Tuy nhiên trong lĩnh vực vận tải khách bằng ô tô ở Yên Bái lại khác, nếu ai có nhu cầu đi xuôi Hà Nội hoặc từ Hà Nội về Yên Bái chỉ cần bỏ ra 70 nghìn đồng (giá vé đồng hạng) thì dù bạn có là ai, thành phần xã hội nào, bạn cũng sẽ là VIP. Tất cả sự ân cần, niềm nở, chu đáo mà nhà xe dành cho bạn đều từ cuộc cạnh tranh hết sức khốc liệt trên thương trường vận tải khách tạo ra.

Mở đầu cho cuộc cạnh tranh quy mô lớn là doanh nghiệp tư nhân Hải Phượng với việc xây dựng bến xe Nước Mát tại xã Âu Lâu (thành phố Yên Bái) và đội xe trang bị 100% xe Daewoo mới hoàn toàn, đầu xe, thân xe đều in trang trọng dòng chữ VIP HAI PHUONG. Việc mạnh tay đầu tư và ý thức xây dựng thương hiệu đã giúp Hải Phượng nhanh chóng có được kết quả tốt.

Hè năm 2009, rất nhiều tổ chức, cá nhân đã tìm đến Hải Phượng để làm hợp đồng thuê xe đi tham quan, nghỉ mát; nhất là việc không ít người dân Yên Bái có nhu cầu đi Hà Nội đều đợi bằng được xe VIP HAI PHUONG "đi cho nó sướng". Không chịu lép vế, với truyền thống gần 50 năm kinh doanh lĩnh vực vận tải, là đơn vị chiếm phần lớn thị phần vận tải khách bằng ô tô, Công ty cổ phần Vận tải thủy bộ Yên Bái đã mạnh dạn đầu tư bổ sung loạt phương tiện mới, bảo đảm mục tiêu 100% xe chất lượng tốt và chỉ riêng năm 2009 số vốn bỏ ra để mua xe của doanh nghiệp đã lên tới hơn 20 tỷ đồng, riêng đội xe chạy tuyến Yên Bái - Hà Nội đã lên tới 45 chiếc, 100% là xe mới, cái thấp nhất cũng có giá 900 triệu đồng và 4 chiếc Hyundai nhập khẩu 47 ghế đã có tổng giá trị trên 10 tỷ đồng.

Xe mới, chất lượng cao nhìn sáng choang và êm ru khiến khách nào cũng muốn đi nhưng chất lượng phương tiện cũng chỉ là một phần của "cuộc chiến", sự cạnh tranh của nhà xe, sự hài lòng của hành khách còn ở chất lượng phục vụ. Đội ngũ lái, phụ xe khách đều mặc đồng phục, đeo thẻ, thái độ nhã nhặn, niềm nở và sự phục vụ "không thể chê vào đâu được" hay "tốt đến thế là cùng" thì nhiều người đã cảm nhận. Những chuyện như: bán khách, bắt chẹt khách, nói năng tục tĩu, rươu bia nồng nặc, thậm chí là ngả ngốn dưới cuối xe hút thuốc lá... không có.

Hai xe khách tuyến Yên Bái - Hà Nội chạy cách nhau chưa đầy 100m là chuyện thường thấy.

14 giờ ngày 22 tháng 10, tôi lên xe khách Yên Bái từ bến xe Mỹ Đình (Hà Nội). Chiếc xe khổng lồ, sáng loáng và êm ru từ từ chuyển bánh. Phụ xe là một nam thanh niên khá trẻ trong bộ đồng phục quần xanh, áo đỏ và đeo thẻ in rõ ảnh và tên. Sau một hồi vất vả, xếp hành lý và hướng dẫn khách, cậu nhân viên cũng khá mệt nhưng vẫn niềm nở: "Kính thưa quý khách, quý khách đang trên xe khách của nhà xe..... thuộc Công ty Vận tải thủy bộ Yên Bái, chạy tuyến Việt Trì - Phú Thọ - Yên Bái. Nhà xe có phục vụ miễn phí khăn lạnh, nước lạnh. Khách nào có nhu cầu thì báo với nhân viên. Đề nghị quý khách không mở cửa vì xe chạy điều hòa không khí suốt cả hành trình và không đi lại lúc xe đang chạy, ai có bất kỳ có nhu cầu gì hãy thông báo cho lái phụ xe. Cảm ơn quý khách đã đi xe của chúng tôi!". Xe chạy không tiếng ồn, hành khách đắm mình trong những bản nhạc từ hệ thống âm thanh chất lượng cao của xe phát ra. Hành trình về Yên Bái đúng như dự kiến, nhiều người đã xuống xe từ Km6, Km5, Km4 và chỉ còn lại 4 người đi qua bến. Thấy vậy, nhân viên phụ xe thông báo: "Tới bến, nhà xe có ô tô du lịch đưa khách về tận nhà" và đúng như vậy, tôi được nhà xe chở về tận cửa bằng chiếc xe 7 chỗ đời mới, nhân viên phục vụ còn bê đồ, gửi danh thiếp và cảm ơn rối rít. Nhà xe còn thông báo: “Lần sau quý khách đi Hà Nội thì chỉ cần gọi điện, xe du lịch sẽ đến tận nơi đón miễn phí, không phải đưa nhau ra bến làm gì cho khổ!”. Thật đúng là VIP!

Người dân được hưởng lợi thực sự khi số tiền bỏ ra vẫn vậy nhưng chất lượng phục vụ đã khác trước rất nhiều, nhưng đằng sau chất lượng VIP ấy còn biết bao nhiêu chuyện. Theo báo cáo của Phòng Vận tải sở Giao thông thì chỉ riêng từ thành phố Yên Bái về đến Hà Nội đã có 77 chiếc xe khách được cấp phép, đó còn chưa kể đến xe từ bến Trái Hút, Mậu A, Nghĩa Lộ, Lục Yên, Thác Bà và từ tỉnh Lào Cai đi qua. Bình quân cứ 15 phút lại có một xe khách đi Hà Nội chạy từ Km 0 đến Km 9. Lượng xe đi Hà Nội quá dày đặc đã dẫn đến tình trạng nhiều xe xuất bến mà không có khách. Một lái xe thừa nhận: "Đến Km12 mà có mươi, mười lăm khách là may mắn lắm rồi". Thử làm một con tính đơn giản để thấy được kinh doanh vận tải khách đang "ngồi trên đống lửa". Một chiếc xe có giá trị 1,5 tỷ đồng thì lãi suất ngân hàng đã là 15 triệu đồng/tháng, mỗi chuyến đi Hà Nội mất ít nhất 1,5 triệu tiền dầu, lương lái, phụ xe ít nhất 5 triệu đồng/tháng.

Vậy là chỉ cần ba khoản chi, mỗi tháng nhà đầu tư đã mất đứt 65 triệu đồng, bình quân mỗi chuyến 2,2 triệu đồng; các khoản khác như khấu hao, phí cầu đường, bến bãi ... chưa cần tính đến,  trong khi tình trạng xe xuất bến chẳng có khách thường xuyên diễn ra. Và để chiến thắng trong cuộc cạnh tranh khốc liệt, ngoài việc đầu tư phương tiện, nâng cao chất lượng phục vụ, kinh doanh vận tải khách đã xuất hiện những thủ đoạn cạnh tranh không lành mạnh, ảnh hưởng đến trật tự vận tải, trật tự xã hội, uy tín của tập thể hay cá nhân nào đó. Không khó để nhận ra những chếc xe khách chạy lòng vòng trong thành phố để bắt khách, chạy như rùa bò từ đầu cầu Yên Bái đến thị trấn Yên Bình. Đuổi bắt, "dắt" nhau trên đường đã là chuyện "buộc phải làm" của xe khách. Còn tình trạng dùng xe máy, xe ô tô để chặn đầu xe của nhau, rồi đánh nhau, thuê đầu gấu dằn mặt... cũng đã xảy ra. Thời gian gần đây còn xuất hiện thông tin có doanh nghiệp "đi đêm" lôi kéo nhân viên của doanh nghiệp kia và gây thanh thế bằng việc  tung tin công ty mình "có sự hậu thuẫn của người có thế lực"...

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề cạnh tranh trên lĩnh vực vận tải khách, một cán bộ thuộc Sở Giao thông vận tải (xin không nêu tên) cho biết: "Sau mỗi cuộc đầu tư, đổi mới thì cạnh tranh khốc liệt chắc chắn diễn ra và chỉ một thời gian ngắn tình hình sẽ ổn định trở lại, dân thấy xe tốt, chất lượng tốt sẽ từ bỏ phương tiện khác để đi xe. Thêm nữa, nhu cầu đi lại của người dân ngày càng tăng, khách đông, áp lực sẽ giảm”.

Lê Phiên