Xuân Ái là xã vùng thấp, với tổng diện tích tự nhiên 1669,23ha, trong đó, đất nông nghiệp có trên 200 ha, đất lâm nghiệp 1.083,96ha. Toàn xã có 11 thôn, với 3.948 người, có 4 dân tộc sinh sống: Kinh, Tày, Dao, Mường.

Với điểm xuất phát thấp, khi mới bắt tay vào xây dựng nông thôn mới, xã Xuân Ái mới đạt 6/19 tiêu chí, 13 tiêu chí còn lại gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, với bước đi có lộ trình vừa đảm bảo tính khẩn trương, đồng bộ, vừa đảm bảo tính ổn định, bền vững, phù hợp với điều kiện và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, Xuân Ái đã đặt ra mục tiêu để phấn đấu từng chỉ tiêu một; trong đó, các thôn đóng vai trò hạt nhân quyết định đến hiệu quả quá trình xây dựng nông thôn mới.

Ông Nguyễn Văn Bảo - Bí thư Chi bộ, Trưởng ban công tác Mặt trận thôn Xuân Thịnh cho biết: “Để góp sức xây dựng nông thôn mới, chúng tôi đã đề ra 2 nhiệm vụ chính, trọng tâm là áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật vào chăn nuôi sản xuất, mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi; vận động nhân dân đóng góp xây dựng cơ sở hạ tầng”.

Để mở rộng, cứng hóa hơn 2 km đường liên thôn, nâng cấp nhà văn hóa khang trang, nhân dân đã hiến trên 2.000 m² đất, đóng góp gần 2 tỷ đồng và hàng ngàn ngày công. Có được kết quả đó, Chi bộ và Ban công tác Mặt trận thôn Xuân Thịnh đã đi từng ngõ, gõ từng nhà để vận động người dân ủng hộ.

Còn đối với ông Nguyễn Văn Tuấn - Bí thư Chi bộ thôn Chăn Nuôi, khi mới nghe phổ biến, hướng dẫn thực hiện các tiêu chí về xây dựng nông thôn mới, cá nhân ông và nhiều người dân khác trong thôn cũng thấy khó khăn.

Ông Tuấn nhớ lại: “Lúc đầu mới triển khai, nhiều bà con nói các tiêu chí khó đạt, nhưng với tư cách là đảng viên, tôi đã đi đầu và kiên trì tuyên truyền, vận động từng hộ hưởng ứng phong trào bằng những việc làm thiết thực như: đóng góp công lao động, hiến đất, đóng góp quỹ; đồng thời, đẩy mạnh áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật vào sản xuất... nên người dân đã thông suốt và hưởng ứng tích cực vào quá trình thực hiện từng tiêu chí cụ thể”.

Một cách làm hay nữa ở Xuân Ái trong quá trình xây dựng nông thôn mới là, địa phương đã phát động Phong trào thi đua “Cán bộ và nhân dân xã Xuân Ái chung sức xây dựng nông thôn mới”. Phong trào này được triển khai thực hiện đồng bộ, nghiêm túc với nhiều biện pháp, nội dung phù hợp, đáp ứng nguyện vọng của nhân dân.

Cùng với đó, đội ngũ cán bộ từ xã đến thôn luôn đoàn kết, thống nhất, cùng với nhân dân chung sức, chung lòng trong việc huy động mọi nguồn lực xây dựng nông thôn mới, góp phần nâng cao đời sống cho nhân dân. Sau 5 năm thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, xã đã huy động được 49,8 tỷ đồng cho xây dựng nông thôn mới, trong đó ngân sách trung ương 11,2 tỷ đồng, ngân sách địa phương 11,8 tỷ đồng, nhân dân đóng góp 18,4 tỷ đồng và các nguồn khác 8,4 tỷ đồng.

Nhờ các nguồn lực trên, đến nay, 100% đường trục xã, 50% đường trục thôn, 50% đường ngõ, thôn, xóm ở Xuân Ái đã được cứng hóa; hệ thống thủy lợi cơ bản đáp ứng yêu cầu sản xuất; 92,5% số hộ dân có nhà ở đạt tiêu chuẩn; tỷ lệ hộ dân được dùng điện thường xuyên, an toàn đạt 100%; tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo mới đa chiều giảm xuống còn 11,2%; thu nhập bình quân đầu người năm 2016 đạt 26 triệu đồng/năm, phấn đấu đến năm 2020 đạt 45 triệu đồng/người/năm.

Đến Xuân Ái hôm nay, một điều mà ai cũng dễ cảm nhận được, đó là diện mạo nông thôn có sự thay đổi rõ nét, nhận thức của người dân được nâng lên, bản sắc văn hóa dân tộc được giữ gìn và phát huy. Trên địa bàn đã hình thành các mô hình sản xuất có hiệu quả kinh tế nâng cao thu nhập cho người dân, đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân được nâng lên, an ninh trật tự xã hội được ổn định giữ vững.

Nói về bài học kinh nghiệm trong quá trình xây dựng nông thôn mới, ông Hoàng Ngọc Yên - Chủ tịch UBND xã Xuân Ái cho biết: “Bên cạnh sự quan tâm tạo điều kiện và đầu tư của trung ương, tỉnh, huyện, sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Đảng ủy, điều hành linh hoạt, quyết liệt của chính quyền, sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ của các ban, ngành, đoàn thể chính trị, xã hội thì cần phải làm tốt công tác tuyên truyên, vận động và thực hiện tốt Quy chế dân chủ ở cơ sở; có chính sách khuyến khích, kích cầu, huy động được tối đa các nguồn lực trong cộng đồng dân cư, các doanh nghiệp, con em đang làm ăn, công tác xa quê hương; đi sâu, đi sát cơ sở, kịp thời biểu dương những việc làm tốt, cách làm hay. Trong quá trình xây dựng đề án phải sát, đúng, phù hợp với điều kiện của địa phương, phân chia địa bàn dân dư thành các nhóm nhỏ, trao trách nhiệm cho những người có uy tín trong cộng đồng; thực hiện công khai, minh bạch theo phương châm “dân biết, dân bàn, dân kiểm tra”...

Với cách làm hay, sáng tạo và những bài học kinh nghiệm rút ra sau 5 năm xây dựng nông thôn mới, sẽ tiền đề vững chắc cho Xuân Ái tiếp tục duy trì, củng cố và nâng cao chất lượng các tiêu chí nông thôn mới.

Văn Tuấn