Thông cáo này cho biết, VRN hoan nghênh báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) về việc thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường của các dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6a

“Chúng tôi, các thành viên thuộc Mạng lưới Sông ngòi Việt Nam quan tâm sâu sắc và bày tỏ sự ủng hộ báo cáo của Bộ TN&MT gửi Thủ tướng ngày 30/8/2013 về việc thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường của các dự án Thủy điện Đồng Nai 6 và 6a. Các nội dung trong báo cáo của Bộ TN&MT đã thể hiện sự nhìn nhận khách quan, thấu đáo của Bộ TN&MT cùng các thành viên trong Hội đồng thẩm định báo cáo ĐTM các dự án Đồng Nai 6 và 6A. VRN tán thành những nhận xét của Bộ TN&MT về những vấn đề môi trường của các dự án và những tồn tại của báo cáo ĐTM.” – thông cáo viết.

Mạng lưới Sông ngòi Việt Nam nhận thấy lưu vực sông Đồng Nai là một trong những lưu

vực sông quan trọng bậc nhất của đất nước, chảy qua những vùng kinh tế năng động nhất của đất nước như thành phố Hồ Chí Minh, tỉnh Đồng Nai, tỉnh Bình Dương v..v. Nơi đây từ thượng nguồn có Vườn Quốc gia (VQG) BiDoup Núi Bà (tỉnh Lâm Đồng), và Vườn Quốc gia Cát Tiên (tỉnh Đồng Nai) được đánh giá là “điểm nóng” về đa dạng sinh học. VQG Cát Tiên đã được công nhận là khu dự trữ sinh quyển thế giới, khu Ramsar-Bầu Sấu, khu di tích quốc gia đặc biệt.

VQG Cát Tiên là Trung tâm đa dạng sinh học cao của thế giới thuộc tiểu vùng bảo tồn sinh thái khẩn cấp, và là vùng Chim Đặc hữu Đông Nam Á với nhiều loài quý hiếm và có giá trị toàn cầu. Lưu vực sông Đồng Nai cũng đang chịu áp lực rất lớn từ việc phát triển các hệ thống công trình thủy điện lớn nhỏ ở thượng và trung lưu. Bên cạnh những đóng góp cho nguồn điện quốc gia, những công trình này đã và đang gây ra những tác động tiêu cực đến môi trường thiên nhiên và xã hội trong lưu vực.

“Đó là những mất mát không thể tính toán, quy đổi kinh tế hết được và hầu như không có những biện pháp nào có thể giúp giảm thiểu. Việc tiếp tục xây dựng các công trình thủy điện trên dòng chính sông Đồng Nai sẽ tiếp tục đẩy con sông này vào tình trạng tồi tệ hơn về môi trường, sinh thái, đe dọa đến an ninh lương thực, an sinh xã hội và sinh kế của hàng chục triệu con người, làm ảnh hưởng tiêu cực tới sự phát triển kinh tế trong lưu vực. Do đó, Mạng lưới Sông ngòi Việt Nam cũng nhận thấy việc xem xét loại bỏ 2 dự án thủy điện ĐN 6 và ĐN 6a và những thủy điện khác tương tự ra khỏi quy hoạch thủy điện trên sông Đồng Nai là rất cần thiết.” – VRN khẳng định.

Bám sát theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng và Phó thủ tướng chính phủ về hai dự án này rằng, “nếu Bộ TN&MT thẩm định thấy các tác động lớn về môi trường thì kiên quyết dừng dự án”, VRN kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Công Thương loại bỏ 2 dự án này trong quá trình rà soát điều chỉnh quy hoạch thủy điện lưu vực sông Đồng Nai và loại bỏ các dự án thủy điện có ảnh hưởng tới các khu rừng đặc dụng, vườn quốc gia trong quy hoạch điện quốc gia.

“Chúng tôi tin tưởng rằng những chủ trương đúng đắn và chiến lược phát triển Xanh của chính phủ trong bối cảnh công nghệ năng lượng tái tạo phát triển vượt trội hoàn toàn có thể bổ sung nguồn năng lượng sạch, thay thế cho các công trình thủy điện gây tổn thất lớn cho môi trường sinh thái và an sinh xã hội như 2 dự án thủy điện ĐN6 và ĐN6a.” – thông cáo báo chí của VRV nhấn mạnh.
 
Bản báo cáo được chờ đợi

Cách đây vài ngày, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ về việc thẩm định Báo cáo đánh giá tác động môi trường các dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A. Đây là một báo cáo được giới chuyên môn và dư luận đặc biệt trông đợi.

Theo văn bản, Bộ Tài nguyên và Môi trường kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Công Thương xem xét, rà soát lại quy hoạch đối với hai dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A nói riêng và quy hoạch thủy điện trên lưu vực sông Đồng Nai nói chung.

Tại báo cáo, Bộ Tài nguyên và Môi trường khẳng định, việc thực hiện các dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A trên thượng nguồn sông Đồng Nai sẽ gây ra những tác động bất lợi đến môi trường sinh thái, đặc biệt là tác động đến sự toàn vẹn của Vườn Quốc gia Cát Tiên, khu ngập nước Bàu Sấu.

Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, việc thực hiện hai dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A sẽ làm mất vĩnh viễn 327,23ha đất rừng; trong đó đặc biệt có 128,37ha đất ở khu vực Cát Lộc thuộc vùng lõi Vườn Quốc gia Cát Tiên. Bộ cũng cho rằng, trong báo cáo tác động môi trường có cam kết trồng rừng bồi hoàn diện tích rừng bị tổn thất do thực hiện các dự án, nhưng lại chưa nêu được vị trí cụ thể và phương án trồng rừng thay thế.

Bên cạnh đó, trong khi hai dự án thủy điện trên cách khu ngập nước Ramsar Bàu Sấu 55km theo đường sông nhưng báo cáo tác động môi trường lại chưa đánh giá được đầy đủ sự tổn thất về đa dạng sinh học trong vùng ngập và khu vực xây dựng công trình đầu mối trong mối quan hệ với tính nguyên vẹn, giá trị đa dạng sinh học của Vườn Quốc gia Cát Tiên và hệ sinh thái bản địa của khu vực. Một số biện pháp giảm thiểu tác động đến đa dạng sinh học của báo cáo tác động môi trường còn thiếu tính khả thi, không đề ra biện pháp bảo vệ, bảo tồn loài cá chình hoa quý hiếm.

Ngoài ra, do không chuyển dòng chảy, nên tổng lượng nước chảy về hồ Trị An hầu như không thay đổi. Trong khi hồ chứa của thủy điện Đồng Nai 6 và 6A là điều tiết ngày nên các hồ chứa này sẽ tác động đến nhu cầu sử dụng nước phía hạ du đập thủy điện Đồng Nai 6 và 6A. Mặt khác, báo cáo tác động môi trường cũng chưa phân tích rõ vai trò của dòng chảy có đáp ứng được nhu cầu sử dụng nước gia tăng theo quá trình phát triển kinh tế - xã hội phía hạ du, môi trường sống cho hệ sinh thái thủy sinh, đặc biệt đoạn sông ngay sau đập thủy điện Đồng Nai 6 và 6A và khu ngập nước Bàu Sấu.

Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng cảnh báo, nếu các dự án trên được triển khai sẽ phải xây dựng các hạng mục công trình phụ trợ, đường dây truyền tải, đường giao thông tiếp cận… Trong khi đó, việc thực hiện các hạng mục này sẽ gây ra những tác động bất lợi đến môi trường tự nhiên và các điều kiện kinh tế-xã hội khu vực diễn ra các hoạt động thi công tạo cơ hội thuận lợi cho các hành vi xâm hại Vườn Quốc gia Cát Tiên.

Đặc biệt, Bộ Tài nguyên và Môi trường lo ngại việc xây dựng các thủy điện này sẽ tác động đến sinh kế của người dân sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản và đánh bắt cá vùng hạ du, nhất là đối với các dân tộc ít người như: Châu Ro, Châu Mạ, STiêng , M'Nông…

Ngay sau khi báo cáo được gửi đi, trả lời trên báo Tuổi trẻ, ông Trương Văn Vở - phó Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai cũng cho biết, báo cáo là một chuyển biến rất tốt của các bộ ngành liên quan trong việc tuân thủ pháp luật, đặc biệt là việc giữ gìn kỷ cương khi lập các dự án thủy điện. Trong khi đó, ông Trần Văn Thành, quyền giám đốc Vườn quốc gia Yok Đôn (Đắk Lắk) cho biêgts, ông thật sự rất vui trước thông tin này, đây là động thái ủng hộ Vườn quốc gia Cát Tiên của Bộ TN-MT. Hi vọng điều này sẽ diễn ra với Vườn quốc gia Yok Đôn.

(Theo VnMedia)