Vượt qua con dốc cao có tên Đẩu Khúa, những cánh đồng lúa chín vàng rực của xã Xà Hồ (huyện Trạm Tấu) lần lượt hiện ra tầng tầng lớp lớp trên các triền núi. Mùi lúa chín thơm thoang thoảng quyện vào trong gió, pha lẫn trong cái nắng của vùng cao. Lúa dường như cũng chín nhanh hơn dưới cái nắng hè vàng tươi. Vẫn còn rất sớm nhưng khắp cánh đồng rộn rã tiếng cười vui, tiếng cười báo hiệu vụ lúa xuân năm nay được mùa.

Những chiếc váy xoè hoa sặc sỡ của các cô gái Mông chen lẫn trong màu vàng óng của lúa chín. Người tuốt lúa, người phơi thóc, người cho lúa vào bao tạo nên cảnh ngày mùa tấp nập trên rẻo cao này. Những chòi canh lúa ven ruộng đã đầy ắp những bao thóc vàng.

Dừng tay gặt lúa, chị Vàng Thị Sênh cho biết: “ Lúa năm nay được mùa lắm, hạt nào hạt nấy đều chắc mẩy cả. Người Mông được Nhà nước cho giống, cho phân bón lại còn cử cả cán bộ đến hướng dẫn kỹ thuật nên không lo bị đói nữa”.

 Đứng ở thửa ruộng kế bên, anh Mùa A Đua cũng góp thêm: “Bây giờ người Mông ở Xà Hồ từ bản Cu Vai đến bản Sá Pao, Tà Ghênh đều biết làm lúa hai vụ rồi, không cấy một vụ như xưa nữa. Trồng cây lúa muốn cho năng suất cao cũng phải đúng kỹ thuật và phải đúng thời vụ chứ không thể để mặc cho trời được. Thu hoạch vụ chiêm xong là làm vụ mùa luôn rồi còn phải nuôi thêm nhiều con lợn, con gà trồng thêm nhiều cây ngô như thế mới không lo cái ăn hằng ngày chứ!”. Lời nói chân chất, thật thà của những người nông dân vùng cao cho thấy sự thay đổi trong nhận thức của họ.

Qua con đường trải đầy rơm vàng óng, tới trụ sở UBND xã Xà Hồ, sau cái bắt tay thật chặt ông Chớ A Páo - Chủ tịch UBND xã phấn khởi nói: “ Vụ xuân đã thu hoạch được 80% rồi. Năm nay là năm được mùa nhất kể từ khi Xà Hồ bắt tay vào làm vụ chiêm, năng suất trung bình đạt 43,9 tạ/ha, mang lại cho nhân dân trong xã khoảng 510 tấn lương thực”.

Vụ xuân năm nay, Xà Hồ gieo cấy được 116 ha lúa với các giống chủ yếu là Nhị Ưu 838 và các giống lúa địa phương. Đưa được vụ chiêm lên mảnh đất vùng cao này và thay đổi tập quán canh tác chỉ cấy lúa một vụ của đồng bào là một sự cố gắng của các cấp uỷ chính quyền địa phương bởi theo quan niệm của người dân địa phương, mỗi năm chỉ cấy được một vụ vì nếu vụ trước đã cấy được mùa thì vụ sau sẽ bị mất mùa.

Đưa được vụ xuân lên ruộng, cán bộ, đảng viên phải là những người đi tiên phong. Những người đi đầu này đã phải tự cấy, chăm sóc và đến vụ gặt thì bàn giao lại cho người dân để họ thấy được mảnh đất này hoàn toàn có thể trồng lúa hai vụ mà không bị mất mùa. Thành công rồi, bà con khắp các bản trên làng dưới mới bắt tay vào làm. Vụ c xuân thứ 2 đã có 70% bà con trong xã gieo cấy. Thấm thoắt đã 6 mùa lúa xuân trôi qua và vụ lúa xuân năm nay là thắng lợi nhất.

Kể từ khi biết làm lúa hai vụ, nhiều đồng bào Mông ở Xà Hồ cũng không còn sống trên những triền núi cao nữa. Họ nhận thấy chỉ có trồng nhiều lúa mới có cuộc sống no ấm hơn. Mỗi năm lại có thêm 4 – 5 hộ chuyển đến sinh sống gần những con suối Phiên Sa, Cáng Chi Khua để thuận lợi cho việc canh tác. Trong tháng 7, việc thu hoạch lúa vụ chiêm cũng như cấy xong vụ mùa sẽ nhanh chóng hoàn thành để kịp thời vụ.

Tạm biệt những thửa ruộng bậc thang mang màu vàng no ấm của Xà Hồ mang theo lời hứa của đồng chí Chủ tịch xã: “Vụ sau nhân dân trong xã biết áp dụng kỹ thuật phân viên nén dúi sâu nhất định sẽ cho năng suất cao hơn nữa”.

Hồng Khanh