Trong hơn một tháng trở lại đây, trên địa bàn tỉnh, đặc biệt tại các huyện phía Tây xuất hiện tình trạng khô hạn, gió Lào thổi mạnh cùng với sau đợt rét đậm, rét hại, băng tuyết phủ dày làm nhiều cây rừng, thảm thực vật khô héo, nguy cơ cháy rừng rất cao.

Hiện, toàn tỉnh có trên 166.000 ha rừng đang được hưởng chi trả phí dịch vụ môi trường rừng (DVMTR); trong đó, có hơn nửa diện tích đang có nguy cơ cháy rừng rất cao.

Theo Quỹ Bảo vệ và Phát rừng tỉnh, hiện nay, các địa phương đang tiến hành chi trả phí DVMTR cho các chủ rừng nằm trong các lưu vực được hưởng với số tiền trên 36,5 tỷ đồng thuộc địa bàn 8 huyện, thị xã. Trong đó, diện tích lưu vực sông Đà là 51.861 ha được chi trả với mức 435.600 đồng/ha; lưu vực sông Hồng trên 67.927 ha với mức chi trả 163 ngàn đồng/ha; lưu vực sông Chảy trên 45.000 ha với mức chi trả 74.800 đồng/ha.

Qua đó cho thấy, số tiền mà các chủ rừng được hưởng từ DVMTR hàng năm là rất lớn, góp phần đáng kể trong thu nhập của người dân, nhất là người dân vùng cao, vùng đặc biệt khó khăn.

Yên Bái là địa phương đi đầu trong triển khai thực hiện phí DVMTR theo Nghị định số 99/2010/NĐ-CP ngày 24/9/2010 của Thủ tướng Chính phủ. Sau 4 năm triển khai thực hiện, ý thức trách nhiệm của các đơn vị, tổ chức, hộ gia đình, chủ rừng đã được nâng lên rõ nét.

Tình trạng khai thác, chặt phá rừng đã giảm rõ rệt, không chỉ có vậy mà người dân còn biết trồng và tu bổ rừng, chất lượng tài nguyên rừng ngày một phong phú, đa dạng. Thu nhập nâng cao cũng là trách nhiệm các chủ rừng, người trồng rừng, nhất là các chủ rừng nằm trong các lưu vực và cung ứng DVMTR càng phải nâng cao một bước.

Bởi khi các chủ rừng hưởng phí DVMTR thì phải bảo đảm diện tích rừng, bảo vệ phát triển rừng theo đúng chức năng được quy định trong quy hoạch bảo vệ và phát triển rừng đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt. Hộ nhận khoán bảo vệ rừng ổn định, lâu dài phải bảo đảm diện tích rừng cung ứng dịch vụ được bảo vệ, phát triển theo đúng hợp đồng đã ký kết với chủ rừng.

Hàng năm đều có nghiệm thu, đánh giá chất lượng rừng bảo đảm, tuân thủ các yêu cầu, quy trình khai thác, bảo vệ trữ lượng rừng mới được chi trả DVMTR theo các hợp đồng ký kết.

Từ các yếu tố đó cho thấy, để bảo đảm giữ rừng tốt, đáp ứng DVMTR, các chủ rừng, các hộ gia đình cần tăng cường công tác phòng chống cháy rừng bởi xảy ra cháy rừng gây thiệt hại lớn về môi trường và kinh tế, các chủ rừng cũng sẽ không được nhận tiền phí DVMTR.

Giải pháp tốt nhất là các chủ rừng cần tăng cường công tác tuần tra, kiểm soát, vận động nhân dân trong vùng đốt nương rẫy theo đúng kỹ thuật và canh gác suốt quá trình đốt; thiết lập các chòi canh lửa tạm thời trực ở các điểm cao, vùng trọng điểm có nguy cơ cháy cao; ứng dụng các biện pháp kỹ thuật lâm sinh, phương tiện, thiết bị và công cụ phòng cháy, chữa cháy rừng tiên tiến và truyền thống phù hợp với điều kiện tự nhiên của từng vùng; quản lý và sử dụng các công trình phòng cháy, chữa cháy rừng hiện có một cách hiệu quả.

Những ngày cao điểm, tại những khu rừng có nguy cơ cháy cao, chủ rừng cần phối hợp với lực lượng kiểm lâm, ban chỉ đạo phòng chống cháy rừng cấp xã ứng trực 24/24 giờ; khi xảy ra cháy rừng, cần thông báo ngay cho các ngành chức năng và cùng chữa cháy rừng.

Tăng cường và chủ động phòng chống cháy rừng là giải pháp tốt nhất bởi khi đã xảy ra cháy rất khó khăn trong công tác dập lửa. Với sự chủ động của lực lượng kiểm lâm và sự vào cuộc tích cực của các ngành chức năng, đặc biệt ý thức cảnh giác cao độ của người dân, chắc chắn sẽ không còn xảy ra cháy rừng.

Ngọc Trúc