Đề xuất Quốc hội cho phép bố trí gần 14.800 tỉ đồng mua và hỗ trợ 11 dự án BOT
- Cập nhật: Thứ tư, 2/4/2025 | 9:51:09 AM
Bộ Xây dựng đề xuất Nhà nước bố trí gần 14.800 tỉ đồng tiền tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương năm 2024 để mua lại và hỗ trợ các dự án BOT đặt sai vị trí, bị vỡ phương án tài chính.
|
|
Dự án BOT cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 91.
|
Sau nhiều lần báo cáo và nhận được chỉ đạo của Bộ Chính trị, Quốc hội và Chính phủ, Bộ Xây dựng đang đề xuất Chính phủ báo cáo Quốc hội ban hành một nghị quyết của Quốc hội nhằm giải quyết triệt để bất cập các dự án BOT được đầu tư xây dựng giai đoạn trước năm 2015.
11 dự án BOT "có vấn đề"
Hiện cả nước có 140 dự án BOT, Bộ Xây dựng quản lý 66 dự án, địa phương quản lý 74 dự án. Trong đó có 11 dự án gặp khó khăn cần có giải pháp tháo gỡ gồm 8 dự án do Bộ Xây dựng quản lý và 3 dự án do địa phương quản lý.
Theo đó, Bộ xây dựng đề xuất gỡ khó 11 dự án BOT chia làm hai nhóm
Nhóm 1, Bộ Xây dựng đề xuất Nhà nước hỗ trợ khoảng 8.482 tỉ đồng cho bốn dự án có doanh thu sụt giảm, không có khả năng phục hồi.
Các dự án này gồm: cầu Ba Vì - Việt Trì (hỗ trợ khoảng 598 tỉ đồng, tương ứng 41% tổng mức đầu tư), cầu Thái Hà (hỗ trợ khoảng 1.024 tỉ đồng, tương ứng khoảng 60% tổng mức đầu tư), hầm đường bộ qua Đèo Cả (bổ sung khoảng 2.280 tỉ đồng, tương ứng 37% tổng mức đầu tư), cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn (hỗ trợ khoảng 4.600 tỉ đồng, tương ứng khoảng 38% tổng mức đầu tư).
Như vậy, bốn dự án Nhà nước hỗ trợ, ba dự án có mức tiền chiếm tỉ lệ trên 50% tổng mức đầu tư. Đối với dự án cầu Thái Hà, mức vốn nhà nước hỗ trợ khoảng 60% tổng mức đầu tư.
Bộ Xây dựng lý giải việc hỗ trợ cao đối với dự án cầu Thái Hà là vì công trình này thực hiện trên địa bàn huyện Lý Nhân (Hà Nam) là địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn. Theo Luật Đối tác công tư, dự án này có thể được Nhà nước hỗ trợ cao như vậy. "Vì thế chúng tôi đề xuất mức hỗ trợ Nhà nước như trên là phù hợp…”- đại diện Bộ Xây dựng lý giải.
Nhóm 2, bố trí vốn Nhà nước khoảng 6.317 tỉ đồng để thanh toán và chấm dứt hợp đồng trước thời hạn đối với 7 dự án gồm: Tuyến tránh TP Thanh Hóa (khoảng 882 tỉ đồng), xây dựng mới cầu Bình Lợi (khoảng 571 tỉ đồng), cải tạo Quốc lộ 91 (khoảng 1.278 tỉ đồng), xây dựng đường Thái Nguyên - Chợ Mới (khoảng 2.631 tỉ đồng), đường Hồ Chí Minh qua tỉnh Đắk Lắk (379 tỉ đồng), xây dựng cầu An Hải (khoảng 33 tỉ đồng), nâng cấp đường 39B đoạn thị trấn Thanh Nê (khoảng 543 tỉ đồng).
"Số tiền Nhà nước hỗ trợ trên không tính lợi nhuận vốn chủ sở hữu trong giá trị đề nghị thanh toán. Nhà nước chỉ hỗ trợ, thanh toán một phần lãi vay đối với khoản vay đầu tư dự án (nếu có)”- Bộ Xây dựng cho biết.
Với số tiền trên, Bộ Xây dựng đề xuất trích khoảng 14.223 tỉ đồng từ nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương năm 2024 để tháo gỡ vướng mắc đối với 9/11 dự án. Tỉnh Phú Yên, Thái Bình chịu trách nhiệm bố trí khoảng 576 tỉ đồng từ ngân sách địa phương để tháo gỡ vướng mắc đối hai dự án mà địa phương là cơ quan có thẩm quyền.
Vì sao Nhà nước phải hỗ trợ dự án BOT đặt sai vị trí?
Đại diện Bộ Xây dựng cho biết 11 dự án BOT trên phải có sự hỗ trợ của Nhà nước vì các vướng mắc đến từ yếu tố như Nhà nước thay đổi chính sách phí, không lập trạm thu phí hoàn vốn…
Chẳng hạn, về chính sách, Nhà nước cho phép doanh nghiệp đầu tư dự án nâng cấp Quốc lộ 91B và đặt hai trạm thu phí (T1 và T2) trên tuyến để hoàn vốn. Tuy nhiên, do thu phí hở (đi trên dự án là mất tiền) nên nhiều người sử dụng một đoạn ngắn vẫn phải trả phí, bị phản đối, nhà đầu tư phải dừng thu phí một trạm. Do không được thu phí theo cam kết của Nhà nước nên lũy kế doanh thu doanh nghiệp đến nay chỉ đạt 35 %.
Thêm vào đó, hiện nay Cần Thơ đang đầu tư hai tuyến đường song hành với dự án nâng cấp Quốc lộ 91B, dự kiến đưa vào khai thác năm 2025. Điều này khiến dự án tiếp tục bị phân lưu lượng phương tiện dẫn đến phá vỡ phương án tài chính.
Về trạm thu phí, Bộ Xây dựng thừa nhận có một số trạm "làm đường một nơi, thu phí một nẻo”, điển hình là trạm Bỉm Sơn, trạm Bắc Thăng Long - Nội Bài. Tuy nhiên, bộ khẳng định việc này được cấp thẩm quyền cho phép và không sai với quy định thời điểm đó.
"Như dự án xây dựng hầm đường bộ Đèo Cả (hạng mục mở rộng hầm Hải Vân), trong điều kiện nguồn vốn nhà nước khó khăn, thay vì hỗ trợ bằng vốn nhà nước, Thủ tướng cho phép thu phí trên tuyến La Sơn - Túy Loan…” - Bộ Xây dựng nếu dẫn chứng.
Cũng theo Bộ Xây dựng, lũy kế doanh thu 52 dự án đang thu phí cho thấy đến cuối năm 2024 có bốn dự án có doanh thu cao hơn so với hợp đồng, 28 dự án đạt 70 - 100%, 14 dự án đạt 40 - 70%, hai dự án đạt 30 - 40% và bốn dự án đạt dưới 30%.
Nguyên nhân các dự án sụt giảm doanh thu chủ yếu do chưa được tăng phí dịch vụ theo lộ trình đã ký kết tại hợp đồng, tăng trưởng kinh tế thay đổi so với dự báo, việc đầu tư các tuyến đường ngang và đường song hành nên người dân có thêm sự lựa chọn.
Với khó khăn trên, Bộ Xây dựng phối hợp với nhà đầu tư thực hiện các giải pháp theo quy định của hợp đồng như cho phép tăng phí dịch vụ, phối hợp với địa phương thực hiện phân luồng nhằm giảm phương tiện tránh trạm, kéo dài thời gian thu phí.
"Tuy nhiên, sau khi thực hiện giải pháp nêu trên một số dự án vẫn không khả thi, cần sử dụng ngân sách Nhà nước để tháo gỡ”- Bộ Xây dựng giải thích thêm.
TS Nguyễn Hữu Đức, chuyên gia giao thông, cho rằng khi dự án BOT bị thất bại, giải pháp đưa ra thường là Nhà nước, nhà đầu tư và ngân hàng cùng chia sẻ rủi ro. Tuy nhiên, ngân hàng không ký hợp đồng với Nhà nước mà đứng sau nhà đầu tư nên còn lại Nhà nước và nhà đầu tư.
Nhằm giải quyết triệt để và sòng phẳng với các dự án trên, ông Đức tán thành ý kiến Nhà nước nên hỗ trợ, mua lại những dự án này, vì để lâu nhà đầu tư gia tăng thua lỗ và tiền hỗ trợ sẽ vì thế tăng theo.
"Nhà nước không nên bỏ rơi các dự án này và không mua cũng không được. Vấn đề hiện nay là Nhà nước phải đánh giá lại khoản tiền sát với thực tế để trả cho nhà đầu tư…” - vị chuyên gia này nói.
Đồng quan điểm, PGS.TS Trần Chủng, Chủ tịch Hiệp hội các nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ (VARSI), nhận định các dự án gặp khó là do yếu tố khách quan và chủ quan của Nhà nước thông qua việc thay đổi chính sách, quy hoạch sau khi dự án BOT đã triển khai. Vì vậy, Nhà nước bố trí vốn hỗ trợ và mua lại dự án là hợp lý.
Vì sao phải báo cáo Quốc hội?
Bộ Xây dựng cho biết Luật Đối tác công – tư cho phép Chính phủ bố trí vốn ngân sách mua lại các dự án BOT và chấm dứt hợp đồng trước thời hạn.
Tuy nhiên, với bốn dự án đề xuất hỗ trợ của Nhà nước do sụt giảm doanh thu để tiếp tục thực hiện hợp đồng, hiện nay pháp luật chỉ quy định hỗ trợ trong giai đoạn xây dựng, chưa quy định Nhà nước hỗ trợ khi dự án đã đưa vào khai thác nên chưa có cơ sở pháp lý để thực hiện.
Vì vậy, Bộ Xây dựng đề xuất Chính phủ báo cáo Quốc hội ban hành một nghị quyết. Thời hạn trình Quốc hội cho ý kiến và thông qua là vào kỳ họp tháng 5 tới đây.
(Theo PLO)
Các tin khác
Trong tháng 3/2025, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa tỉnh Yên Bái ước đạt 47,55 triệu USD, tăng 25,1% so với tháng trước. Thời gian tới, Yên Bái sẽ đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, thương mại điện tử, hỗ trợ các doanh nghiệp về thông tin thị trường trong nước và xuất khẩu.
Thực hiện việc sắp xếp, đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động các công ty lâm nghiệp tỉnh Yên Bái theo Nghị quyết số 30 ngày 12/3/2014 của Ban Chấp hành Trung ương và Kết luận số 82 ngày 29/7/2020 của Bộ Chính trị về tiếp tục sắp xếp, đổi mới và phát triển, nâng cao hiệu quả hoạt động của công ty nông, lâm nghiệp, đến nay, hoạt động sản xuất, kinh doanh của các công ty lâm nghiệp đều chỉ ở mức “cầm cự ”, duy trì bộ máy, việc chuyển đổi và giải thể các công ty lâm nghiệp còn nhiều khó khăn, vướng mắc, chưa có giải pháp hữu hiệu vì nhiều lý do.
Dự án kết nối đường sắt Việt Nam - Trung Quốc được xem là bước đột phá trong phát triển hạ tầng giao thông. Với lợi thế chi phí thấp, năng lực vận tải lớn và khả năng kết nối xuyên biên giới, tuyến đường sắt này hứa hẹn mở ra nhiều cơ hội kinh tế cho Việt Nam và khu vực.
Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn đã ký ban hành Quyết định số 07/2025/QĐ-TTg ngày 31/3/2025 quy định về khung giá của mức giá bán lẻ điện bình quân.
TIN MEDIA
