Có lẽ không nhiều người trong chúng ta biết được, bên cạnh sự kiện Bác Hồ lên thăm vào ngày 25/9/1958, thì lúc sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh còn 5 lần viết thư khen ngợi đồng bào, cán bộ chiến sỹ và nhân dân các dân tộc Yên Bái vì đã có nhiều thành tích trong học tập, công tác và chiến đấu.

Vinh dự đầu tiên thuộc về thiếu nhi Yên Bái. Năm 1948, khi phong trào thiếu nhi cứu quốc lan rộng và dù tuổi nhỏ nhưng thiếu nhi Yên Bái đã hưởng ứng Phong trào “Thi đua ái quốc” rất mạnh mẽ với việc tham gia sinh hoạt thiếu nhi do các anh đoàn viên cứu quốc phụ trách và học chữ quốc ngữ. Đầu năm 1948, thiếu nhi Yên Bái đã viết thư báo công với Bác Hồ và được Bác gửi thư khen.

Trong thư có đoạn: “…Bác rất vui lòng nhận được thư các cháu. Và biết rằng: Văn Chấn, Trấn Yên, Lục Yên có 7.500 cháu đã tổ chức do 200 anh phụ trách. Chừng 4.800 cháu đã biết chữ, thế là tốt… Bác mong các cháu trong năm nay làm được hai việc: Gắng tổ chức 10.000 cháu và cháu nào cũng cố học cho biết chữ. Bác hôn các cháu!”.

Có thể nói, lời Bác trong thư thật giản dị và gần gũi. Bác đã động viên các cháu thiếu nhi Yên Bái tích cực tham gia sinh hoạt và học tập. Vâng lời Bác dạy, gần 70 năm qua, lớp lớp thiếu nhi Yên Bái luôn thi đua học tập và rèn luyện, tích cực tham gia sinh hoạt và hưởng ứng phong trào thi đua. Tuổi trẻ Yên Bái xứng đáng là thế hệ Hồ Chí Minh tiếp bước cha anh, làm chủ quê hương, đất nước.

Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, quân và dân Yên Bái luôn dũng cảm, mưu trí lập nhiều thành tích trên mọi lĩnh vực. Tiêu biểu trong phong trào thi đua ái quốc giai đoạn này có Đoàn Vận tải Sông Thao (Yên Bái) với nhiều chiến công như: phá đá, mở đường, bắc cầu qua sông… Đặc biệt là việc vận chuyển vũ khí trang bị bằng bè mảng từ Trái Hút (Văn Yên), xuôi sông Hồng về Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc. Đây là một nhiệm vụ cực kỳ quan trọng và hết sức nguy hiểm, nhưng với ý trí, quyết tâm, những cán bộ của ngành giao thông vẫn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.

Được tin, Bác Hồ đã viết thư gửi Công đoàn Vận tải Sông Thao (Yên Bái). Trong thư Người khẳng định: “Vận tải là một việc quan trọng cho Chính phủ và nhân dân, tôi rất vui lòng các bạn đã xung phong thi đua ái quốc về ngành ấy, và chúc các bạn thành công. Chào thân ái và quyết thắng! Hồ Chí Minh”.

Có thể nói, truyền thống vượt khó đi lên đã được lớp lớp thế hệ cán bộ, công nhân viên chức ngành giao thông vận tải phát huy, dù ở giai đoạn lịch sử nào, dù khó khăn đến mấy, ngành giao thông vẫn “đi trước, mở đường no ấm”. Hơn 60 năm sau ngày Bác viết thư khen, Đảng bộ tỉnh Yên Bái đánh giá “Giao thông là một trong những thành tự nổi bật nhất của Yên Bái với tuyến đường cao tốc Nội Bài – Lào Cai, các tuyến Yên Bái – Khe Sang; Vĩnh Kiên – Yên Thế, quốc lộ 32, 32C, 37, 70… được đầu tư, cải tạo nâng cấp. Đặc biệt là mạng lưới giao thông nông thôn không ngừng phát triển. Giao thông thực sự là động lực để nền kinh tế, xã hội vươn lên, để miền núi tiến kịp miền xuôi.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt coi trọng vấn đề đoàn kết. Người ví: “Phải giữ gìn sự đoàn kết như con ngươi trong mắt mình”. Nói chuyện với đồng bào các dân tộc Yên Bái, Bác Hồ cũng căn dặn phải đoàn kết dân tộc, đoàn kết tôn giáo. Bác đã gửi cho linh mục Thuyết và đồng bào lương giáo xã Hưng Thái, huyện Trấn Yên - một địa phương điển hình về sự đoàn kết và hưởng ứng phong trào thi đua lao động sản xuất thời bấy giờ. Thư viết: “… Tôi mong rằng với sự chỉ đạo của cụ và các thân hào, thân sỹ, đồng bào sẽ hăng hái xung phong thi đua ái quốc làm cho xã Hưng Thái trở thành một xã kiểu mẫu”.

Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Yên Bái là địa phương lập được nhiều thành tích xuất sắc, vừa lao động sản xuất giỏi, vừa chiến đấu ngoan cường, đặc biệt là chi viện sức người, sức của cho tiền tuyến, tất cả vì miền Nam ruột thịt. Hàng chục cơ quan, đơn vị, địa phương của Yên Bái đã được Đảng, Nhà nước khen tặng danh hiệu “Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân”.

Đặc biệt, trong giai đoạn này, Bác Hồ đã 2 lần gửi thư cho quân và dân Yên Bái do đã lập được nhiều thành tích xuất sắc. Vinh dự thuộc về tổ lái tàu 402 thuộc Xí nghiệp đầu máy Hà – Lào. Khi giặc Mỹ leo thang bắn phá miền Bắc thì một trong những trọng điểm đánh phá chính là tuyến đường sắt Hà Nội – Lào Cai. Việc lái tàu trên tuyến đường này trở nên cực kỳ nguy hiểm.

Đứng trước tình hình này, Phong trào “Chạy tàu ban ngày qua trọng điểm” đã được phát động ở Xí nghiệp đầu máy Hà – Lào và được anh em tài xế hưởng ứng. Tiêu biểu nhất, là Tổ lái tàu số 402 không những lái tàu an toàn mà trong vòng 3 tháng còn tiết kiệm được 55 tấn than - một trong những nguyên liệu quan trọng trong việc chạy máy. Ngày 6/9/1967, Bác Hồ đã tặng bằng khen cho tổ lái tàu 402 với lời cổ vũ phong trào như sau: “Các cháu thanh niên Tổ lái đầu máy xe lửa 402 thuộc Đoàn thanh niên lao động ngành Đường sắt, Bộ Giao thông vận tải.

Trong 3 tháng thi đua đã tiết kiệm được 55 tấn than. Mong các cháu và thanh niên các tổ khác đều cố gắng tiết kiệm than để thu được kết quả cao hơn”.

Bức cờ thêu “Quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược” mà Bác Hồ gửi tặng Quân khu Việt Bắc, tỉnh Yên Bái được nêu tên 7 lần.

Được biết, qua những năm thử thách ác liệt của cuộc chiến tranh cũng như trong thời kỳ hòa bình, xây dựng, Tổ lái tàu 402 luôn nghe lời căn dặn, động viên của Bác, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Tổ lái tàu 402 được công nhận là Tổ lao động xã hội chủ nghĩa đầu tiên của ngành đường sắt và năm 1985, Tổ lái tàu 402 được Chính phủ tuyên dương là tập thể Anh hùng.

Một trong những thành tích đặc biệt của quân và dân Yên Bái trong cuộc kháng chiến chống Mỹ chính là ngày 27/11/1965 đã bắn rơi chiếc máy bay thứ 800 và 801 của không quân Hoa Kỳ. Trước sự kiện có ý nghĩa to lớn này, Bác Hồ đã có thư khen quân và dân Yên Bái: “Thân gửi đồng bào, bộ đội và cán bộ Yên Bái. Bác rất vui lòng thay mặt Trung ương Đảng và Chính phủ khen ngợi đồng bào các dân tộc, các đơn vị bộ đội, các lực lượng vũ trang nhân dân và cán bộ tỉnh Yên Bái, ngày 27/11/1965 đã bắn rới chiếc máy bay thứ 800 và 801 của giặc Mỹ.
Bác khuyên quân và dân tỉnh ta hãy luôn nâng cao cảnh giác, đoàn kết chặt chẽ, thi đua sản xuất giỏi, quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ, dành nhiều thắng lợi to hơn nữa”.

Được biết, trong hai năm (1966 và 1967), quân và dân Yên Bái còn bắn rơi tổng số 16 chiếc máy bay Mỹ và hai năm liền Bác Hồ tặng cờ thưởng luân lưu cho Quân khu Việt Bắc với câu “Quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”, trong đó ghi rõ chiến công của quân và dân Yên Bái.

Thật vinh dự cho quê hương và con người Yên Bái khi được Bác Hồ đến thăm, nói chuyện và nhiều lần gửi thư khen. Xuân về mỗi chúng ta càng khắc ghi công lao, tình cảm Bác, từ đó ra sức thi đua, học tập, làm theo Bác, để xứng đáng là công dân thế hệ Hồ Chí Minh và để quê hương, đất nước ngày càng giàu đẹp, văn minh.

Lê Phiên