- Cho đến thời điểm này, ông đã yên tâm về công tác chuẩn bị cho việc triển khai mở rộng HQĐT, theo quyết định của Thủ tướng? 

Theo quyết định của Thủ tướng, việc mở rộng HQĐT lần này sẽ thực hiện ở Cục Hải quan 10 tỉnh, TP: Hải Phòng, TPHCM, Hà Nội, Đà Nẵng, Bình Dương, Đồng Nai, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Bà Rịa-Vũng Tàu và Quảng Ngãi. Thời gian thực hiện đến hết năm 2011 sẽ có tổng kết, đánh giá, báo cáo Thủ tướng kết quả thực hiện và đề xuất triển khai trong phạm vi cả nước.

Đến thời điểm này, công tác chuẩn bị gồm cơ sở vật chất như máy tính, hệ thống đường truyền internet tốc độ cao, lực lượng cán bộ nghiệp vụ, phần mềm quản lý rủi ro sau thông quan… đã hoàn tất. Theo đó, chúng tôi đã tổ chức tập huấn, tuyên truyền, hỗ trợ kỹ thuật, phần mềm đối với các doanh nghiệp. Đặc biệt là ngành thuế, kho bạc Nhà nước tích cực kết nối thông tin với tinh thần đảm bảo thuận lợi nhất cho doanh nghiệp. 

- Vậy quyền lợi, nghĩa vụ và tính pháp lý của doanh nghiệp khi tham gia sẽ ra sao? 

Ngoài các quyền lợi, nghĩa vụ được quy định tại Luật Hải quan, Luật Quản lý thuế, Luật Giao dịch điện tử… doanh nghiệp tham gia HQĐT được hỗ trợ miễn phí phần mềm khai báo, tư vấn trực tiếp và đào tạo nghiệp vụ, được ưu tiên thực hiện trước khi kiểm tra khai báo hàng hóa, được thông quan hoặc giải phóng hàng trên cơ sở tờ khai điện tử, chỉ phải nộp hoặc xuất trình chứng từ hồ sơ hải quan khi được yêu cầu kiểm tra đối với lô hàng thuộc diện phải kiểm tra thực tế, được tự in chứng từ chỉ cần đóng dấu và chữ ký doanh nghiệp đối với lô hàng được thông quan điện tử làm chứng từ vận chuyển hàng hóa, được lựa chọn hình thức nộp lệ phí thủ tục hải quan và các lệ phí khác.

Theo đó, doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc sử dụng chứng từ in ra từ hệ thống HQĐT và thực hiện việc lưu giữ chứng từ và văn bản giấy đảm bảo tính toàn vẹn nội dung, hình thức chứng từ hải quan. 

- TPHCM là đơn vị triển khai hệ thống khai báo HQĐT đầu tiên của cả nước. Tuy nhiên, các doanh nghiệp thường kêu ca thủ tục quá phức tạp; để triển khai có hiệu quả, theo ông thì cần những điều kiện gì ? 

Lâu nay, doanh nghiệp và dư luận vẫn nhầm lẫn giữa khai báo từ xa và HQĐT. Khai báo từ xa là doanh nghiệp khai hàng hóa rồi truyền thông tin đến cơ quan hải quan qua internet hoặc qua mạng WAN của hải quan, sau đó vẫn mang hồ sơ đến làm thủ tục tại cơ quan Hải quan. Còn đối với HQĐT, doanh nghiệp chỉ gửi thông tin khai lô hàng đến cơ quan Hải quan và nhận thông tin phản hồi, quyết định thông quan của Hải quan qua mạng.

Trong tình hình hiện nay, với đặc tính ưu việt hơn so với thủ tục hải quan thực hiện bằng phương pháp thủ công, thủ tục HQĐT khi được mở rộng, thực hiện ở những địa bàn có lưu lượng hàng hóa xuất nhập khẩu lớn sẽ góp phần đảm bảo việc thống nhất, đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn thời gian thông quan, giảm chi phí cho doanh nghiệp, hạn chế tiêu cực… Đó là thuận lợi.

Tuy nhiên, thủ tục HQĐT là một vấn đề mới, không có mô hình nguyên mẫu nào phù hợp ngay với Việt Nam. Vì vậy, phải vừa làm vừa nghiên cứu, rút kinh nghiệm. Trước mắt, nếu cơ quan chức năng chưa cấp được chữ ký số cho doanh nghiệp thì Hải quan sẽ cấp cho mỗi doanh nghiệp một mật mã giao dịch để áp dụng thông quan điện tử. Muốn vậy, rất cần sự đồng thuận của các doanh nghiệp.

(Theo SGGP)