Ngày 24/9/2010, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 99/2010/NĐ-CP quy định về chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng (DVMTR). Đây là một văn bản quy phạm mới nhằm quy định về chính sách chi trả DVMTR tại Việt Nam, quy định các loại DVMTR được bên sử dụng dịch vụ chi trả tiền cho bên cung ứng DVMTR; các bên cung ứng và bên sử dụng DVMTR; quản lý và sử dụng việc chi trả tiền DVMTR; quyền và nghĩa vụ của bên cung ứng và bên sử dụng DVMTR và trách nhiệm của cơ quan quản lý Nhà nước các cấp, các ngành với việc thực hiện chi trả DVMTR.

Đây là một văn bản quy phạm pháp luật mới đòi hỏi cần có sự vào cuộc của các cấp, các ngành nhằm tuyên truyền, hướng dẫn và vận động để các cấp, các ngành, nhất là các tổ chức, cá nhân hiểu rõ và thực hiện. Là một tỉnh miền núi, có diện tích rừng lớn, Yên Bái đã và đang nỗ lực triển khai Nghị định 99/2010 của Chính phủ và đã thu được kết quả bước đầu khá quan trọng.

Tuy nhiên, sự hiểu biết cũng như ý thức trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong thực hiện nghị định này còn có nhiều hạn chế. Để nghị định sớm đi vào thực tiễn cuộc sống, Báo Yên Bái xin được trích đăng một số nội dung quan trọng của nghị định này. Đây cũng là phần trả lời của Báo Yên Bái đối với nhiều bạn đọc ở Văn Chấn, Mù Cang Chải đã gửi câu hỏi về tòa soạn.

Về loại rừng và loại DVMTR được trả tiền DVMTR, điều 4 quy định: Rừng được chi trả tiền DVMTR là các khu rừng có cung cấp một hay nhiều DVMTR gồm: rừng phòng hộ, rừng đặc dụng và rừng sản xuất… Về đối tượng và loại dịch vụ phải trả tiền DVMTR, điều 7 quy định: Các cơ sở sản xuất thủy điện phải chi trả tiền dịch vụ về bảo vệ đất, hạn chế xói mòn và bồi lắng lòng hồ, lòng suối; về điều tiết và duy trì nguồn nước cho sản xuất thủy điện.

Các cơ sở sản xuất và cung ứng nước sạch phải chi trả tiền dịch vụ về điều tiết và duy trì nguồn nước cho sản xuất nước sạch. Các cơ sở sản xuất công nghiệp có sử dụng nước trực tiếp từ nguồn nước phải chi trả tiền dịch vụ về điều tiết và duy trì nguồn nước cho sản xuất. Các tổ chức, cá nhân kinh doanh dịch vụ du lịch có hưởng lợi từ DVMTR phải chi trả tiền dịch vụ về bảo vệ cảnh quan tự nhiên và bảo tồn đa dạng sinh học của các hệ sinh thái rừng phục vụ cho dịch vụ du lịch. Các đối tượng phải trả tiền DVMTR cho dịch vụ hấp thụ và lưu giữ các - bon của rừng, dịch vụ cung ứng bãi đẻ, nguồn thức ăn và con giống tự nhiên, sử dụng nguồn nước từ rừng cho nuôi trồng thủy sản...

Điều 8 của Nghị định 99/2010 quy định rõ đối tượng được chi trả tiền DVMTR bao gồm: các chủ rừng là tổ chức được Nhà nước giao rừng, cho thuê rừng để sử dụng ổn định lâu dài vào mục đích lâm nghiệp và các chủ rừng là tổ chức tự đầu tư trồng rừng trên diện tích đất lâm nghiệp được giao do UBND cấp tỉnh xác nhận theo đề nghị của sở nông nghiệp và phát triển nông thôn; các chủ rừng là hộ gia đình, cá nhân được Nhà nước giao rừng, cho thuê rừng; cộng đồng dân cư thôn được Nhà nước giao rừng để sử dụng ổn định lâu dài vào mục đích lâm nghiệp; các chủ rừng là hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư thôn tự đầu tư trồng rừng trên diện tích đất lâm nghiệp được Nhà nước giao do UBND cấp huyện xác nhận theo đề nghị của cơ quan chuyên môn về lâm nghiệp, có xác nhận của UBND cấp xã. Các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư thôn có hợp đồng nhận khoán bảo vệ rừng ổn định lâu dài với các chủ rừng là tổ chức Nhà nước (sau đây gọi chung là hộ nhận khoán); hợp đồng nhận khoán do bên giao khoán và bên nhận khoán lập, ký và có xác nhận của UBND cấp xã.

Việc chi trả DVMTR phải đảm bảo các nguyên tắc: tổ chức, cá nhân được hưởng lợi từ DVMTR phải chi trả tiền DVMTR cho các chủ rừng của các khu rừng tạo ra dịch vụ đã cung ứng. Thực hiện chi trả DVMTR bằng tiền thông qua hình thức chi trả trực tiếp hoặc chi trả gián tiếp. Tiền chi trả DVMTR thông qua Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng là tiền của bên sử dụng DVMTR ủy thác cho Quỹ để trả cho các chủ rừng cung ứng dịch vụ. Tiền chi trả DVMTR là một yếu tố trong giá thành sản phẩm có sử dụng DVMTR và không thay thế thuế tài nguyên hoặc các khoản phải nộp khác theo quy định của pháp luật. Đảm bảo công khai, dân chủ, khách quan, công bằng, phù hợp với hệ thống luật pháp của Việt Nam và điều ước quốc tế mà Việt Nam ký kết hoặc gia nhập.

Báo Yên Bái sẽ tiếp tục thông tin về Nghị định 99/2010 ngày 24/9/2010 để việc chi trả DVMTR được triển khai thực hiện đúng với chính sách, pháp luật hiện hành.

P.V