Những năm gần đây, cùng với sự phát triển đi lên của xã hội, công tác giáo dục - đào tạo ở thành phố Yên Bái đã có những chuyển biến căn bản về chất lượng. Hệ thống trường, lớp được quan tâm đầu tư, xây dựng, nâng cấp. Cùng với việc triển khai dạy học theo chuẩn kiến thức, đổi mới phương pháp dạy học, tích cực triển khai cuộc vận động "Hai không", phong trào "Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực"… trên địa bàn đã xuất hiện nhiều địa chỉ giáo dục có chất lượng, uy tín, là nơi nhiều bậc phụ huynh học sinh tin tưởng, gửi gắm con em mình theo học.

Từ chuyện về hai "thương hiệu"

Nhiều năm trở lại đây, trong suy nghĩ của rất nhiều người dân sinh sống trên địa bàn một số phường trung tâm thành phố Yên Bái, nhất là những người đã, đang và sắp có con ở lứa tuổi vào học mầm non và tiểu học, mỗi khi nhắc đến việc đi học của con em mình, họ thường nghĩ ngay đến bốn chữ "Mầm non Thực hành" (Trường Mầm non Thực hành) và "Tiểu học Nguyễn Trãi" (Trường Tiểu học Nguyễn Trãi). Cứ mỗi dịp tiến hành công tác tuyển sinh cho năm học mới, chuyện quá tải hồ sơ dự tuyển vào hai ngôi trường này đã trở thành "chuyện thường ngày ở huyện".

Xin được bắt đầu từ câu hỏi: Vì sao nhiều người chỉ muốn con mình được vào học ở Trường Mầm non Thực hành và Trường Tiểu học Nguyễn Trãi? Câu trả lời không khó. Trước hết, đây là hai ngôi trường nằm trên địa bàn phường Đồng Tâm - phường trung tâm của thành phố Yên Bái, nơi có nhiều cơ quan, ban, ngành đứng chân, rất thuận lợi cho việc đưa, đón con trẻ của các bậc phụ huynh là cán bộ, công chức công tác trên địa bàn. Trường Mầm non Thực hành là trường đạt chuẩn quốc gia đầu tiên của thành phố Yên Bái. Trường Tiểu học Nguyễn Trãi có bề dày truyền thống hơn nửa thế kỷ qua. Cả hai ngôi trường đều được công nhận trường chuẩn quốc gia mức độ II.

Song điều cốt yếu, quan trọng nhất chính là chất lượng giáo dục, chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ đã tạo nên uy tín và "thương hiệu" cho hai ngôi trường này. Cũng chính vì vậy mà Ban giám hiệu của hai nhà trường phải đối mặt với những khó khăn, áp lực rất lớn trước việc tăng dân số cơ học theo hàng năm kéo theo tăng thêm số lượng học sinh vào độ tuổi đi học, trong đó có năm học 2013 - 2014 này.

Năm học 2013  2014, thực sự là một năm đầy khó khăn trong tuyển sinh vào lớp 1 của Trường Tiểu học Nguyễn Trãi. Chỉ tiêu kế hoạch Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Yên Bái giao cho trường trong năm học 2013 - 2014 là 6 lớp 1 nhưng số lượng học sinh tuyển vào quá đông (khoảng 300 em). Để đảm bảo quyền được đến trường cho trẻ em vào lớp 1, Ban giám hiệu nhà trường đã đề nghị Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Yên Bái cho thêm chỉ tiêu 1 lớp. Còn ở Trường Mầm non Thực hành, nhiều thời điểm cũng phải chịu cảnh trên 30 học sinh/lớp nhà trẻ, 40 học sinh trở lên/lớp mẫu giáo.

Đến khó khăn thực tế

Năm học 2013 - 2014, số học sinh vào lớp một tăng đột biến có nguyên nhân không mấy bất ngờ. Được biết, trong tuyển sinh, thành phố đã lên kế hoạch phân bổ chỉ tiêu cụ thể, phân tuyến rõ ràng và công khai các thông tin này để không gây căng thẳng, bức xúc cho phụ huynh học sinh. Bố trí chỉ tiêu căn cứ vào số lượng trẻ có hộ khẩu trên địa bàn thông qua số liệu khảo sát ở khu dân cư. Dù đã dự liệu từ trước, song trong điều kiện thực tế hiện nay, nhiều người đăng ký hộ khẩu thường trú một nơi nhưng lại làm việc ở một nơi (chỉ đăng ký tạm trú) là chuyện khá phổ biến. Điều này đã làm cho công tác điều tra phổ cập giáo dục gặp nhiều khó khăn, bởi mỗi năm chỉ điều tra phổ cập một lần vào đầu năm học nên không thể kiểm soát được những trẻ có hộ khẩu thường trú (hoặc tạm trú) đến địa bàn sau đợt phổ cập.

Một tiết mục văn nghệ của các cháu Trường Mầm non Thực hành trong Lễ đón nhận Bằng công nhận đạt chuẩn quốc gia mức độ II, năm 2012.
(Ảnh: Phí Đức Long)

Trở lại chuyện tuyển sinh vào hai trường Mầm non Thực hành và Tiểu học Nguyễn Trãi. Tiêu chuẩn ưu tiên số một để trẻ em được vào học ở hai ngôi trường này là gia đình có hộ khẩu thường trú (hoặc tạm trú) trên địa bàn phường Đồng Tâm. Nhiều người ở xã, phường khác trong thành phố vì muốn con mình vào được trường đã "vận dụng" nhiều cách khác nhau như: nhập tên con vào hộ khẩu của gia đình người thân, xin giấy đăng ký tạm trú cho trẻ vào phường Đồng Tâm...

Trong tuyển sinh, dư luận phụ huynh học sinh rất hiểu và thông cảm với những tình huống khó xử của các nhà trường, nhất là đối với những trường hợp phải chịu nhiều "sức ép". Số học sinh tăng kéo theo hàng loạt khó khăn cần giải quyết về cơ sở vật chất như phòng học, bàn ghế, sách giáo khoa… chưa nói tới việc đội ngũ giáo viên cũng phải tăng cường... Năm học 2013 - 2014 này, Trường Tiểu học Nguyễn Trãi đã phải bố trí Phòng Hội đồng làm lớp học để khắc phục tình trạng học sinh quá tải. Ở Trường Mầm non Thực hành, hy vọng tình trạng quá tải sẽ được giải quyết phần nào vì nhà trường sắp đưa vào sử dụng một số phòng học mới.

Thay lời kết

Lấy chất lượng giáo dục, chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ làm chuẩn, Trường Mầm non Thực hành và Trường Tiểu học Nguyễn Trãi đã tạo được hình ảnh, tình cảm, niềm tin, điều đó càng thôi thúc cán bộ, giáo viên phải tiếp tục đổi mới, xây dựng, lắng nghe ý kiến phụ huynh học sinh, tạo thêm nhiều yếu tố làm nên sự khác biệt giữa hai ngôi trường này với các trường mầm non, tiểu học khác trên địa bàn.

Chuyện vui, chuyện buồn mùa tuyển sinh, chuyện quá tải ở Mầm non Thực hành và Tiểu học Nguyễn Trãi chỉ là ví dụ sinh động nhất trên địa bàn thành phố Yên Bái. Điều này khiến chúng ta không khỏi băn khoăn suy nghĩ: Chọn trường tốt cho con là nguyện vọng chính đáng của các bậc làm cha mẹ nhưng chất lượng giáo dục chỉ tốt khi đảm bảo đủ các điều kiện dạy và học theo đúng quy định, trong đó có tiêu chí về sĩ số học sinh/lớp.

Việc tăng thêm 5 - 7 học sinh/lớp tiểu học dù sao cũng là điều có thể khắc phục được. Còn ở trường mầm non, chỉ có 2 cô giáo với 40 cháu khiến chúng ta không khỏi băn khoăn về chất lượng nuôi dạy trẻ, bởi với số lượng học sinh như vậy, các cô chỉ làm nhiệm vụ "cô nuôi - trông trẻ" đã khó, nói gì đến "cô nuôi - dạy trẻ". 

Xã hội hóa các nguồn lực cho đầu tư, phát triển giáo dục trên địa bàn thành phố những năm qua đã đạt được nhiều kết quả, trong đó cũng phải kể đến hệ thống các trường ngoài công lập, vì những địa chỉ này được xây dựng bởi những người có tâm huyết với sự nghiệp trồng người, vì thế hệ măng non. Người dân vẫn tiếp tục mong đợi những trường mầm non, tiểu học chất lượng cao, mong đợi kết quả của sự đầu tư, định hướng phát triển có tính chiến lược, lâu dài nhằm tạo sự công bằng trong đầu tư, phát triển giáo dục - đào tạo trên địa bàn thành phố.

Hồng Thanh Tâm