Giai đoạn 2011 - 2020, tốc độ đô thị hóa trên địa bàn huyện diễn ra chậm. Cùng với sự phát triển chung, số lao động trong các ngành công nghiệp và dịch vụ của huyện ngày càng tăng so với số lao động ngành nông -lâm nghiệp ngày càng giảm. Các cơ sở công nghiệp phát triển tác động tích cực đến quá trình chuyển dịch cơ cấu lao động nông thôn, góp phần thúc đẩy nhanh chuyển dịch cơ cấu hộ nông thôn theo hướng ngày càng tăng thêm các hộ làm công nghiệp, thương mại, dịch vụ. Huyện tuân thủ quản lý và phát triển không gian đô thị theo quy hoạch chung và điều chỉnh quy hoạch chung được UBND tỉnh phê duyệt.
Đồng thời, huyện đã phê duyệt chi tiết không gian đô thị như quy hoạch chi tiết nút giao IC14; đang thực hiện các đồ án và thẩm định quy hoạch chi tiết khu vực đường Hồng Hà; quy hoạch chi tiết khu đô thị thuộc tổ dân phố số 2, số 3 thị trấn Mậu A.
Thực hiện phát triển đô thị đến năm 2030 và tầm nhìn năm 2045, UBND tỉnh Yên Bái đã phê duyệt quy hoạch chung mở rộng thị trấn Mậu A giai đoạn 2013 - 2030; phê duyệt đồ án quy hoạch chung thị tứ Trái Hút giai đoạn 2014 - 2030. Bên cạnh đó, UBND huyện đã phê duyệt đồ án quy hoạch chi tiết xây dựng khu vực nút giao IC14 đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai thuộc xã An Thịnh và đang nghiên cứu xây dựng đề án đưa các xã: An Thịnh, An Bình, Xuân Ái thành đô thị loại V vào năm 2025.
Về hoạt động xây dựng và quản lý xây dựng, các chủ đầu tư trên địa bàn đều tuân thủ các quy hoạch được duyệt, các văn bản pháp luật chuyên ngành như: Luật Xây dựng, Luật Đầu tư công; các nghị định, thông tư, quyết định, quy định của Chính phủ, của các bộ, của tỉnh. Trên địa bàn không có tình trạng xây dựng không tuân theo quy hoạch, các quy định của pháp luật được ban hành.
Đối với nguồn năng lượng chính phát triển đô thị là điện năng, huyện đã đầu tư mới các trạm biến áp tại các khu vực sử dụng nhiều năng lượng như các nhà máy sản xuất, khu dịch vụ thương mại, khu hành chính, khu vui chơi giải trí…
Hoạt động cấp thoát nước, xử lý nước thải và chất thải rắn, cấp điện và chiếu sáng, cây xanh đô thị… đã được huyện tập trung thực hiện hiệu quả, phù hợp, bảo vệ môi trường cảnh quan. Về giao thông đô thị, huyện phát triển mạng lưới giao thông nội thị trên cơ sở các đường giao thông chính hiện có thông qua mở mới, mở rộng các tuyến đường và đang thực hiện quy hoạch mở rộng các tuyến đường nhánh kết nối với đường trục chính.
Văn Yên đề ra mục tiêu nâng cấp các xã có tiềm năng lên đô thị loại V gồm: An Thịnh, An Bình, Xuân Ái vào năm 2025 và tập trung mọi nguồn lực trong tương lai gần phát triển thị trấn Mậu A từ đô thị loại V lên đô thị loại IV.
Quan điểm của huyện là xây dựng kết cấu hạ tầng và không gian đô thị theo hướng đồng bộ, bảo đảm đáp ứng các tiêu chí từng loại đô thị; ưu tiên đầu tư các lĩnh vực: giao thông, giáo dục đào tạo, y tế, chợ, cấp thoát nước, vệ sinh môi trường…
Bằng sự huy động tổng hợp các nguồn vốn, công trình đầu tư xây dựng phải đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của người dân, tạo bước đột phá phát triển kinh tế - xã hội cho huyện. Nhiệm vụ và giải pháp là từng bước đầu tư, thực hiện đạt các tiêu chí theo quy định để đạt mục tiêu đề ra đồng thời tập trung đầu tư chủ yếu vào các cơ sở hạ tầng, dân số đô thị, kêu gọi các nhà đầu tư vào đầu tư mở rộng các quỹ đất, khu đô thị, các nhà máy sản xuất.
Huyện đề nghị các cơ quan có thẩm quyền đầu tư bằng nguồn vốn kiến thiết thị chính, ngân sách Nhà nước để mở mới, nâng cấp các tuyến đường nội thị, mở rộng các khu dân cư mới để đủ các tiêu chí đưa thị trấn Mậu A từ đô thị loại V lên đô thị loại IV trong tương lai gần cùng với đầu tư cơ sở vật chất để nâng cấp các xã: An Thịnh, An Bình, Xuân Ái thành đô thị loại V vào năm 2025.
Nguyễn Thơm