Theo Tổng cục Thống kê, đây là cuộc tổng điều tra (TĐT) do Tổng cục Thống kê tiến hành (các cuộc TĐT trước diễn ra vào các năm: 1960 và 1974 ở miền Bắc; 1976 ở miền Nam và 1979, 1989, 1999, 2009 trên toàn quốc).
TĐT dân số và nhà ở năm 2019, nhằm thu thập thông tin cơ bản về dân số và nhà ở phục vụ công tác nghiên cứu, phân tích quá trình phát triển dân số và nhà ở trên toàn bộ lãnh thổ nước ta; đáp ứng nhu cầu thông tin đánh giá kết quả thực hiện các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011 - 2020 và xây dựng chiến lược và các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 - 2030; phục vụ giám sát thực hiện Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới; giám sát các mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc mà Chính phủ Việt Nam đã cam kết; cung cấp thông tin phục vụ xây dựng cơ sở dữ liệu tổng hợp về dân số.
Nội dung điều tra, bao gồm: thông tin chung về dân số; tình trạng di cư; trình độ học vấn và trình độ chuyên môn kỹ thuật; tình trạng khuyết tật; tình trạng hôn nhân; mức độ sinh, chết và phát triển dân số; tình hình đăng ký khai sinh của trẻ em; tình hình lao động - việc làm; thực trạng về nhà ở; điều kiện sinh hoạt cơ bản của hộ dân cư.
Thời gian thu thập thông tin của cuộc TĐT là 25 ngày, bắt đầu từ ngày 01/4/2019. Kết quả sơ bộ được công bố vào tháng 7 năm 2019; kết quả điều tra mẫu được công bố vào quý IV năm 2019, kết quả điều tra toàn bộ được công bố vào quý II năm 2020. Các báo cáo phân tích chuyên đề công bố vào quý IV năm 2020.
Để triển khai thực hiện TĐT dân số và nhà ở năm 2019, UBND tỉnh thành lập Ban Chỉ đạo (BCĐ) và Văn phòng BCĐ cấp tỉnh do đồng chí Dương Văn Tiến - Phó Chủ tịch UBND tỉnh làm Trưởng ban. Toàn tỉnh thành lập 9 BCĐ TĐT cấp huyện, thị xã, thành phố, với tổng số 113 người; thành lập 9 văn phòng BCĐ cấp huyện với tổng số 112 người; thành lập 180 BCĐ TĐT cấp xã, phường, thị trấn với 1.167 người tham gia.
Ông Đinh Bá Toản - Cục trưởng Cục Thống kê, Phó Trưởng ban Thường trực BCĐ tỉnh cho biết: để đảm bảo tiến độ thời gian, Cục Thống kê tỉnh đã tổ chức triển khai vẽ sơ đồ nền, phân chia địa bàn điều tra, rà soát, phân định ranh giới lãnh thổ hành chính giữa 180 xã, phường, thị trấn, nhằm phát hiện những nơi có dân cư trú thường xuyên nhưng chưa rõ xã nào quản lý để phục vụ công tác vẽ sơ đồ nền, phân chia địa bàn điều tra và lập bảng kê.
Toàn tỉnh phân chia thành 1.943 địa bàn, trong đó, có 26 địa bàn đặc thù (ước TĐT trên 802 nghìn người, với trên 212 nghìn hộ; trong đó, địa bàn đặc thù 4.495 người; tỉnh Yên Bái sẽ triển khai thực hiện Tổng điều tra 2019 sử dụng 2 phương pháp thu thập thông tin là: điều tra bằng máy tính bảng hoặc điện thoại thông minh tại 1.923 địa bàn và điều tra bằng phiếu giấy là 20 địa bàn.
Hiện nay, BCĐ cấp tỉnh đã hoàn thành việc tổ chức mở các lớp tập huấn cho thành viên BCĐ và Văn phòng BCĐ cấp tỉnh; BCĐ các huyện, thị xã, thành phố đã mở các lớp tập huấn cho BCĐ các xã và người lập bảng kê, với tổng số 30 lớp cho trên 2.040 người tham gia và thời gian này, BCĐ các huyện, thị xã, thành phố đã và đang mở các lớp tập huấn cho giám sát viên cấp huyện, tổ trưởng điều tra và các điều tra viên cho 1.317 người tham gia. TĐT dân số và nhà ở năm 2019 có quy mô lớn, liên quan đến các cấp, các ngành và từng người dân.
Do vậy, cần đẩy mạnh tuyên truyền nhằm giúp các cấp, ngành và nhân dân nhận thức được mục đích, ý nghĩa và yêu cầu của cuộc TĐT. Từ đó, động viên, khuyến khích nhân dân tham gia và thực hiện tốt trách nhiệm cung cấp đầy đủ, chính xác các thông tin cho điều tra viên.
Cục Trưởng Cục Thống kê, Phó Trưởng ban Thường trực BCĐ tỉnh Đinh Bá Toản cho biết thêm: "Yên Bái là một tỉnh miền núi, địa bàn rộng, chia cắt giao thông đi lại khó khăn, trình độ dân trí thấp, gây không ít khó khăn cho việc tuyển chọn điều tra viên và tổ trưởng có đủ trình độ, năng lực, nhất là việc sử dụng công nghệ thông tin ở các xã vùng cao, vùng sâu, vùng xa, khó khăn cho điều tra viên đi điều tra tại cơ sở. Đồng thời, công tác kiểm tra, giám sát cũng gặp khó khăn; việc sáp nhập thôn, bản, tổ dân phố cũng ảnh hưởng đến công tác triển khai TĐT…”.
Tuy nhiên, với quyết tâm cao, sự nỗ lực của các cấp, ngành, sự đồng thuận ủng hộ của nhân dân, đến thời điểm này mọi công tác chuẩn bị cho TĐT dân số và nhà ở trên địa bàn tỉnh đã sẵn sàng để hoàn thành đạt kết quả cao.
Đức Toàn
