Tuy nhiên, cách đây hơn 10 năm chợ thành phố Yên Bái, thị xã Nghĩa Lộ đều phụ thuộc nguồn rau xanh chuyển từ miền xuôi lên. Huyện vùng cao Mù Cang Chải, Trạm Tấu nếu tắc đường vì giao thông thì không có rau xanh. Trước thực trạng trên, trong những năm gần đây, được sự quan tâm của tỉnh, ngành nông nghiệp và có sự vào cuộc của các ban, ngành chức năng nên rau xanh - sạch - an toàn trong tỉnh đã có nhiều chuyển biến, từng bước đáp ứng nhu cầu tiêu thụ và sự an tâm cho người tiêu dùng. Nhiều mô hình sản xuất rau sạch, được đầu tư lớn và người tiêu dùng đến mua tại vườn. Năm 2007, toàn tỉnh đã đạt được 6.609 ha rau, đậu các loại. Riêng thành phố Yên Bái đã có 200 ha đất rau màu tập trung chủ yếu ở 2 xã Tuy Lộc và Tân Thịnh.

Tại xã Tân Thịnh đã xuất hiện một mô hình trồng rau an toàn của gia đình ông Nguyễn Văn Tĩnh tự đầu tư kỹ thuật chọn giống, bón phân phù hợp. Đặc biệt hơn, với hệ thống tưới tiêu bằng vòi phun cơ giới (bơm va) và rau của ông đã có thương hiệu trong thành phố bằng các túi đựng nilon đề nhãn mác chủ hộ. Tuy nhiên, hiện nay sản xuất nông sản sạch, chất lượng là vấn đề quan tâm của toàn xã hội. Trên các phương tiện thông tin đại chúng đã có nhiều ca ngộ độc do sử dụng rau, quả, thực phẩm bị nhiễm các loại dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, trong đó rau an toàn được Bộ NN&PTNT hàng năm đã giành một khoản kinh phí nhiều tỷ đồng để xây dựng mô hình sản xuất rau an toàn.

Ngoài ra, các ban ngành khác đã vào cuộc từng đầu tư nhiều chương trình, dự án nghiên cứu, xây dựng quy trình kỹ thuật sản xuất rau an toàn, rau sạch với nhiều cấp độ, nhiều chủng loại rau khác nhau.

Những nguyên nhân gây ô nhiễm đã được các cơ quan nghiên cứu thống nhất và xác định chủ yếu là 4 yếu tố, dư lượng thuốc trừ sâu; dư lượng kim loại nặng; dư lượng Nitơrat; vi sinh vật gây hại; tất cả các yếu tố gây ô nhiễm trên, đều được xác định với ngưỡng cho phép nhất định đối với từng loại rau.

Các giải pháp về sản xuất rau sạch, cần tận dụng lợi thế về diện tích đất đồi và ven sông suối, diện tích giữa 2 vụ lúa tập trung trồng rau sạch các vụ trong năm, vì nhu cầu rau của con người mỗi ngày tối thiểu là 200 gam và cung cấp đều đặn hàng ngày trong 12 tháng/năm. Thời tiết thuận lợi cho rau phát triển tốt là vụ đông xuân, tuy nhiên với vụ hè nên trồng rau muống, dưa chuột, mướp đắng, bầu, bí... vừa đáp ứng nhu cầu sinh hoạt hàng ngày vừa tăng thêm nguồn thu nhập. Riêng các hộ vùng cao cần đẩy mạnh trồng rau, quả (bầu bí, dưa chuột...) trên nương đồi, đặc biệt là rau cải mèo - loại đặc sản được khách hàng ưa dùng và dễ trồng ở vùng cao. Cần tiến hành tập huấn kỹ thuật trồng rau an toàn giữa phòng kinh tế huyện, thị, thành phố, các trạm bảo vệ thực vật và Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh, nhằm cung cấp kiến thức áp dụng trồng rau sạch cho nông dân. Khuyến khích và đầu tư các công ty tiến hành trồng rau trong nhà lưới nhằm bảo đảm chất lượng tốt. Tuy nhiên, đầu tư và giá thành cao nhưng bù lại nó sẽ không gây ảnh hưởng tới sức khỏe của người tiêu dùng.

Giải pháp kinh tế, phải hài hòa giữa người sản xuất, người tiêu dùng và người dịch vụ. Thực hiện các giải pháp quản lý của nhà nước thông qua việc ban hành các tiêu chuẩn pháp lý về sản xuất kiểm tra lưu hành rau sạch, rau an toàn. Làm được như vậy, Yên Bái sẽ có rau xanh và hoa quả sạch quanh năm, ngày càng nâng cao chất lượng, phẩm chất nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng ngày càng cao của người dân, đặc biệt là sự an toàn khi sử dụng.

Nguyễn Sơn