Thôn Mộ là một trong những thôn có diện tích quế rộng lớn của xã với 751 ha, hàng năm cho khai thác bình quân gần 20 ha. Thôn có 125 hộ thì hộ nào cũng đều trồng tối thiểu từ 2 ha quế trở lên. Nhiều hộ trồng trên 10 ha và đã vươn lên khá, giàu như hộ Triệu Trung Thanh có gần 12 ha, mỗi năm cho thu nhập trên 200 triệu đồng; hộ Triệu Đức Vượng, Hoàng Thùng Chiêu, Đặng Nguyên Lý... mỗi hộ có trên 10 ha.
Ông Triệu Trung Thanh trao đổi: "Mộ là thôn ở cách xa trung tâm xã, giao thông đi lại còn khó khăn, đất đai chủ yếu là đồi núi dốc, đất bằng sản xuất nông nghiệp ít nên đời sống nhân dân chủ yếu dựa vào trồng quế là chính. Ngoài trồng hết các diện tích nương đồi mà gia đình có thì khi biết hộ nào nhượng lại đất đồi tôi cũng mua lại để trồng thêm, hiện gia đình có gần 12 ha với độ tuổi từ 2 đến trên 20 năm”.
Khe Bành cũng là thôn ở cách xa trung tâm xã, giao thông đi lại còn chưa thuận lợi nhưng đất đai, khí hậu phù hợp với cây quế nên nhân dân tích cực trồng. Hiện nay, thôn Khe Bành đã trồng được trên 750 ha quế, chia trung bình 84 hộ mỗi hộ có trên 8 ha. Thực tế, những hộ trồng được ít nhất cũng trên 3 ha, 70% số hộ đều có từ 5 - 7 ha; hàng chục hộ có trên 10 ha.
Điển hình như các hộ: Bàn Tòn Chày, Bàn Tòn Pham, Triệu Phúc Và, Triệu Văn Thanh, Triệu Văn Tiên, mỗi hộ có từ 11 ha quế trở lên, trở thành hộ khá giả của thôn, của xã.
Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Đình Khanh - công chức Địa chính - Nông nghiệp và Môi trường xã cho biết: "Xã luôn quan tâm, bám sát tuyên truyền, vận động nhân dân chủ động giống để trồng lại toàn bộ diện tích đã khai thác cũng như các diện tích chuyển đổi từ trồng cây khác sang với 100% diện tích trồng mới bằng giống quế chuẩn, hàm lượng tinh dầu cao, sức chống chịu sâu bệnh, khô hạn tốt".
Hiện nay, Châu Quế Hạ có tổng diện tích quế 5.323,9 ha, chiếm trên 64% tổng diện tích tự nhiên và đứng đầu các loại cây trồng trên địa bàn xã. Hàng năm, nhân dân khai thác gần 200 ha, sản lượng quế vỏ đạt trên 950 tấn cho thu trên 30 tỷ đồng/năm, chưa kể tận thu hàng nghìn tấn cành, lá và gỗ quế. Riêng năm 2021, do ảnh hưởng của dịch Covid - 19, giá quế cũng bị ảnh hưởng nên diện tích khai thác trong năm chỉ đạt 165 ha.
Bên cạnh đó, xã Châu Quế Hạ đã chú trọng nâng cao chất lượng cây quế bằng cách tuyển chọn giống chuẩn và chăm sóc theo phương pháp trồng quế hữu cơ. Các diện tích quế chất lượng đạt tiêu chuẩn hữu cơ, quế có độ tuổi từ 20 năm tuổi trở lên tập trung ở các thôn: Mộ, Nhược, Khe Bành, Bản Tác. Nhiều doanh nghiệp sản xuất, chế biến quế như Công ty Hương gia vị Sơn Hà, Công ty Olam Việt Nam, Công ty Vicimex... đã tới thu mua, chế biến sản phẩm quế xuất khẩu. Châu Quế Hạ hiện được ghi nhận là vùng quế lớn, có nhiều diện tích quế sạch, quế hữu cơ của huyện Văn Yên.
Châu Á