Vụ đông xuân năm nay, toàn tỉnh đưa vào gieo cấy trên 18.305 ha lúa với giống lúa lai chiếm 60% diện tích cấy còn lại là lúa thuần chất lượng cao.  Trong đó 45% diện tích lúa được gieo cấy vào trà I. Hiện nay, lúa xuân đang bước vào giai đoạn đón đòng, trỗ bông.

Dự kiến trà I sẽ thu hoạch vào cuối tháng 5/2012, trà 2 thu hoạch tập trung từ giữa tháng 5 đến cuối tháng 6. Tuy nhiên, đây cũng là thời điểm các loài sâu bệnh hoành hành trên lúa cao nhất.

Trên đồng ruộng đã xuất hiện một số bệnh như: đạo ôn, khô vằn, rầy nâu, bọ xít, chuột gây hại. Đến 10/5, toàn tỉnh đã có 637,4 ha lúa bị nhiễm bệnh khô vằn, diện tích nhẹ 466,7 ha, nặng 27.9 ha, ngoài ra còn xuất hiện bệnh đạo ôn với diện tích 160,5 ha. Tuy nhiên, bệnh khô vằn  không gây mất trắng mà chỉ ảnh hưởng đến năng suất và có nhiều loại thuốc trừ. Song, điều đáng ngại nhất lúc này là dịch rầy nâu, rầy lưng trắng trên cây lúa.

Theo thống kê của Chi cục Bảo vệ thực vật (BVTV), đến ngày 10/5, toàn tỉnh đã có trên 788 ha lúa bị rầy nâu, rầy lưng trắng tấn công, trong đó nặng nhất là ở huyện Văn Chấn, Văn Yên, Trấn Yên, Lục Yên. 

Tại  huyện Văn Chấn, từ cuối tháng 4 đợt rầy cám lứa 2 xuất hiện với mật độ cao trên diện tích lúa đã trỗ bông và diện tích lúa xuân cấy muộn, mật độ từ 300-500 con/m2.  Mặc dù có nhiều biện pháp phòng trừ nhưng do nắng nóng kéo dài việc phun thuốc phòng trừ không đồng loạt nên rầy phát triển khá nhanh đến thời điểm này đã có trên 500 ha lúa xuân bị nhiễm rầy, tập trung nhiều ở các xã: Thượng Bằng La, Đại Lịch, Cát Thịnh.

Những ngày này, Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông huyện tăng cường cán bộ kỹ thuật kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn nông dân sử dụng thuốc diệt trừ một cách hiệu quả, đồng thời trực để theo dõi tình hình dịch và có phương án xử lý kịp thời. Huyện tiếp tục chỉ đạo quyết liệt cho bà con nông dân tập trung phun trừ rầy. Từ nay đến cuối vụ, rầy hại lúa vẫn phát triển khá mạnh vì vậy trọng tâm là phòng chống loại dịch này.

Nông dân xã Việt Cường huyện Trấn Yên phun thuốc phòng trừ sâu bệnh cho lúa đông xuân.

Theo bà Nguyễn Thị Mại, cán bộ kỹ thuật Chi cục BVTV, nguyên nhân làm cho rầy nâu, rầy lưng trắng phát sinh mạnh là do sự chênh lệch nhiệt độ ban ngày và ban đêm khá lớn, kèm theo đó là các đợt nắng nóng kéo dài. Nếu như vụ đông xuân năm trước diện tích nhiễm rầy chỉ vài chục ha thì  năm nay diện tích tăng gấp 30,8 lần.

Trước diễn biến tình hình sâu bệnh hại lúa, Chi cục BVTV thường xuyên kiểm tra đồng ruộng thống kê diện tích nhiễm bệnh  dự báo chính xác, ra thông báo chỉ đạo kịp thời tham mưu cho Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn các biện pháp phòng trừ và chỉ đạo kịp thời trong việc phòng chống dịch bệnh. Tăng cường cán bộ kỹ thuật thường xuyên thăm đồng, phối hợp với nông dân phát hiện sâu bệnh kịp thời và hướng dẫn bà con các biện pháp phòng trừ.

Mặt khác, Chi cục BVTV phối hợp với các cơ quan liên quan mở các lớp tập huấn hướng dẫn sử dụng thuốc đặc trị và biện pháp phòng trừ sâu bệnh gây hại cây trồng nói chung và cây lúa nói riêng, tăng cường hướng dẫn cho nông dân sử dụng thuốc BVTV an toàn và hiệu quả, khi sâu bệnh phát sinh lập tức dập, diệt không để lây lan ra diện rộng.

Theo Chi cục BVTV đến ngày 18 - 5 lúa đông xuân sẽ xuất hiện rầy đợt 2. Đợt rầy này sẽ tấn công diện tích lúa đang trong giai đoạn trỗ bông, do vậy, nếu không phòng trừ kịp thời, rầy sẽ phát triển trên nhiều diện tích lúa còn lại và trở thành dịch. Các Trạm BVTV cử người túc trực thường xuyên theo dõi đồng ruộng để có biện pháp phòng chống kịp thời.

Theo đánh giá, năm nay dịch có xu hướng tăng bùng phát mạnh và với mật độ dày. Các địa phương cần nhanh chóng khoanh vùng diện tích nhiễm rày cao, khuyến khích nông dân tích cực kiểm tra, thăm đồng, phát hiện và phòng trừ kịp thời, nhất là các trà lúa đang làm đòng. Bên cạnh đó, các huyện, thị cần chủ động lượng thuốc BVTV tránh tình trạng các cơ sở kinh doanh thuốc BVTV tăng giá khi sâu bệnh phát sinh mạnh.

 Văn Thông