Mới đây, Bộ Tài chính đề xuất việc nhà trên 700 triệu đồng hoặc trên 1 tỷ đồng sẽ phải đóng thuế tài sản. Theo đó, hiện có 2 cách xác định ngưỡng không chịu thuế để đánh thuế là xác định theo giá trị hoặc xác định theo diện tích. Bộ Tài chính cũng đưa ra 2 phương án về thuế suất là 0,3% hoặc 0,4%.
Với phương án 1, tức là thuế suất 0,3%, dự kiến số thu thuế sẽ được khoảng 22.700 tỷ đồng, nếu áp dụng với nhà có giá trị hơn 1 tỷ đồng, hoặc 23.300 tỉ đồng nếu áp dụng mức 700 triệu đồng. Đối với phương án 2, tức đánh thuế 0,4%, dự kiến mức thu sẽ lần lượt là 30.300 tỷ đồng và 31.000 tỷ đồng.
Liên quan đến đề xuất này, ông Vũ Cương Quyết - Tổng Giám đốc Đất Xanh Miền Bắc cho rằng, việc đánh thuế như vậy sẽ dẫn đến hiện tượng trốn thuế. Người ta sẽ kê khai giá trị nhà mua bán thấp hơn rất nhiều giá trị thật.
Ông Quyết lấy ví dụ, một căn nhà giá trị 10 tỷ đồng, nhưng người mua và người bán sẽ thỏa thuận với nhau giá trị chỉ 2 tỷ đồng. Như thế thuế tài sản và thuế thu nhập sẽ giảm đáng kể.
"Nhà nước tăng thu được một khoản thuế tài sản, nhưng sẽ mất một số tiền lớn từ thuế thu nhập cá nhân. Khi người mua trốn thuế, Nhà nước sẽ không thu được trên tổng giá trị căn hộ, không thu được thuế thu nhập cá nhân. Được thêm vài triệu/tháng không đáng kể gì so với số tiền thuế bị thất thu", ông Quyết phân tích.
Cũng theo ông Quyết, nếu tính theo giá trị căn hộ, tức là tính thuế tài sản từ căn hộ trị giá 700 triệu đồng thì sẽ xảy ra một vấn đề là căn cứ vào đâu để xác định chính xác được giá trị căn hộ. Giá bất động sản biến động theo thời điểm, năm nay khác với năm trước, người mua ở mỗi thời điểm là một giá, nói cách khác qua thời gian giá trị căn hộ đã biến đổi.
Ngoài ra, giá trị căn hộ còn phụ thuộc vào chất lượng căn hộ. Căn hộ sau vài năm xuống cấp, giá giao dịch cũng sẽ khác. "Nhà tôi mua năm nay 1 tỷ đồng, nhưng năm sau xuống cấp, hoặc thị trường suy giảm, nhất là thị trường chung cư, giá trị căn hộ sẽ thay đổi. Vậy lấy điều gì làm cơ sở để xác định giá trị căn hộ?", ông Quyết đặt câu hỏi.
Cũng theo ông Quyết, giá nhà tại Việt Nam hiện đang ở mức khá cao, đa số các căn hộ đều trên 1 tỷ đồng (ngay cả những căn hộ ở khu vực khá xa, cũng gần như không có căn hộ dưới 1 tỷ đồng), nên những người mua các căn hộ này họ thường có thu nhập thấp, giờ phải gánh thêm thuế tà sản chắc chắn sẽ là một gánh nặng.
"Việc thu thuế tài sản chắc chắn sẽ làm giá nhà đội lên, người mua nhà khi mua đã phải chịu thuế thì khi bán cũng sẽ tính giá cao lên để bù vào phần chi phí này. Theo tôi, nên đánh thuế những căn hộ có giá trị cao, từ 10 tỷ trở lên", ông Quyết cho hay.
Trong khi đó, giải thích về cách tính thuế này, ông Phạm Đình Thi, Vụ trưởng Vụ chính sách thuế (Bộ Tài chính) cho rằng, việc đánh thuế tài sản nhà trên 700 triệu hoặc 1 tỷ đồng trở lên thì những nhà có giá trị dưới mức này không bị đánh thuế, đó là người sở hữu nhà có giá trị không lớn, có thu nhập thấp và trung bình, không điều tiết với nhà đơn sơ, thiếu kiên cố, nhà cấp 4, không điều tiết đối với hầu hết nhà tại nông thôn, nhà cấp 2.
Giải thích thêm về việc biệt phủ, biệt thự hoặc nhà có trị giá hàng triệu USD nhưng người ở không có đủ điều kiện nộp thuế thì giải quyết ra sao, ông Thi cho biết với những trường hợp như vậy thì sẽ cho nợ thuế.
Theo ông Thi, thực tế là có những cán bộ về hưu có thể thừa kế tài sản hoặc do con cái, anh em ở nước ngoài gửi tiền về mua nhà thì họ sẽ ở trong những căn nhà, biệt thự cả triệu USD.
"Tuy vậy, thu nhập của họ chỉ đủ trang trải cuộc sống, không có điều kiện nộp thuế thì họ sẽ được cho nợ thuế”, ông Thi nói./.