Hiện nay, PCYB đang quản lý, vận hành trên 370km đường dây 110kV, 6 trạm biến áp (TBA) 110kV với tổng công suất 299MVA, quản lý trên 2.139km đường dây trung thế, 1.406 TBA phân phối. Phần lớn các tuyến đường dây 110kV và trung thế chủ yếu đi qua vùng rừng núi, sông suối, địa hình phức tạp, gây khó khăn trong công tác quản lý vận hành và đặc biệt là công tác kiểm tra, xử lý các khiếm khuyết ngăn ngừa sự cố.
Để đáp ứng nhu cầu quản lý, vận hành hệ thống lưới điện với khối lượng TBA, đường dây ngày càng lớn, PCYB đã luôn chú trọng việc áp dụng công nghệ tiên tiến với mục tiêu hiện đại hóa, tự động hóa lưới điện theo lộ trình xây dựng lưới điện thông minh, tự động hóa trong công tác vận hành lưới điện góp phần nâng cao năng suất lao động, nâng cao độ tin cậy cung cấp điện, chất lượng điện năng, đảm bảo quyền lợi cho khách hàng.
Ngay từ cuối năm 2020, PCYB đã đưa Trung tâm Điều khiển xa (ĐKX) vào hoạt động, cải tạo nâng cấp 6 TBA 110kV thành các TBA không người trực vận hành. Đồng thời, kết nối toàn bộ các máy cắt Recloser trên hệ thống lưới điện trung thế (22-35 kV) về Trung tâm ĐKX; thực hiện việc thao tác đóng cắt máy cắt Recloser bằng hình thức điều khiển xa từ Trung tâm phục vụ cho công tác phân vùng sự cố, tách các phần tử bị sự cố ra khỏi lưới điện và giúp khôi phục lại lưới điện sớm nhất.
Đây là giải pháp tối ưu cho việc điều khiển hệ thống điện trên địa bàn tỉnh mà việc thu thập thông số kỹ thuật đều được thực hiện tự động; các hoạt động đóng cắt điện, vận hành lưới điện, giám sát hoạt động và thu thập dữ liệu của trạm cũng được thực hiện từ xa giảm được thời gian, sức lực cho người lao động.
Trước đây khi gặp sự cố máy cắt trên đường dây phải điều động công nhân quản lý vận hành từ điểm trực khu vực đến tận nơi để thao tác, có những điểm cách xa hàng chục km mất rất nhiều thời gian di chuyển không đảm bảo an toàn trong điều kiện đêm tối, thời tiết bất lợi, gây kéo dài thời gian mất điện, từ khi đưa hệ thống điều khiển xa vào hoạt động công tác điều hành xử lý sự cố đã thuận lợi hơn rất nhiều.
Công nhân Công ty Điện lực Yên Bái kiểm tra phát hiện sự cố lưới điện bằng camera nhiệt.
Anh Phạm Văn Quang - điều độ viên Trung tâm ĐKX Yên Bái chia sẻ: "Hiện tại, khi có bất kỳ sự cố nào xảy ra chúng tôi cũng dễ dàng phát hiện trong vòng 2 phút mà không cần ra ngoài hiện trường chỉ cần thao tác tại Trung tâm ĐKX là có thể đóng/cắt các thiết bị điện cách xa hàng trăm km để khoanh vùng, cô lập và thông báo đến đơn vị điện lực khu vực. Việc triển khai hệ thống lưới điện thông minh đã giảm được rất nhiều công sức, nhân lực của đội ngũ vận hành”.
Bên cạnh đó, một trong những giải pháp hiệu quả ứng dụng khoa học công nghệ trong công tác quản lý, vận hành lưới điện của PCYB là triển khai sử dụng công nghệ Flycam vào kiểm tra hành lang, khiếm khuyết trên lưới điện, kịp thời phát hiện, ngăn ngừa sự cố đường dây, thiết bị, hành lang lưới điện. Qua đó, góp phần nâng cao năng lực vận hành hệ thống lưới điện Công ty đã trang bị Flycam cho 6 Điện lực, 1 Đội Quản lý vận hành lưới điện cao thế (QLVHLĐCT) và hoàn thiện cấp phép bay từ tháng 4 năm 2021.
Hàng tuần, trước khi thực hiện các chuyến bay định kỳ theo kế hoạch, từng khu vực, PCYB tổ chức hiệp đồng bay với Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh để đảm bảo an ninh theo quy định. Việc ứng dụng thiết bị Flycam trong công tác quản lý, vận hành lưới điện, giúp cho các đơn vị trực thuộc thuận tiện trong kiểm tra các tuyến đường dây và thiết bị; có thể chụp hình hoặc ghi hình mọi vị trí dọc theo tuyến đường dây từ trên cao theo nhiều góc độ đặc biệt là những cung, đoạn đường dây chạy qua địa hình phức tạp, khó tiếp cận.
Nhờ đó, nhân viên vận hành có đủ dữ liệu, thông tin để kiểm tra đánh giá tình trạng vận hành của lưới điện, nhanh chóng phát hiện ra các khiếm khuyết, các vị trí bị phóng điện có nguy cơ xảy ra sự cố, các vị trí cây cối nằm trong hành lang hoặc có khả năng ngã đổ vào đường dây; kịp thời đưa ra giải pháp khắc phục, ngăn ngừa, giảm thiểu sự cố trên đường dây, giữ an toàn hành lang tuyến, nâng cao độ tin cậy cung cấp điện, giảm thời gian mất điện, nâng cao chất lượng điện năng cung cấp cho khách hàng.
Anh Lê Hồng Điệp - Tổ trưởng Quản lý đường dây - Đội QLVHLĐCT Yên Bái cho biết: "Lưới điện 110 kV chúng tôi quản lý phần lớn đi trên đồi núi cao, một phần đường dây đi qua vùng lòng hồ Thác Bà nên rất khó khăn cho công tác kiểm tra. Nay ứng dụng công nghệ Flycam chỉ cần đứng ở chân đồi có thể kiểm tra chi tiết được các vị trí cột qua đó phát hiện kịp thời các tồn tại giảm được thời gian di chuyển nên mỗi nhóm quản lý có thể kiểm tra được hàng chục km đường dây trong ngày, giảm được sức lực và tăng năng suất lao động đáng kể”.
Đối với các thiết bị điện như máy biến áp, cầu chì tự rơi, tụ bù trung áp, áp tô mát… Vị trí của các thiết bị này thường được đấu nối bằng kẹp nhánh rẽ, đấu lèo và luôn chịu tác động bởi khí hậu, môi trường nên nhanh làm giảm tuổi thọ thiết bị điện. Vì vậy, trong quá trình vận hành hệ thống lưới và các thiết bị đấu nối thường bị oxy hóa, nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời có thể phát sinh hồ quang cháy hỏng cả hệ thống.
Để khắc phục hạn chế, nhanh chóng phát hiện sự cố, khiếm khuyết trên lưới điện chính xác, PCYB đã trang bị camera nhiệt Testo 868 và Testo 875-2i kèm theo các phụ lục hướng dẫn vận hành đo trực tiếp nhiệt độ tại các điểm tiếp xúc, các mối nối, đầu cốt trên lưới điện… Qua đó, giúp các Điện lực phát hiện sớm những hiện tượng bất thường trên lưới điện phân phối có nguy cơ xảy ra sự cố mà kiểm tra bằng mắt thường khó có thể phát hiện được.
Anh Nguyễn Văn Lý, Đội trưởng Đội Quản lý Tổng hợp Đồng Tâm - Điện lực thành phố Yên Bái chia sẻ: "Trước đây để phát hiện các vị trí mối nối có tiếp xúc xấu dẫn đến phát sinh tia lửa điện hoặc phóng hồ quang điện, anh em trong đơn vị phải thực hiện theo phương pháp thủ công bằng cách quan sát, theo dõi kiểm tra định kỳ lưới điện vào ban đêm. Nhưng từ khi sử dụng Camera nhiệt với công nghệ cảm biến bức xạ sóng điện từ dùng tia hồng ngoại có thể dùng để đo nhiệt độ hệ thống, đường dây, thiết bị điện trên lưới điện trung, hạ thế trong mọi thời điểm rất thuận lợi cho công tác quản lý vận hành lưới điện giảm được nhân lực cho công tác kiểm tra đường dây”.
Những giải pháp được PCYB triển khai trong lộ trình xây dựng lưới điện thông minh đã đem lại hiệu quả tích cực cho công tác quản lý vận hành lưới điện góp phần đảm bảo điều hành lưới điện an toàn, ổn định. Đồng thời, cải thiện năng suất lao động, giảm thiểu sự cố nguy hiểm cho công nhân ngành điện và nâng cao độ tin cậy cung cấp điện, chất lượng điện năng, đáp ứng nhu cầu sử dụng điện ngày càng cao của khách hàng.
Bùi Minh
