>> Ngành chè Yên Bái: Chống “ăn xổi”

Những năm qua, chè được xác định là cây trồng truyền thống và là một trong những cây trồng mũi nhọn của tỉnh Yên Bái. Cây chè đã giải quyết việc làm ổn định cho hàng vạn lao động và thực sự góp phần quan trọng trong việc định canh, định cư, xóa đói giảm nghèo, phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.

Trong sự đóng góp đó có phần không nhỏ của chè Shan tuyết Suối Giàng (Văn Chấn) từ lâu đời đã nổi tiếng khắp cả nước. Đây là sản phẩm đặc biệt được thiên nhiên ban tặng với chất lượng hơn hẳn chè Shan tuyết ở các vùng khác và sạch một cách tự nhiên đến độ lý tưởng, tuyệt đối không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.

Tuy nhiên, việc xây dựng thương hiệu cho sản phẩm chè Shan tuyết Suối Giàng còn nhiều bất cập: uy tín bị giảm sút do chưa kiểm soát được nguồn nguyên liệu chế biến và chất lượng sản phẩm; chưa đăng ký nhãn hiệu để được bảo hộ; chưa xây dựng được hệ thống tem, nhãn và quảng bá để tạo sự nhận biết cho người tiêu dùng khi nhắc tới sản phẩm chè đặc sản này...

Chính vì vậy, năm 2010, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Yên Bái đã đề xuất và được Bộ Khoa học và Công nghệ phê duyệt cho triển khai thực hiện Dự án “Tạo lập, quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận chè Suối Giàng cho sản phẩm chè của xã Suối Giàng, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái”.

Dự án có mục tiêu chung là thiết lập cơ chế bảo hộ, quản lý, khai thác và phát triển nhãn hiệu chứng nhận Suối Giàng - Yên Bái cho sản phẩm chè Shan tuyết của xã Suối Giàng (Văn Chấn) nhằm bảo đảm việc kiểm soát chất lượng, chế biến và xúc tiến thương mại cho sản phẩm chè, góp phần nâng cao giá trị kinh tế, xã hội, văn hóa của sản phẩm chè mang nhãn hiệu chứng nhận chè Shan tuyết Suối Giàng - Yên Bái.

Một số mục tiêu cụ thể là: xác định các tiêu chí, đặc tính cần chứng nhận của sản phẩm chè mang nhãn hiệu chứng nhận chè Shan tuyết Suối Giàng - Yên Bái, từ đó tiến hành thủ tục xác lập quyền sở hữu trí tuệ đối với nhãn hiệu chứng nhận; thiết lập hệ thống tổ chức, hệ thống các phương tiện, điều kiện để quản lý và khai thác giá trị nhãn hiệu chứng nhận chè Shan tuyết Suối Giàng - Yên Bái; nhãn hiệu chứng nhận chè Shan tuyết Suối Giàng - Yên Bái được đăng ký bảo hộ, sử dụng, quản lý và khai thác có hiệu quả trên thực tế; xây dựng mô hình mẫu về tạo lập, quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận cho các sản phẩm tương ứng của các địa phương khác trong tỉnh Yên Bái.

Qua 3 năm triển khai thực hiện, đến nay, Dự án cơ bản đã đạt được những mục tiêu đề ra. Trong đó, nhãn hiệu chứng nhận chè Suối Giàng đã được Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ cấp Giấy chứng nhận đăng ký Nhãn hiệu chứng nhận số 195000 (theo Quyết định số 62700/QĐ-SHTT ngày 1/11/2012).

Nhãn hiệu chè Suối Giàng.

Đi kèm theo đó là hệ thống các văn bản, tài liệu liên quan đến quản lý, sử dụng nhãn hiệu chứng nhận: các quy trình kỹ thuật về lựa chọn, bình tuyển, bảo tồn giống, chăm sóc, thu hái chè Suối Giàng; quy trình chế biến, đóng gói, bảo quản sản phẩm; bộ tiêu chuẩn chè Suối Giàng làm cơ sở cho việc chứng nhận; hệ thống tem nhãn, bao bì sản phẩm; phương tiện, tài liệu quảng bá, tuyên truyền về nhãn hiệu chứng nhận chè Suối Giàng; xây dựng website cho chè Suối Giàng với tên chesuoigiang.com; Quy chế quản lý và sử dụng nhãn hiệu chứng nhận chè Suối Giàng - Yên Bái; Quy chế cấp, gia hạn, thu hồi Giấy phép sử dụng nhãn hiệu chứng nhận chè Suối Giàng -Yên Bái; Quy chế cấp và sử dụng tem mang nhãn hiệu chứng nhận chè Suối Giàng - Yên Bái...

Tuy nhiên, nhãn hiệu chứng nhận chè Suối Giàng - Yên Bái được bảo hộ mới chỉ là bước khởi đầu. Việc quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận chè Suối Giàng mới là quan trọng và là cả một quá trình lâu dài rất cần sự quan tâm, giúp đỡ của các cấp, các ngành cùng sự tham gia, hưởng ứng, đóng góp của các doanh nghiệp, của người dân, có như vậy mới khai thác và phát huy được hiệu quả.

Các ngành, huyện Văn Chấn quan tâm hơn nữa đến việc bảo tồn, bảo vệ các cây chè cổ thụ và phát triển vùng chè một cách bền vững; có sự phối hợp chặt chẽ hơn nữa trong việc quản lý nguồn nguyên liệu, kiểm soát chất lượng sản phẩm; có cơ chế hỗ trợ, khuyến khích đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, thông tin tuyên truyền, quảng bá sản phẩm trên các phương tiện thông tin đại chúng, Internet...

Đồng thời tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, phát hiện, xử lý các trường hợp vi phạm các quy định về sở hữu trí tuệ đối với nhãn hiệu chứng nhận chè Suối Giàng - Yên Bái. Sở Khoa học và Công nghệ sẽ tranh thủ sự giúp đỡ của Bộ Khoa học và Công nghệ, Cục Sở hữu trí tuệ để trong thời gian tới tiếp tục cho triển khai thực hiện Dự án, tiếp tục nâng cao chất lượng chè Suối Giàng để cùng với nhãn hiệu chứng nhận đã được đăng ký bảo hộ tạo nên một hình ảnh, một sản phẩm chè Suối Giàng với uy tín, chất lượng ngày càng cao.

Đặc biệt, các doanh nghiệp, các đơn vị sản xuất, kinh doanh chè Suối Giàng là yếu tố quan trọng quyết định thành công hay không thành công, uy tín được nâng lên hay mất đi trong việc xây dựng và phát triển thương hiệu cho chè Suối Giàng. Cần xác định việc khai thác sử dụng nhãn hiệu chứng nhận là chiến lược lâu dài, là tài sản trí tuệ, gắn liền với sự phát triển của doanh nghiệp. Vì vậy, không nên vì cái lợi trước mắt mà sử dụng nguyên liệu trà trộn không đúng là chè Suối Giàng, không đưa ra thị trường tiêu thụ những sản phẩm không đảm bảo chất lượng...

Đồng thời tuân thủ nghiêm ngặt và đầy đủ các quy định liên quan đến việc sử dụng nhãn hiệu chứng nhận, quan tâm đầu tư đổi mới công nghệ, thiết bị, cơ sở vật chất chế biến chè, có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản trị và kỹ thuật có trình độ, chuyên môn; tăng cường các hoạt động thông tin nhằm quảng bá sản phẩm... để từ đó không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng sức cạnh tranh trên thị trường. Các hộ dân vùng chè Suối Giàng trồng, chăm sóc, thu hái đảm bảo đúng quy trình kỹ thuật, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nguyên liệu cung cấp chế biến chè.

Tin tưởng rằng, với sự quan tâm của các cấp, các ngành, các địa phương, các doanh nghiệp và người dân xã Suối Giàng, nhãn hiệu chứng nhận Suối Giàng - Yên Bái cho sản phẩm chè xã Suối Giàng sẽ ngày một phát triển và phát huy có hiệu quả, góp phần xóa đói giảm nghèo, phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Nguyễn Xuân Trường - Phó giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Yên Bái