Đây là mô hình sản xuất rau an toàn của gia đình bà Đặng Thị Nhiệm, thôn Thanh Hùng 3, xã Tân Thịnh, thành phố Yên Bái. Nhận thấy sản xuất rau màu thuận lợi, thu nhập cao, chi phí đầu tư và nhân công thấp, thu nhập cao hơn trồng lúa nên gia đình bà đã chuyển toàn bộ diện tích 2 sào ruộng kém năng suất sang trồng rau . Gần 10 năm sản xuất rau an toàn, mỗi năm gia đình bà cung ứng ra thị trường Yên Bái gần 2 tấn rau màu các loại, thu nhập từ rau màu cũng giúp gia đình bà có điều kiện lo cho con cái ăn học và xây dựng nhà cửa khang trang hơn.

Tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình sản xuất rau an toàn, từ khâu trồng đến khâu thu hoạch. Tuy nhiên việc trồng rau của gia đình bà vẫn chỉ là tự phát, gọi là rau an toàn song đến nay vẫn chưa có cơ quan nào chứng nhận, kiểm nghiệm vì thế việc tiêu thụ rau chủ yếu là các chủ hàng quen.

Sản xuất rau xanh thiếu quy hoạch dẫn đến sản lượng thấp.

Là một trong những địa phương có phong trào sản xuất rau màu với diện tích tương đối lớn. Rau của Tân Thịnh đã có mặt trên các chợ của thành phố Yên Bái. Song việc trồng rau ở Tân Thịnh trong những năm qua vẫn chỉ là tự phát, mạnh ai lấy làm, hiện xã vẫn chưa có quy hoạch và định hình được vùng sản xuất rau tập trung, vụ này trồng rau nhưng vụ sau lại có thể trồng lúa dẫn tới diện tích không ổn định. Chính vụ xã có tới 23 ha rau màu các loại, với 120 hộ trồng rau, song các vụ khác lại phân tán ở các thôn với vài chục hộ trồng xen canh trong khoảng diện tích 7 ha. Không được đầu tư theo đúng quy trình của sản xuất rau an toàn nên mặc dù chính vụ, 23 ha rau của xã cũng chỉ cho năng suất chưa đầy 200 tấn/vụ.

Trước thực trạng đó, Tân Thịnh đã quy hoạch và phát triển vùng rau an toàn chuyên canh với diện tích 7 ha tập trung tại thôn Thanh Hùng 2, Thanh Hùng 3, Lương Thịnh 3, Trấn Ninh 1, Trấn Ninh 3.

Vụ đông năm nay, Tân Thịnh sẽ làm thí điểm mô hình sản xuất rau an toàn với diện tích khoảng 7 ha  tại thôn Lương Thịnh 1 với 73 hộ tham gia. Từ những mô hình này, xã sẽ nhân rộng ra phạm vi toàn xã và hướng sản xuất chuyên canh rau màu ra phạm vi toàn xã.

Liệu những luống rau như thế này đã đảm bảo tiêu chuẩn rau an toàn?

Trước thực trạng về nhu cầu sử dụng rau xanh an toàn tương đối lớn, trong khi các địa phương mới chỉ đáp ứng được khoảng 60% nhu cầu thị trường, UBND thành phố Yên Bái đã có Dự án quy hoạch vùng sản xuất rau an toàn giai đoạn 2010 - 2015. Cơ chế hỗ trợ cụ thể là 500 ngàn đồng/sào cho các hộ chuyển đổi từ trồng lúa sang trồng rau, hỗ trợ 100% kinh phí về cơ sở hạ tầng, kinh phí đăng ký nhãn hiệu rau an toàn...Trước tiên sẽ thí điểm mô hình sản xuất rau an toàn tại 4 xã là Tuy Lộc, Âu Lâu, Tân Thịnh và Văn Phú trong vụ đông năm 2010 với diện 70 ha và 820 hộ tham gia. Đến năm 2012 sẽ hình thành vùng rau chuyên canh tập trung trung và mở rộng thêm 3 xã là Giới Phiên, Hợp Minh và Phúc Lộc với diện tích 100 ha, mỗi năm cung cấp cho thị trường Yên Bái gần 6.000 tấn rau các loại, đáp ứng đủ nhu cầu cho thị trường Yên Bái.

Tuy nhiên, trước đây cũng đã có dự án quy hoạch và phát triển vùng rau an toàn trên địa bàn xã Tuy Lộc với số tiền đầu tư hàng tỷ đồng, song trong quá trình triển khai đã không đạt hiệu quả như mong muốn bởi đầu tư cơ cở hạ tầng, mức hỗ trợ cho nhân dân chuyển đổi từ trồng lúa sang trồng rau màu thấp, sản xuất không tuân thủ theo đúng quy trình. Dự án rau sanh đã chết yểu và người trồng rau ở Tuy Lộc lại trở về với việc sản xuất rau theo kiểu truyền thống.

Hướng tới một nền sản xuất rau an toàn là một trong những mục tiêu chính để nâng cao chất lượng sản phẩm, cũng là khẳng định thêm uy tín về sản phẩm rau màu của địa phương trên thị trường, đồng thời mang lại hiệu quả thiết thực cho người dân vùng ven thành phố Yên Bái. Song trước những thách thức lớn như hiện nay, việc quy hoạch và sản xuất vùng rau an toàn theo kế hoạch của UBND thành phố liệu có đạt mục tiêu như mong muốn.

Văn - Tân