Ông Hà Văn Lương ở Tông Pọng, phường Tân An phấn khởi lắm, hơn 5000 m2 ruộng của gia đình ông lúa lên rất tốt, giống mới Nghi Hương 305 cấy thử nghiệm, lại cộng với phân nén dúi sâu đã cho năng suất khá cao, chất lượng gạo lại dẻo thơm nên bán được giá. Hơn 3 tấn thóc thu được đã thừa gạo ăn cho 5 khẩu, lại được bán kiếm tiền “Chương trình lúa hàng hoá đã vào được dân” - ông Lương đã tâm sự như vậy. Niềm vui của ông Lương cũng là niềm vui chung của nông dân Mường Lò bởi vụ lúa này nông dân lại được mùa lớn.

 Theo số liệu thống kê, vụ mùa năm nay toàn thị xã gieo cấy 712,53 ha lúa, trong đó có 11,82 ha là của Trại sản xuất lúa giống. Để đảm bảo năng suất và sản lượng cũng như chủ động thời gian làm cây vụ đông, thị xã đã mạnh dạn đưa vào gieo cấy 420,4 ha giống Nghi Hương 305 - một giống lúa lai cho năng suất khá, chất lượng gạo tốt và thời gian sinh trưởng ngắn hơn các giống đang gieo cấy phổ biến từ 7 đến 10 ngày, còn lại là các giống HYT 100, Chiêm Hương...

Một điều khá mới trong sản xuất lúa ở Nghĩa Lộ là vụ lúa mùa này bà con đã mở rộng diện tích mùa sớm, từ mùng 5 / 6 nhiều thôn bản ở Pú Trạng, Tân An, Cầu Thia, Nghĩa An... đã cấy xong. Trưởng phòng Kinh tế thị xã Lê Thị Kim Hoa cho biết “Làm trà sớm cũng rất mạo hiểm, lúa trỗ mà gặp đúng mưa bão là ảnh hưởng đến năng suất ngay, nhưng anh em kỹ thuật vẫn tự tin vì trình độ thâm canh của nông dân đã rất khá”. Vụ lúa này thời tiết không quá phức tạp nhưng cũng không thể nói là thuận lợi cho cây lúa sinh trưởng và phát triển, có những trận mưa kéo dài đến mấy ngày, có những đợt nắng nóng gay gắt liên tục khiến bệnh khô vằn và rầy nâu phát triển rất mạnh.

Trước tình hình ấy cán bộ kỹ thuật các trạm, trại tích cực thăm đồng, phát hiện kịp thời và khuyến cáo cho bà con sử dụng đúng thuốc, đủ liều lượng phun kịp thời nên mức độ thiệt hại không lớn. 12/9 lúa đã chín rộ, thật tiếc là trời chẳng chiều lòng người, Mường Lò thường xuyên có mưa đã ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ thu hoạch lúa. Khắc phục thời tiết khó khăn, chỉ cần tạnh mưa, hửng nắng là nông dân đổ ra đồng, gặt, bó, tuốt rồi đóng thóc vào tải chở xe máy, xe trâu, xe ô tô về nhà. Qua đánh giá sơ bộ, năng suất lúa mùa bình quân đạt 56,5 tạ/ha, rất nhiều gia đình nhờ thâm canh tốt đã đạt gần 70 tạ/ha. Đến ngày 20/9, toàn thị xã Nghĩa Lộ đã thu hoạch được gần 500 ha lúa, nhiều thôn như Tông Pọng 4, 5, Tông Co phường Tân An hay xã Nghĩa An... bà con đã cơ bản thu hoạch xong.

Câu chuyện về lúa tốt, bông to, hạt mẩy, nhất là giống Nghi Hương 305 ngắn ngày còn chưa hết thì câu chuyện ngô đông ở Nghĩa Lộ đã bắt đầu. Bà con Mường Lò “sớm lúa chiều ngô” đã thành nếp, vụ đông đã là vụ chính và trở thành tập quán canh tác của bà con người Thái, người Mường nơi đây nhưng câu chuyện làm đông năm nay cũng đã khác trước. Để đảm bảo mục tiêu gieo trồng 500 ha cây vụ đông, trong đó 300 ha ngô với năng suất ngô 35 tạ/ha, sản lượng 700 tấn (chỉ tính riêng diện tích ngô bắp già, lấy hạt là 200 ha); khoai lang 130 ha, năng suất 51 tạ/ha, sản lượng 660 tấn; rau màu các loại 70 ha và bình quân thu nhập mỗi ha cây vụ đông đạt ít nhất 19 triệu đồng...

Bí thư Thị ủy đã có chỉ thị dừng tất cả các cuộc họp không quá cần thiết để tập trung chỉ đạo làm vụ đông, đảm bảo 100% diện tích được gieo trồng trong khung thời vụ tốt nhất; chấm dứt tình trạng ngô gieo thẳng, không làm đất hoặc làm đất tối thiểu; tất cả phải lên luống, trồng bầu để phòng mưa bão cuối mùa; thị xã Nghĩa Lộ còn tổ chức các đoàn cán bộ chỉ đạo, kiểm tra việc làm cây vụ đông ở các xã phường, giao trách nhiệm cho từng thành viên, đặc biệt là các ủy viên Ban chấp hành Đảng bộ thị xã phụ trách xã, phường. Đến nay các giống tiến bộ, sạch bệnh như: ngô C919, B 06, MX 2, MX4, khoai tây Hà Lan, Trung Quốc đã được chuẩn bị đầy đủ và giao cho dân; lịch gieo trồng, kỹ thuật trồng và chăm sóc đã được in ấn thành tài liệu phát về các thôn bản và tuyên truyền liên tục qua hệ thống loa phóng thanh.

Giữa cánh đồng lúa chín vàng đã xuất hiện ngày càng nhiều thửa ruộng nâu thẫm, được lên luống thẳng tắp, những cây ngô 5 ngày tuổi đã xếp hàng ngay ngắn bên những gốc rạ mới cắt. Ông Hà Văn Sôn ở thôn Tông Pọng 2 đang cùng vợ trồng ngô trên thửa ruộng mùa mới gặt cho biết: “Ngô cũng chỉ bán bắp non, bán cây tươi thu tiền ngay vừa hiệu quả vừa thuận lợi làm vụ lúa xuân”. Đúng là người nông dân Mường Lò đã tiếp cận được nền sản xuất hàng hoá. Một con tính đơn giản, mỗi ha ngô, gieo ít nhất 60 nghìn cây, mỗi bắp ngô bán rẻ nhất là 1000 đồng thì thu nhập từ vụ đông đã gấp 2,5 lần mục tiêu mà thị xã Nghĩa Lộ đặt ra cho vụ đông này.

Lê Phiên