Đáp ứng yêu cầu công tác quản lý cầu, đường bộ khu vực Tây Bắc, ngày 26/7/1962, Bộ Giao thông vận tải đã có Quyết định số 40/QĐ thành lập Đoạn Quản lý duy tu 3 thuộc Khu tự trị Tây Bắc. Đến ngày 24/12/1962, Nhà nước tách Khu tự trị Tây Bắc và thành lập tỉnh Nghĩa Lộ, Đoạn Quản lý duy tu 3 đổi tên thành Đoạn Quản lý đường bộ Nghĩa Lộ thuộc Ty Giao thông vận tải Nghĩa Lộ.

Đoạn có nhiệm vụ quản lý 300 km đường quốc lộ và đường Hữu Nghị 11 trong đó có: quốc lộ 13A ( QL 37 ngày nay ) từ đỉnh đèo Đát Quang đến bến phà Tạ Khoa, tỉnh Sơn La; quốc lộ 136 từ Gia Phù đến Vạn Yên; đường Hữu Nghị 11 ( QL 32 ngày nay ) từ Ba Khe, xã Cát Thịnh đến Tú Lệ ( Văn Chấn); hai bến phà Tạ Khoa và Vạn Yên qua địa bàn 3 huyện: Văn Chấn, Phù Yên và Bắc Yên.

Thời kỳ này, Đoạn có tổng số 310 CNVC-LĐ, một chi bộ với 5 đảng viên và có 5 hạt quản lý đường gồm:  Đồng Khê, Khe Cạn, Phù Yên, Bắc Yên, Nậm Búng.

Cán bộ lãnh đạo đa số có trình độ sơ cấp. Trụ sở được dựng tạm bằng tranh tre, nứa, lá, đóng tại ngã ba Vực Tuần - xã Cát Thịnh - Văn Chấn - tỉnh Nghĩa Lộ.

 Tài sản và phương tiện hoàn toàn thô sơ chủ yếu là dụng cụ lao động cầm tay, cuốc, xẻng, xà beng, đầm gang, xe cút kít tự chế, xe trâu, xe cải tiến và một con ngựa là phương tiện liên lạc đi lại vận chuyển công văn cho văn phòng.

Lao động thời kỳ đó có tới 85% là đoàn viên, thanh niên được tuyển chọn từ các tỉnh: Thái Bình, Hưng Yên và Ninh Bình, đều tình nguyện lên xây dựng Tây Bắc, được bố trí tập trung theo các cung, hạt gắn liền với các tuyến đường trọng điểm.

Ngày 5/8/1964, giặc Mỹ leo thang bắn phá miền Bắc bằng không quân, mục tiêu là các tuyến giao thông trọng điểm nhằm cắt đứt chi viện của hậu phương với tiền tuyến, cắt sự chi viện bằng đường bộ về quân sự của các nước XHCN anh em từ phía bắc qua cửa khẩu Trung Quốc. Những chiếc cầu, tuyến đường, bến phà đều là mục tiêu, tọa điểm oanh tạc của giặc. V

ới tinh thần lao động, chiến đấu bảo vệ cầu, đường được khơi dậy thành hành động, khẩu hiệu chiến đấu; CBCNV Đoạn tay cuốc tay súng, ''địch phá ta sửa ta đi'', sẵn sàng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được Đảng và Nhà nước giao. Đúng như dự đoán, ngày 10/5/1965, toàn tuyến đường do Đoạn quản lý bị máy bay địch bắn phá ác liệt trong đó có tới 32 trọng điểm bị bỏ bom liên tiếp từ năm 1965 đến năm 1972 bao gồm 99 lượt máy bay Mỹ trút bom xuống các trọng điểm cầu, phà. Bến phà Tạ Khoa bị oanh tạc dữ dội, liên tiếp hòng cắt đứt mạch máu giao thông từ phía Tây Bắc về Hà Nội. Trong lao động và chiến đấu bắn trả máy bay địch đã có rất nhiều tấm gương tiêu biểu đã anh dũng ngày đêm bám trụ san lấp hố bom, bắc lại cầu, sửa đường để đảm bảo cho những chuyến hàng ra tiền tuyến chi viện cho miền Nam.

Nhiều đồng chí tự vệ phối hợp với bộ đội địa phương được giao nhiệm vụ cắm chốt phòng không để bắn máy bay của địch. Đồng chí Vũ Hồng Xuân - Bí thư chi đoàn Hạt 1 - Cung trưởng Cung Cầu Thia đã hy sinh trong khi đang bắn trả máy bay Mỹ. Đồng chí Phạm Văn Tước - đoàn viên thanh niên đang trực điện thoại giữ vững liên lạc bị máy bay bỏ bom vào trụ sở Hạt 3 - Phù Yên đã anh dũng hy sinh. Nhiều CBCNV bị thương trong khi đang làm nhiệm vụ. Nhiều đoàn viên, thanh niên đã kết hợp với lực lượng công binh rà phá hàng trăm quả bom, mìn trên toàn tuyến đường quản lý đảm bảo giao thông, chi viện cho tiền tuyến lớn.

Từ 1976 đến 1983 là thời kỳ đất nước thống nhất, cả nước tập trung khắc phục hậu quả chiến tranh và xây dựng CNXH. Đoạn bước vào công tác khắc phục hậu quả chiến tranh, sửa chữa những tuyến đường phục vụ giao thông vận tải, xây dựng phát triển kinh tế. Năm 1976, do sáp nhập 3 tỉnh Nghĩa Lộ, Yên Bái, Lào Cai thành tỉnh Hoàng Liên Sơn nên quốc lộ 13A ở vị trí hai huyện: Phù Yên và Bắc Yên được chuyển về tỉnh Sơn La, Đoạn  Quản lý đường bộ I (QLĐBI) được nhận thêm tuyến quốc lộ 32 từ xã Tú Lệ đến hết địa phận huyện Mù Cang Chải giáp Than Uyên (Lào Cai). Thời kỳ này, Đoạn còn quản lý 215 km đường, thành lập 7 hạt quản lý đường, 1 đội công trình.

Công nhân Công ty Quản lý xây dựng đường bộ I khắc phục sạt lở trên Quốc lộ 32, đảm bảo giao thông trong mùa mưa lũ. (Ảnh: Minh Đức)

Để đáp ứng cho nhu cầu sản xuất, quản lý đường bộ, Đoạn QLĐBI  được Nhà nước đầu tư trang bị cho 2 máy ủi, 2 máy lu, 6 xe vận tải và 1 xe con Zeep đã giảm bớt khó khăn rất nhiều trong thực hiện nhiệm vụ so với thời kỳ trước song cơ sở vật chất vẫn còn thiếu thốn, đời sống CBCNV còn gặp nhiều khó khăn. Mặc dù vậy, dưói sự lãnh đạo của Đảng ủy- lãnh đạo Đoạn, toàn thể CBCNV đã đoàn kết nhất trí, tích cực hưởng ứng các phong trào thi đua trong lao động sản xuất, công tác, hoàn thành các chỉ tiêu, kế hoạch giao hàng năm. Các công trình cầu, cống bị phá hoại trong chiến tranh xuống cấp theo thời gian đã từng bước được tu sửa, xây dựng mới, góp phần đảm bảo giao thông thông suốt trên mọi tuyến đường, phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế- xã hội của địa phương.

Giai đoạn 1986 -1992, bước vào thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ VII, xoá bỏ nền hành chính bao cấp, chuyển sang cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, đơn vị xác định nhiệm vụ quản lý, sửa chữa đường và đảm bảo giao thông là nhiệm vụ chính trị. Công tác sửa chữa thường xuyên được giao khoán khối lượng để người lao động chủ động thực hiện, vì vậy, đạt hiệu quả cao hơn so với các năm trước. Toàn tuyến đường đơn vị quản lý đã đảm bảo các chỉ tiêu định mức và kỹ thuật, đường sá đảm bảo an toàn thông suốt, thuận tiện.

Trong quản lý, đơn vị đã chuyển đổi sang hạch toán thu, chi đảm bảo cân đối về tài chính. Nét mới là đơn vị đã được giao, nhận xây dựng các công trình giao thông có quy mô vừa, chất lượng công trình đảm bảo các chỉ tiêu kỹ thuật, hoàn thành đều được nghiệm thu thanh toán và có lãi. Cùng với sự đầu tư của Nhà nước, hàng năm đơn vị đã tự mua sắm thêm để đầu tư cho sản xuất kinh doanh. Nhà làm việc Văn phòng Đoạn, các hạt, đội được đầu tư khang trang hơn, đời sống người lao động được cải thiện. Đơn vị thực hiện tốt nghĩa vụ nộp ngân sách cho Nhà nước cũng như đảm bảo mọi chế độ đối với người lao động.

Từ 1993 -2000, Đoạn được giao quản lý và chữa thường xuyên 284 km đường quốc lộ và tỉnh lộ qua các huyện thị phía tây tỉnh Yên Bái đồng thời tham gia đấu thầu các công trình XDCB hoặc chỉ định thầu, đảm bảo giao thông. Đơn vị vẫn xác định sửa chữa đường bộ là nhiệm vụ trọng tâm, xây dựng giao thông là quan trọng để năng động đổi mới đưa doanh nghiệp ngày một phát triển.. Các công trình sửa chữa lớn, XDCB do đơn vị thi công đều đạt chất lượng kỹ thuật, được các đoàn kiểm tra đánh giá cao. Công tác đào tạo, bồi  dưỡng cán bộ và đầu tư máy móc thiết bị cũng được quan tâm, góp phần nâng cao năng lực thi công. Đời sống vật chất tinh thần của CBCNV ngày càng được cải thiện.

Giai đoạn 2001- 2007, phát huy truyền thống đoàn kết của tập thể lãnh đạo và CBCNV, đơn vị đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ quản lý và sửa chữa đường, đảm bảo giao thông, đặc biệt đã tạo được bước chuyển biến vượt bậc trong đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, máy móc thiết bị, đào tạo đội ngũ cán bộ chuyên môn nghiệp vụ và quản lý.

Ghi nhận những thành tích nổi bật trong lao động sáng tạo, sẵn sàng chiến đấu hy sinh 45 năm qua, đơn vị đã được Nhà nước, Bộ Giao thông vận tải, Cục Đường bộ Việt Nam, Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam và UBND tỉnh tặng nhiều phần thưởng cao quý cho tập thể và cá nhân: năm 1968, được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba với thành tích ''Khắc phục khó khăn, lập nhiều thành tích xuất sắc trong công tác đảm bảo giao thông phục vụ sự nghiệp chống Mỹ cứu nước”; năm 1983 được tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba ( lần thứ 2); năm 1992, được tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhì và đến năm 2000 được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhất vì đã có nhiều thành tích trong duy tu bảo dưỡng đường miền núi phía Bắc phục vụ tốt cho sự nghiệp  xây dựng CNXH và bảo vệ Tổ quốc.  Năm 2006, đơn vị được Thủ tướng Chính phủ tặng cờ “Đơn vị dẫn đầu phong trào thi đua năm 2006”; Bộ Giao thông vận tải tặng cờ đơn vị thi đua xuất sắc.

Phát huy truyền thống, thế hệ cán bộ CNVC Công ty QLXDĐBI quyết tâm thực hiện tốt mục tiêu, nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nước giao cho.

Đỗ Nhân Nghĩa