. Nếu nhiễm vi khuẩn vào đường hô hấp thì thấy chóng mặt, đau ngực, khó thở, ho khan. Nếu ở thể ruột thì bị nôn mửa, đau bụng, ỉa chảy, chướng bụng, thở khó. Thể phổi và thể ruột rất nguy hiểm, có thể dẫn đến tử vong sau một, hai ngày.

Để phòng, chống bệnh nhiệt thán, các cơ quan chuyên môn, các cấp chính quyền địa phương cần khoanh vùng, kiểm tra và theo dõi sát sao các ổ dịch cũ, nếu có hiện tượng các mả gia súc bị nứt cần tu sửa ngay; đẩy mạnh công tác tuyên truyền bằng nhiều hình thức phù hợp tới cộng đồng về tính chất nguy hiểm của bệnh.

Đặc biệt là tuyên truyền tới người chăn nuôi cách phòng bệnh, tránh lây lan sang người. Gia súc chết nghi mắc bệnh nhiệt thán không được giết mổ, tránh nguy cơ vi khuẩn nhiệt thán sinh nha bào. Khi gia súc mắc bệnh nhiệt thán chết, chất độn chuồng, chất thải phải được đốt, chôn và hố chôn phải được đổ bê tông có đánh dấu theo hướng dẫn của cơ quan thú y.

Khi phát hiện gia súc chết bất thường, khi chết bụng chướng to, lòi dom, lè lưỡi, các lỗ tự nhiên như mồm, mũi, hậu môn, âm hộ chảy dịch nhầy lẫn máu màu tím sẫm hoặc đen khó đông hoặc không đông phải báo cáo kịp thời tới chính quyền và cơ quan chuyên môn. Đồng thời cần tổ chức vệ sinh tiêu độc khử trùng; nghiêm cấm việc bán chạy, vận chuyển gia súc ra khỏi địa bàn xã và các xã xung quanh khi phát hiện có gia súc nghi ngờ mắc bệnh nhiệt thán.

 Hồng Duyên