Theo đó, năm 2019, có 8 hộ dân ở thôn Đồng Chằm liên kết thành lập Tổ hợp tác xã (THTX) trồng dưa hấu và xây dựng thương hiệu "THTX Dưa đảo Vũ Linh”.
Chị Lý Thị Nhàn, Tổ trưởng THTX Dưa đảo Vũ Linh cho biết: hàng năm, nước hồ Thác Bà rút trong khoảng từ tháng 1 đến tháng 7 Dương lịch và khi đó các hộ sống ở ven hồ bắt đầu trồng vụ dưa mới. Mỗi vụ thường trồng 2 lứa, mỗi lứa khoảng hơn 2 tháng là cho thu hoạch.
Tuy nhiên, lứa đầu sẽ kéo dài ngày hơn do ảnh hưởng thời tiết còn giá rét. Các hộ trồng dưa luôn chọn mua hạt giống tốt và các loại phân bón tại Trung tâm Dịch vụ Hỗ trợ phát triển nông nghiệp huyện. Đặc biệt, không dùng thuốc bảo vệ thực vật, nên sản phẩm làm ra được khách hàng trong, ngoài tỉnh rất ưa chuộng và thương lái tìm đến tận nơi thu mua với giá bán tại vườn như năm nay từ 7.000 - 10.000 đồng/kg. Có những thời điểm, dưa không có để bán.
Trước đây, người trồng dưa ở Vũ Linh thường chỉ cày xới đất lên rồi cuốc hố tra hạt trực tiếp nên dưa năng suất thấp, chất lượng không cao. Sau khi được tham gia các lớp tập huấn kỹ thuật do chính quyền xã phối hợp với các cơ quan chuyên môn, đến nay, người trồng dưa tại địa phương đều đóng bầu ươm cây có đủ thành phần dinh dưỡng và phân chuồng ủ mục rồi đợi đến khi cây dưa phát triển được 3 lá mới đưa ra ruộng được cày, tạo luống để trồng.
Bên cạnh đó, việc điều tiết nước tạo độ ẩm và phòng trừ sâu bệnh cho cây được người dân tích cực quan tâm để cây phát triển tốt. Nhờ điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu, sự tích cực chăm sóc theo quy trình kỹ thuật, dưa hấu của THTX Dưa đảo Vũ Linh cũng như dưa của các hộ trong xã có vị ngọt sắc, cùi mỏng, lõi dày, màu đỏ. So với các cây hoa màu khác như ngô, lạc, đậu… cây dưa hấu đã mang lại hiệu quả kinh tế gấp từ 2 - 3 lần.
Chị Nhàn chia sẻ thêm: "Những năm đầu, gia đình tôi đưa cây dưa hấu vào trồng thử nghiệm chỉ khoảng 3 - 4 sào, nhưng đến nay đã phát triển lên gần 1 ha và trung bình mỗi vụ thu trên 10 tấn quả, cho thu nhập gần 100 triệu đồng. Hiện, THTX Dưa đảo Vũ Linh đã đăng ký 2 điểm tiêu thụ sản phẩm gồm một điểm tại xã, một điểm tại trung tâm huyện Yên Bình, song mỗi vụ dưa hàng năm cũng chỉ đủ cung cấp cho thương lái ngay tại địa phương, số lượng mang ra huyện rất ít”.
Thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ ngô, lạc, đỗ… trên vùng đất bán ngập hồ Thác Bà, những năm qua, nhiều hộ dân ở xã Vũ Linh đã chuyển sang trồng dưa hấu, đạt hiệu quả kinh tế tích cực và nhiều hộ có thu nhập trung bình vài chục triệu đồng/vụ từ trồng dưa hấu. Hiện, địa phương có diện tích trồng dưa hấu dưới cốt 58 hồ Thác Bà khoảng 11 ha, tập trung chủ yếu ở 3 thôn: Đồng Chằm, Ngòi Tu, Tầm Vông.
Trong đó, đã có 70 hộ tham gia trồng dưa hấu và hộ ít thì trồng 2 - 3 sào, hộ nhiều vài mẫu trở lên. Đặc biệt, 8 hộ ở thôn Đồng Chằm liên kết thành lập THTX Dưa đảo Vũ Linh đang hoạt động hiệu quả. Tuy nhiên, vẫn cần có thêm nhiều hơn nữa sự liên kết giữa các hộ trồng dưa tại các thôn trong xã cũng như các địa phương vùng phía Đông hồ Thác Bà để sản phẩm làm ra, ngoài việc đảm bảo uy tín, chất lượng, thương hiệu còn phải đáp ứng được nhu cầu tiêu dùng trên thị trường.
Ông Trần Văn Hiền - Chủ tịch UBND xã Vũ Linh cho biết: đối với những diện tích đất bán ngập dưới cốt nước hồ, chính quyền huyện không giao khoán diện tích cũng như không giao chỉ tiêu. Do đó, hàng năm, xã tự xây dựng kế hoạch và chỉ đạo các hộ ở 3 thôn: Đồng Chằm, Ngòi Tu, Tầm Vông có diện tích đất dưới cốt hồ vận động nhân dân đưa cây dưa hấu vào trồng. Đồng thời, chính quyền xã phối hợp với các doanh nghiệp, đơn vị cung ứng giống chất lượng cho nông dân cũng như có kế hoạch thu mua đảm bảo đầu ra ổn định để bà con yên tâm sản xuất.
Hiện, THTX Dưa đảo Vũ Linh đã đăng ký nhãn hiệu, dán tem cho sản phẩm do THTX làm ra; có địa chỉ thông tin liên lạc; bảo đảm là sản phẩm sạch khi đưa ra thị trường. Thời gian tới, xã đã có kế hoạch thành lập thêm các THTX dưa hấu tại 3 thôn nhằm tạo thuận lợi trong việc trao đổi sản xuất, giao thương, tạo thương hiệu chung cho sản phẩm dưa hấu địa phương.
Cùng đó, đẩy mạnh tuyên truyền, vận động các THTX liên kết với các địa phương vùng phía Đông hồ Thác Bà có sản phẩm dưa hấu cùng tạo sự hợp tác chặt chẽ trong quá trình sản xuất và tiêu thụ. Xã kỳ vọng cây dưa hấu sẽ trở thành cây xóa đói giảm nghèo bền vững, tạo bước đột phá trong phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Trong bối cảnh dịch Covid-19 ảnh hưởng nặng nề đến phát triển kinh tế - xã hội và đời sống người dân thì cây dưa hấu được mùa, được giá đang là tín hiệu tích cực để xã Vũ Linh cũng như các địa phương ven hồ Thác Bà thực hiện có hiệu quả "nhiệm vụ kép” vừa phòng chống dịch vừa tập trung phát triển kinh tế.
Vũ Đồng
