Nhận thức rõ vai trò, vị trí quan trọng của kinh tế tập thể trong nền kinh tế thị trường, nhất là khi Yên Bái còn là một tỉnh nghèo, Tỉnh uỷ, UBND tỉnh đã có nhiều chủ trương, giải pháp thúc đẩy khu vực kinh tế tập thể phát triển. Sau khi Luật HTX được ban hành và sửa đổi bổ sung vào năm 2003, từ 112 HTX được xác định đủ điều kiện chuyển đổi cơ chế hoạt động thì năm 2008 đã thành lập mới được 30 HTX, đạt 120% kế hoạch đề ra và nâng tổng số HTX trên địa bàn tỉnh lên 294 HTX hoạt động trong các lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ thương mại, xây dựng, điện... thu hút 41.748 xã viên, 2.550 tổ hợp tác với 9.000 thành viên và 20.000 lao động. Để thực hiện tốt chức năng đại diện, bảo vệ quyền lợi cho các HTX, Liên minh HTX tỉnh đã chủ động tham mưu cho UBND tỉnh ban hành quy chế phối hợp giữa Liên minh HTX tỉnh với các ngành, các huyện, thị xã, thành phố về chỉ đạo kinh tế tập thể. Đồng thời, Liên minh HTX  còn thường xuyên thực hiện chức năng hỗ trợ, tích cực đào tạo bồi dưỡng nâng cao trình độ cán bộ.

Năm 2008, phối hợp với Trường Trung học Kinh tế tỉnh Yên Bái tuyển sinh lớp đại học hệ vừa học vừa làm chuyên ngành luật kinh tế cho các học viên là cán bộ, con em xã viên các HTX, nhằm tạo nguồn cán bộ lâu dài cho khu vực kinh tế tập thể của tỉnh; mở 9 lớp dạy nghề mây tre đan và chế biến lâm sản cho xã viên và người lao động thu hút 245 người tham gia tại các huyện Trấn Yên, Yên Bình, Văn Yên. Ngoài ra, Liên minh HTX tỉnh còn mở nhiều lớp đào tạo tin học cho các đối tượng là cán bộ, công chức, học sinh trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh đó, Liên minh HTX tỉnh còn thường xuyên đẩy mạnh hoạt dộng giới thiệu việc làm cho các đối tượng là con em xã viên đi lao động giúp việc gia đình và làm việc trong các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh.

Một vấn đề thường nhật từ trước đến nay của các HTX  là thiếu vốn, thiếu kiến thức trong sản xuất kinh doanh. Nắm bắt được vấn đề đó, Liên minh HTX đã giúp cho nhiều thành viên lập dự án  phát triển, mở rộng sản xuất kinh doanh và sử dụng nguồn vốn vay hiệu quả. Năm 2008 đã giải ngân cho các HTX vay từ Quỹ quốc gia giải quyết việc làm (vốn 120) đạt 1.053 tỷ đồng, từ Quỹ hỗ trợ phát triển HTX (vốn 246) đạt 2,5 tỷ đồng đã giúp các HTX hoạt động các hiệu quả, tạo được nhiều việc làm, tăng thu nhập cho xã viên và người lao động, đồng thời có tích luỹ mở rộng sản xuất. Hiện nay ngày càng có nhiều mô hình HTX làm ăn có hiệu quả như: HTX vận tải Yên Ninh (thành phố Yên Bái); HTX nông nghiệp An Hoà, HTX Nghĩa An (thị xã Nghĩa Lộ); HTX Dịch vụ tổng hợp Tân Thịnh, Kiến Thuận, Nghĩa Tâm II (Văn Chấn); HTX Trúc Lâu, Tân Lĩnh, Liên Thành (Lục Yên); HTX dịch vụ tổng hợp Hoàng Thắng (Văn Yên); mô hình HTX chăm sóc sức khoẻ cộng đồng huyện Yên Bình....

Những đóng góp của HTX so với các thành phần kinh tế khác còn nhỏ, song nó có ý nghĩa xã hội rất lớn, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế địa phương, thu hút lao động, tạo việc làm, xóa đói giảm nghèo trong nông nghiệp nông thôn. HTX đã thực sự trở thành bà đỡ cho bà con xã viên, nhân dân trong vùng chuyển dịch cơ cấu kinh tế cây trồng, vật nuôi theo hướng hàng hóa.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, khu vực kinh tế tập thể vẫn còn bộc lộ những hạn chế như: quy mô hoạt động của các HTX còn nhỏ, tính cạnh tranh  của các HTX trong nền kinh tế thị trường chưa cao, tỷ lệ hộ dân tham gia vào kinh tế tập thể còn thấp, nội lực của các HTX còn yếu cả về vốn điều lệ, bộ máy tổ chức quản lý và điều hành. Một số HTX chưa có chiến lược kinh doanh, chiến lược về sản phẩm lâu dài ổn định. 

Để khắc phục những tồn tại trên, ông Đào Duy Vượng - Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh cho biết: “ Trong thời gian tới, Liên minh HTX tăng cường tư vấn, hỗ trợ vốn, đào tạo cán bộ... đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn của HTX và doanh nghiệp thành viên; củng cố các HTX yếu kém trên địa bàn phấn đấu tăng tỷ lệ HTX khá giỏi lên 50%; chú trọng thành lập các HTX dịch vụ nông nghiệp ở vùng cao, vùng sâu; vận động thu hút 50% số hộ nông dân vào HTX và tổ hợp tác... làm sao để khu vực kinh tế tập thể sẽ đóng góp tích cực hơn nữa vào mục tiêu tăng trưởng kinh tế toàn tỉnh đạt 13% năm 2009”.

P.V