Là xã vùng cao, phong tục tập quán còn lạc hậu, để thay đổi nếp nghĩ, cách làm của người dân, thực hiện chủ trương của tỉnh, huyện về đẩy mạnh chuyển giao khoa học kỹ thuật trong chăn nuôi, trồng trọt đến hộ gia đình Đảng ủy, chính quyền địa phương đã triển khai quyết liệt, đặc biệt là việc đưa các giống lúa lai, lúa thuần năng suất chất lượng cao vào gieo cấy, kết hợp với việc khai hoang ruộng nước, gieo cấy lúa đông xuân, chuyển đổi việc trồng lúa nương năng suất thấp sang trồng giống ngô lai.

Đi đầu trong các phong trào là cán bộ, đảng viên, trưởng các thôn bản, tích cực tham gia thực hiện. Vụ mùa năm 2002 được đánh giá là năm xã có bước ngoặt lớn về cơ cấu giống với diện tích lúa lai đưa vào gieo cấy đạt 50ha, năng suất đạt 32 tạ/ha, tăng 10 tạ/ ha so với giống lúa địa phương cấy trên cùng diện tích.

Thấy hiệu quả từ việc trồng lúa lai, nhân dân trong xã đã tích cực hưởng ứng làm theo, đến nay trên 200ha lúa mùa hàng năm đã được gieo cấy bằng các giống lúa lai, lúa thuần, năng suất đạt 38 tạ/ha. Thêm một thành công nữa là năm 2010 xã đưa vào trồng thử nghiệm 10ha lúa đông xuân bằng giống có khả năng chịu rét, năng suất vụ đông xuân đầu tiên đạt 36 tạ/ha, đến nay diện tích lúa đông xuân của xã đã tăng lên đạt 40ha, năng suất 42 tạ/ha, dần xóa bỏ tập quán trồng lúa nước 1 vụ lâu nay của đồng bào.

Ngoài ra, trên diện tích 115ha lúa nương kém hiệu quả xã đã đẩy mạnh tuyên truyền, vận động đồng bào chuyển đổi sang trồng ngô, nâng diện tích ngô cả năm đạt 141ha, năng suất đạt gần 40 tạ/ha. Do chuyển dịch cơ cấu cây trồng đúng hướng, hàng năm tổng sản lượng lương thực của xã đạt gần 1.400 tấn; lương thực bình quân đầu người tăng từ 280kg năm 2010 lên 450kg vào năm 2015.

Cùng với đó, chăn nuôi gia súc, gia cầm của xã thời gian gần đây cũng có những bước phá triển khá. Nhân dân đã biết cách làm cây rơm để có thức ăn và chống rét cho trâu bò vào mùa đông đồng thời chủ động tiêm phòng dịch bệnh nên đàn vật nuôi của xã phát triển ổn định với trên 600 con trâu bò, gần 2.000 con lớn và trên 5.000 con gia cầm.

Ông Chang Vàng Rùa - Phó bí thư Đảng ủy xã cho biết: "Đời sống nhân dân đã bớt đói, đỡ khổ hơn trước nhiều, tỷ lệ hộ nghèo đã giảm từ 71% năm 2010 xuống còn 54% năm 2015. Chúng tôi còn 2 thôn khó khăn nhất nằm cách trung tâm xã gần 10km đó là bản Ma Lừ Thàng với 69 hộ và Chống Sua 39 hộ. Ở đây giao thông đi lại khó khăn, diện tích ruộng nước ít. Thời gian tới, Đảng bộ, chính quyền địa phương và các đoàn thể xã tiếp tục tăng cường chỉ đạo nhân dân tích cực phát triển sản xuất, quyết tâm mỗi năm giảm 5% hộ nghèo theo Nghị quyết Đảng bộ xã đề ra".

Với đặc thù của xã vùng cao có 99% dân số là đồng bào dân tộc Mông, những năm qua Dế Xu Phình đã được Đảng, Nhà nước quan tâm đầu tư khá cơ bản về hạ tầng cơ sở như: điện, đường, trường, trạm y tế, công trình thủy lợi cũng như hỗ trợ xóa nhà dột nát, cung ứng giống cây trồng, vật nuôi, chương trình nước sạch… với số tiền gần 100 tỷ đồng để thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển, nâng cao đời sống về vật chất tinh thần cho nhân dân.

Từ các nguồn vốn đầu tư, đến nay 50% tuyến đường giao thông nông thôn trên địa bàn đã được bê tông hóa; 24 công trình thủy lợi với chiều dài 76,5 km đã được đầu tư nâng cấp đủ nước tưới tiêu cho 100% diện tích ruộng nước; công trình cấp nước sinh hoạt được đầu tư trên 2,2 tỷ đồng cho trên 60% hộ dân được sử dụng nước sạch; cơ sở trường học khang trang; 4/6 thôn bản với 88% hộ dân được sử dụng điện lưới quốc gia… cùng với những thay đổi tích cực trong tập quán sinh hoạt, sản xuất là những cơ sở quan trọng để Dế Xu Phình tiếp tục bứt phá, vươn lên giảm nghèo bền vững.

Thái Hưng