Những năm gần đây, sản xuất nông nghiệp Yên Bái đã có những bước phát triển mạnh mẽ. Từ một tỉnh hàng năm thiếu hàng ngàn tấn lương thực thì nay đã đảm bảo được an ninh lương thực ở vùng cao và vùng thấp đã có lúa gạo hàng hóa. Kinh tế nông nghiệp nông thôn phát triển vững chắc đã góp phần xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới. Đạt được kết quả đó có sự lãnh, chỉ đạo của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc trong tỉnh, trong đó có sự đóng góp không nhỏ của Trung tâm Giống cây trồng Yên Bái.

Là đơn vị có nhiệm vụ nghiên cứu, lai tạo và sản xuất, cung ứng giống cây trồng các loại trên địa bàn, cán bộ kỹ sư Trung tâm Giống cây trồng đã tham mưu cho Sở Nông nghiệp - Phát triển nông thôn cùng các cấp chính quyền vận động nhân dân đưa giống lúa lai, lúa tiến bộ vào sản xuất. Song song với việc vận động, Trung tâm còn xây dựng các mô hình trình diễn bằng giống lúa lai, lúa thuần chất lượng cao để bà con được "mắt thấy, tai nghe" và làm theo.

Thông qua các mô hình không chỉ cho năng suất, chất lượng lúa, gạo cao hơn hẳn các giống địa phương mà còn kháng sâu bệnh, phù hợp trên nhiều chân ruộng, nhiều tiểu vùng khí hậu khác nhau. Từ vùng cao Trạm Tấu, Mù Cang Chải đến các huyện, thị vùng thấp đâu đâu cũng có dấu chân của cán bộ, kỹ sư Trung tâm Giống cây trồng Yên Bái. Những diện tích ruộng được cấy bằng giống lúa lai, lúa thuần chất lượng cao đã xuất hiện ngày một nhiều ở các xã vùng thấp. Để đưa các giống lúa lai vào gieo cấy ở các thôn bản vùng cao như hôm nay là cả một quá trình gian nan, với tập quán canh tác lạc hậu, không chịu áp dụng tiến bộ KHKT vào sản xuất đã ăn sâu vào tiềm thức của người dân, nhất là việc thay thế giống lúa lai, lúa thuần chất lượng vào sản xuất thay thế các giống địa phương.

Các kỹ sư của Trung tâm Giống cây trồng phải lặn lội lên vùng cao "ba cùng" với đồng bào, thậm chí còn cấp không giống để bà con cấy thử. Song, cách vận động nhanh nhất, hiệu quả nhất là thực tiễn trên đồng ruộng. Cũng chân ruộng như vậy, mức đầu tư như nhau mà cấy giống lúa lai cứ tốt bời bời, năng suất cao gấp đôi giống lúa địa phương. Vậy là bà con vùng cao đã tích cực mua giống lúa lai về gieo trồng. Nếu như năm 2000, cơ cấu giống lúa lai, lúa thuần được đưa vào gieo cấy mới đạt 35-40% thì đến nay đã đạt 100% diện tích được gieo cấy lúa lai, lúa thuần chất lượng cao.

Việc đưa giống lúa lai vào sản xuất đã nâng năng suất lúa bình quân lên gần 95 tạ/ha. Mặc dù trên địa bàn có rất nhiều đơn vị cung ứng giống, thế nhưng với uy tín của mình, hàng năm sản lượng giống do Trung tâm cung ứng luôn chiếm trên 60% cho sản xuất. Chỉ tính riêng trong năm 2011, Trung tâm Giống cây trồng đã cung ứng 370 tấn giống các loại, trong đó có 300 tấn giống lúa lai, 70 tấn giống lúa thuần và gần 60 tấn giống ngô, hàng chục tấn giống lạc.

Vụ xuân 2012 này Trung tâm đã cung ứng được gần 200 tấn giống các loại. Để chủ động giống trên địa bàn, Trung tâm còn sản xuất được 51 tấn giống lúa lai F1 và các giống lúa thuần chất lượng cao. Vấn đề giống luôn là nỗi lo thường trực của nông dân Yên Bái thì nay đã được chủ động hoàn toàn, và chất lượng được đảm bảo. Giống do Trung tâm sản xuất đã được bà con nông dân tin dùng và đánh giá rất cao, năng suất bình quân đạt 55-60 tạ/ha trong điều kiện thâm canh bình thường, nếu thâm canh tốt có thể đạt tới 70-75 tạ/ha. Bởi qua thực tế trên đồng ruộng cho thấy các chỉ tiêu về sinh trưởng, phát triển, năng suất và sức chống chịu với sâu bệnh... đều cao hơn so với các giống lúa lai nhập ngoại.

Không chỉ năng suất cao mà giá giống còn rẻ hơn từ 3.000 - 4.000 đ/kg và chi phí cho việc phòng trừ sâu bệnh thấp hơn nên đây luôn là sự lựa chọn số 1 của bà con nông dân.  Đến nay, Yên Bái không chỉ chủ động được giống tại chỗ mà giống lúa lai, lúa thuần chất lượng cao của Yên Bái đã vươn ra thị trường các tỉnh: Lào Cai, Lai Châu, Phú Thọ, Tuyên Quang...

Để tiếp tục đáp ứng cho nhu cầu phát triển nông nghiệp trong năm 2012 và những năm tiếp theo, Trung tâm Giống cây trồng Yên Bái sẽ tiếp tục sản xuất những tổ hợp lai, giống lúa thuần đã sản xuất thành công và tiếp tục nghiên cứu, lai tạo thêm một số tổ hợp lai mới. Mục tiêu số một của cán bộ, kỹ sư, công nhân Trung tâm là lai tạo ra những giống có năng suất chất lượng cao phục vụ bà con nông dân trong tỉnh, góp phần xoá đói giảm nghèo trong nông nghiệp, nông thôn.

Ngọc Trúc