Tuy mới trong quá trình chuẩn bị, nhân sự chủ yếu là kiêm nhiệm và lại là mô hình mới, song với sự nỗ lực của đội ngũ cán bộ nên chỉ trong thời gian ngắn, Yên Bái đã cơ bản xác định xong ranh giới lưu vực của các nhà máy thủy điện và thống kê, lập danh sách các chủ rừng được hưởng phí DVMTR.

Yên Bái có diện rừng và đất rừng rộng lớn. Trong những năm qua, tỉnh thực hiện khá tốt công tác quản lý, bảo vệ và phát triển vốn rừng, nhờ vậy, diện tích rừng cũng như trữ lượng rừng ngày một tăng, tỷ lệ tàn che đạt trên 60%.

Rừng đã mang lại hiệu quả kinh tế cao, hàng ngàn, hàng vạn hộ dân từ vùng thấp đến vùng cao đã sống được bằng nghề rừng và đóng góp lớn vào phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Đặc biệt, rừng đã bảo vệ nguồn nước, bảo vệ đất, hạn chế thiên tai, điều hòa khí hậu...

Để công tác quản lý, bảo vệ và phát triển vốn rừng ngày một bền vững cần nguồn kinh phí hỗ trợ cho người dân làm rừng. Chính vì vậy, Yên Bái đang gấp rút thành lập Quỹ Bảo vệ môi trường rừng. Quỹ này có nhiệm vụ chi trả cho các chủ rừng đang quản lý, bảo vệ và phát triển rừng nằm trong các lưu vực của các nhà máy thủy điện.

Tuy nhiên, để việc trả phí được công bằng, đúng đối tượng cần rà soát, lập danh sách chính xác các chủ rừng là ban quản lý, tổ chức, doanh nghiệp đang được Nhà nước giao, cho thuê rừng, các chủ rừng là cộng đồng dân cư thôn, hộ gia đình, cá nhân có hợp đồng nhận khoán bảo vệ rừng, thống kê lập danh sách các xã, được tỉnh, huyện giao quản lý diện tích rừng và đất lâm nghiệp.

Một công việc tưởng chừng như đơn giản nhưng khi thực hiện lại gặp vô vàn khó khăn bởi diện tích rừng lớn, đi lại rất khó khăn, hàng ngàn, hàng vạn cá nhân, tổ chức, tập thể đang tham gia bảo vệ và phát triển vốn rừng. Không chỉ vậy, số hộ được giao khoán, bảo vệ rừng, trồng rừng lại thông qua nhiều tổ chức giao và cấp giấy chứng nhận, số hộ được cấp mới vẫn chưa được cập nhật, có khá nhiều chủ rừng của một diện tích rừng nhất định nào đó nhưng nay đã được chuyển đổi qua ba, bốn người nên rất khó xác định… Mặt khác, kinh phí cho việc thực hiện, điều tra chủ rừng, diện tích rừng cho từng lưu vực gặp khó khăn.

Song chỉ trong thời gian ngắn Tổ công tác đã rà soát, đánh giá, phân loại 45.477 ha rừng, trong đó có 7.361,9 ha rừng tự nhiên và 38.115 ha rừng trồng của 25.107 hộ gia đình, cá nhân thuộc 8 huyện, thị trong tỉnh; phân loại, xác định 250 ngàn ha rừng (160.580 ha rừng tự nhiên, 89.462 ha rừng trồng), trong đó có 114.527 ha rừng do 22 tổ chức, doanh nghiệp quản lý, 45.477 ha rừng do các hộ gia đình và cộng đồng dân cư quản lý, 90.037 ha rừng do UBND các huyện quản lý.

Ông Tô Xuân Quý - Phó chi cục trưởng Chi cục Phát triển lâm nghiệp cho biết: "Trong quá trình điều tra, đánh giá gặp không ít khó khăn nhưng với sự nỗ lực của cán bộ trong Tổ công tác giúp việc Ban chỉ đạo nên đến hết tháng 4/2012, Yên Bái đã cơ bản hoàn thành bước đầu việc đánh giá, xác định, thống kê, lập danh sách các chủ rừng. Hiện nay, Tổ công tác đang gấp rút thống nhất về số lượng và các chủ rừng với các cơ quan, ngành chủ quản để hoàn thiện trình cấp trên phê duyệt".

Việc xác định lưu vực của các nhà máy thủy điện, chủ rừng để xác định các chủ rừng được hưởng lợi từ phí DVMTR, xác định các nhà máy thủy điện, doanh nghiệp phải đóng phí DVMTR là nỗ lực lớn và là một trong những quy trình quan trọng trong việc sớm đưa Quỹ vào hoạt động, góp phần bảo vệ rừng hiệu quả, bền vững hơn.

Thanh Phúc